Ο Δρ Πολιτικός Μηχανικός, κ. Ιωάννης Γ. Σπινάσας αναλύει στο Εργοληπτικόν Βήμα Νο_134 το πλαίσιο επιθεώρησης και συντήρησης των γεφυρών στη χώρα και υπογραμμίζει την ανάγκη να συσταθεί η Διοικητική Αρχή Γεφυρών (ΔΑΓ), να εκκινήσει η καταγραφή όλων των γεφυρών της χώρας στο Εθνικό Μητρώο Γεφυρών και να ξεκινήσουν οι συστηματικές περιοδικές επιθεωρήσεις με βάση τον εγκεκριμένο Κανονισμό Επιθεώρησης και Συντήρησης των Γεφυρών (ΚΕΣΥΓΕ).
Ως γνωστόν, οι γέφυρες αποτελούν σήμερα ένα σημαντικό μέρος του δομικού πλούτου κάθε χώρας, για την κατασκευή των οποίων δαπανήθηκαν σημαντικά χρηματικά ποσά. Αντιστοιχούν κατά μέσο ευρωπαϊκό όρο στο 2% – 3% του μήκους των αρτηριών και περίπου στο 30% της αξίας των αρτηριών αυτών. Είναι αυτονόητο ότι για την διαφύλαξη και την αξιοποίηση αυτών των επενδύσεων απαιτείται η διατήρηση αυτού του πλούτου σε ένα υψηλό επίπεδο λειτουργίας και ασφάλειας, το οποίο επιτυγχάνεται μέσα από την συντήρησή του.
Στο οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο της Ελλάδας υπάρχουν γέφυρες σε λειτουργία, που έχουν κατασκευαστεί σε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, το οποίο εκτείνεται κυρίως από τη δεκαετία του ’50 και μετά, συμπεριλαμβανομένων και παλαιοτέρων φυσικά γεφυρών που με την πάροδο του χρόνου αποκτούν και ιστορικό χαρακτήρα.
Δυστυχώς στη χώρα μας δεν υπάρχει κάποια συστηματική καταγραφή, υπό την μορφή μητρώου, των υφισταμένων γεφυρών σε πανελλαδική κλίμακα, που είναι σοβαρή προϋπόθεση για την παρακολούθηση και αξιολόγηση της κατάστασης που βρίσκονται σήμερα αυτά τα τεχνικά έργα. Το Μητρώο Γεφυρών θα διευκόλυνε την ορθολογιστική οργάνωση της συντήρησής τους και τον υπολογισμό και προγραμματισμό διάθεσης των απαιτούμενων κονδυλίων για τη συντήρηση αυτή.
Εξαίρεση αποτελούν βέβαια οι γέφυρες που ανήκουν στους αυτοκινητοδρόμους με συμβάσεις παραχώρησης, για τις οποίες υπάρχει συμβατική υποχρέωση για τη συστηματική συντήρησή τους.
Τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι η Πολιτεία κάνει κάποια βήματα να καλύψει το κενό του ελέγχου των υφισταμένων γεφυρών με κατάλληλο νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΓΕΦΥΡΩΝ
Οι περιπτώσεις αστοχίας γεφυρών στο εξωτερικό και στο εσωτερικό στο πρόσφατο παρελθόν, επαναφέρει στο προσκήνιο του δημόσιου διαλόγου το θέμα της κατάστασης των υφισταμένων γεφυρών της χώρας.
Οι γέφυρες αναπόφευκτα στη μακρόχρονη διάρκεια της ζωής τους υπόκεινται σε συνεχή φθορά από την πρώτη μέρα της κατασκευή τους, λόγω:
α) του χρόνου, από φυσικο-χημική γήρανση και κόπωση των υλικών κατασκευής των τμημάτων της γέφυρας και μάλιστα με διαφορετικό ρυθμό το κάθε τμήμα.
β) της μεταβολής των φυσικών φαινομένων και των κλιματικών συνθηκών, στις οποίες είναι εκτεθειμένα όλα τα τμήματα μιας γέφυρας.
γ) της πιθανής διαφοροποίησης στη χρήση της γέφυρας, που πολλές φορές καταλήγει να είναι δυσμενέστερη αυτής για την οποία κατασκευάστηκε λόγω πχ της αύξησης συχνότητας διέλευσης και μεγέθους των φορτίων κυκλοφορίας.
Η κατάσταση των γεφυρών, ενδέχεται να επιβαρύνεται και από άλλους παράγοντες όπως:
- επιστημονική ανεπάρκεια των μελετών της εποχής κατασκευής-των, όπως συμβαίνει με όλα τα τεχνουργήματα
- τυχόν αφανείς κακοτεχνίες
- ενδεχομένως πλημμελές σύστημα διασφάλισης Ποιότητας από τη μελέτη έως και την κατασκευή της γέφυρας
Θα πρέπει να προσθέσουμε στα παραπάνω, τις εξωτερικές τυχηματικές δράσεις όπως την υδραυλική υποσκαφή, την πρόσκρουση οχήματος, την πυρκαγιά και φυσικά την κυριότερη από αυτές, στη χώρα μας, τον σεισμό, ο οποίος ενδέχεται να συσσωρεύει επιβαρυντικές συνέπειες. Επιπροσθέτως, πολλές από τις γέφυρες έχουν κατασκευαστεί με προδιαγραφές, οι οποίες δεν πληρούν τα σύγχρονα επιστημονικά κριτήρια ασφαλείας έναντι σεισμικού κινδύνου.
Με αυτά τα δεδομένα, λοιπόν, η αξιολόγηση της κατάστασης μιας γέφυρας σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή θα προκύψει ως αποτέλεσμα τακτικών επιθεωρήσεων και αξιολογήσεων των ευρημάτων τους.
Είναι αυτονόητο ότι λαμβάνοντας υπόψη τη σκοπούμενη μεγάλης διάρκειας ζωή της γέφυρας σε συνδυασμό με την πληθώρα των δράσεων και των κινδύνων στους οποίους εκτίθεται, η εμφάνιση φθορών και αλλοιώσεων είναι πρακτικά αναπόφευκτη.
Για το λόγο αυτό είναι προφανής και επιτακτική η ανάγκη συντήρησης των γεφυρών ώστε να διασφαλιστεί η καλή τους κατάσταση δηλαδή να διασφαλίζεται η αντοχή, η ανθεκτικότητα των γεφυρών και η ασφάλεια του χρήστη.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Το πρόβλημα της επιθεώρησης και συντήρησης των γεφυρών δεν είναι σημερινό. Ιστορικά στοιχεία, αποδεικνύουν ότι η συντήρηση και η αποκατάσταση των γεφυρών ανάγεται στην αρχαιότητα. Συγκεκριμένα ο Έλληνας ιστορικός και βιογράφος Πλούταρχος αναφέρει στο έργο του Νουμάς, ότι ο πρώτος νομοθέτης της Ρώμης Πομπίλιος Νουμάς, προέβλεπε στους νόμους του: «… πόντεμ γάρ οἱ Λατῖνοι τήν γέφυραν ὀνομάζουσιν. εἶναι μέντοι καί την τήρησιν αὐτῆς καί τήν ἐπισκευήν, ὥσπερ ἄλλο τι τῶν ἀκινήτων καί πατρίωνἱερῶν, προσήκουσαν τοῖς ἱερεῦσιν. ….». Δηλαδή στην αρχαία Ρώμη, είχαν μεριμνήσει και είχαν αναθέσει τη συντήρηση και την επισκευή των γεφυρών στους ποντίφικες.
Αλλά και στη νεώτερη ιστορία της Ελλάδας συναντάμε στοιχεία που αναφέρονται στη συντήρηση των γεφυρών. Συγκεκριμένα, στην Τεχνική Επετηρίδα της Ελλάδος Τόμος Α’ Τεύχος 1 (Έκδοση: Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Αθήνα, 1935-σελίδα 235) αναφέρεται ότι στις υποχρεώσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης μεταξύ άλλων είναι και η διατήρηση των γεφυρών:
«Tη 4 Maίου 1833 εδημοσιεύθη το περί άρμοδιότητος των νομαρχών Διάταγμα, το όποιον ίσχυεν άμετάβλητον σχεδόν μέχρις εσχάτως. Έν τω β’ κεφαλαίω τoυ Διατάγματος, εν ω καθωρίζονται τα καθήκοντα των νομαρχών ύπό την διεύθυνσιν της επί των Eσωτερικών Γραμματείας περιλαμβάνονται και οι κάτωθι παράγραφοι 33,34,35,58,61,62,63 αι αφορώσαι τα δημόσια έργα:
«61.-Να φροντίζη δια την κατάλληλον κατασκευήν καί διατήρησιν»των μεγάλων όδών και των κατά νομούς, επαρχίας και δήμους δρόμων, των γεφυρών, των μονοπατίων και των ύδραυλικών έργων. Οσάκις δε η κατάσκευή των τοιούτων ήθελε διαταχθή να γίνη επί συνδρομή (concurrence) ο νομάρχης οφείλει να κανονίζη τα περι τούτου».
Αναφορικά με τις σιδηροδρομικές γέφυρες, οι οποίες στο παρελθόν ως επί το πλείστον ήταν χαλύβδινες, είχε εκδοθεί το 1925, Εγκύκλιος της Γενικής Διεύθυνσης των ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ, η οποία περιελάμβανε Κανονιστικές Οδηγίες περί Επιβλέψεως, Επιθεωρήσεως και Συντηρήσεως των Μεταλλικών ή εκ Σιδηροπαγούς Σκυροκονιάματος Γεφυρών, Υποστέγων και Στεγών. Η εν λόγω εγκύκλιος αφορούσε όχι μόνο στις σιδηροδρομικές γέφυρες αλλά και στις οδικές των οποίων η συντήρηση ήταν στην αρμοδιότητα των υπηρεσιών των Σιδηροδρόμων. Μάλιστα οι οδηγίες αυτές προβλέπουν τα είδη και τη συχνότητα των Επιθεωρήσεων των γεφυρών.
Όπως βλέπουμε το θέμα της Επιθεώρησης και Συντήρησης των γεφυρών δεν είναι άγνωστο στο ελληνικό Κράτος και προβλεπόταν ακόμη και για τις ελάχιστες γέφυρες, που υπήρχαν στην ελληνική επικράτεια, την εποχή εκείνη.
Όμως, δυστυχώς, την περίοδο που ακολούθησε την έντονη κατασκευαστική δραστηριότητα νέων γεφυρών, οι εργασίες συντήρησης παραμελήθηκαν και περιορίστηκαν μόνο στις περιπτώσεις επισκευαστικών εργασιών όποτε και όπου παρουσιαζόταν αυτή η ανάγκη, χωρίς όμως να έχει ένα συστηματικό χαρακτήρα.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Το 1999 μια φωτιά στη σήραγγα του όρους Mont Blanc οδηγεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκδώσει οδηγία για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασφάλειας των σηράγγων του Διευρωπαϊκού δικτύου, η οποία ενσωματώνεται στην Ελληνική Νομοθεσία μέσω Προεδρικού Διατάγματος (Π.Δ.) και το Ελληνικό Κράτος για την εποπτεία υλοποίησης των διατάξεων του εν λόγω Π.Δ. συστήνει τη Διοικητική Αρχή Σηράγγων (ΔΑΣ).
Περίπου 20 χρόνια αργότερα, στις 14 Αυγούστου 2018 έχουμε την γνωστή αστοχία της γέφυρας στη Γένοβα, (Φωτ.1 ) στην Ιταλία αλλά και στην Ελλάδα το Νοέμβριο του ίδιου έτους έχουμε την κατάρρευση ενός τμήματος γέφυρας στην Καβάλα (Φωτ. 2).
Ο κόσμος ανησυχεί και οι ειδικοί αρχίζουν να αναρωτιούνται και να σκέφτονται τι έφταιξε και πως θα λυθεί το πρόβλημα. Οι ανησυχίες είναι εύλογες και δικαιολογημένες γιατί αρκετές γέφυρες στην Χώρα μας συμπληρώνουν 50 και περισσότερα χρόνια ζωής, πλησιάζοντας το όριο του λεγόμενου προσδόκιμου βίου τους.
Όμως, θα ήταν λάθος και επιστημονικά μη τεκμηριωμένο να αξιολογήσουμε και να βαθμολογήσουμε μια γέφυρα με μοναδικό κριτήριο την ηλικία της. Επίσης, και ο όρος «προσδόκιμο ζωής» δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τις γέφυρες. Κι αυτό γιατί δεν έχουμε ικανό αριθμό στατιστικών δεδομένων, όπως έχουμε για την ανθρώπινη ζωή ώστε να οριστεί στατιστικά το προσδόκιμο ζωής των γεφυρών. Η κατασκευή των γεφυρών, εμπεριέχει εκτός από την τεχνολογική εξέλιξη των υλικών κατασκευής της, που είναι διαφορετικά σε κάθε εποχή, και την εξέλιξη στην επιστημονική γνώση της μηχανικής συμπεριφοράς των υλικών καθώς και τις διαφορετικές επιταγές των κανονιστικών διατάξεων εκπόνησης των μελετών.
Άρα, δεν είναι ορθό να θεωρείται συλλήβδην ότι οι παλαιές γέφυρες στο σύνολό τους δεν παρέχουν τα προβλεπόμενα από τη μελέτη επίπεδα ασφάλειας.
Εντούτοις, δεν θα πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι με την πάροδο του χρόνου η επιτελεστικότητα της γέφυρας φθίνει σύμφωνα με το ακόλουθο διάγραμμα (Σχ. 1).
Υπενθυμίζεται ότι με τον όρο επιτελεστικότητα (performance) νοείται η ταυτόχρονη εκπλήρωση των εξής απαιτήσεων:
- Ασφάλεια, δηλαδή η ικανότητα ανάληψης των επιβαλλόμενων φορτίων αλλά και αντοχή στην κόπωση.
- Λειτουργικότητα, δηλαδή η ικανοποίηση σκοπών λειτουργίας της γέφυρας
- Ανθεκτικότητα σε διάρκεια, δηλαδή την ικανότητα της γέφυρας να ανθίσταται στις περιβαλλοντικές επιδράσεις χωρίς να χάσει τις ιδιότητες αντοχής και λειτουργικότητας.
- Αισθητική εμφάνιση, με αποφυγή έντονων φθορών, διατήρηση της γεωμετρίας, του χρώματος κλπ
Και πως μπορούμε να περιορίσουμε τη μείωση της επιτελεστικότητας;
Δεν υπάρχουν μαγικοί τρόποι για το σκοπό αυτόν. Η λύση είναι μία: επιθεωρούμε και συντηρούμε τις γέφυρές μας. Αυτό άλλωστε προβλέπεται και από τους κανονισμούς. Ήδη από το στάδιο της μελέτης μιας γέφυρας, οι κανονισμοί μελέτης και κατασκευής, αναφέρουν ρητώς την ανάγκη επαρκούς συντήρησης της γέφυρας ως προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα της διαστασιολόγησης και τη διασφάλιση της ανθεκτικότητάς-της.
Τι ορίζεται, όμως, ως συντήρηση μιας γέφυρας;
Συντήρηση είναι το σύνολο των ενεργειών, οι οποίες πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια της ζωής μιας γέφυρας προκειμένου αυτή να είναι σε θέση να ικανοποιεί τις απαιτήσεις αξιοπιστίας.
Άρα, η ισχύς του Κανονισμού με όλους τους όρους και τις παραδοχές που περιλαμβάνει, είναι προϋπόθεση για την ασφάλεια του χρήστη. Άρα, η ανυπαρξία συντήρησης σημαίνει μη τήρηση των κανονισμών.
Δηλαδή, σε μία μη συντηρημένη γέφυρα η πιθανότητα υπέρβασης της αντοχής αλλάζει και κατά συνέπεια αλλάζει η αξιοπιστία της γέφυρας. Οπότε σε περίπτωση αστοχίας ή ατυχήματος (και δυστυχώς οι αστοχίες γεφυρών είναι εντυπωσιακότερες άλλων τεχνικών έργων) λόγω έλλειψης συντήρησης θα υπάρχουν συνέπειες προφανώς οικονομικές και νομικές.
Τι ακριβώς γνωρίζουμε για τις υφιστάμενες γέφυρες της χώρας μας; Γνωρίζουμε ότι αυτός ο δομικός πλούτος γηράσκει, γνωρίζουμε ότι δέχεται τις δράσεις της κλιματικής αλλαγής αλλά και πιθανές αυξημένες φορτίσεις οχημάτων. Τι δεν γνωρίζουμε; Δεν γνωρίζουμε πρώτα και κύρια πόσες και ποιες είναι οι γέφυρες μας (με εξαίρεση τις γέφυρες με σύμβαση παραχώρησης). Δεν γνωρίζουμε την κατάστασή τους, άρα δεν μπορούμε να διαχειριστούμε μια περιουσία αν δεν τη γνωρίζουμε ούτε μπορούμε να πραγματοποιήσουμε ένα οικονομοτεχνικό σχεδιασμό με μακροχρόνιο ορίζοντα για τη διατήρησή τους σε άριστη και ασφαλή κατάσταση.
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΓΕΦΥΡΩΝ
Γι’ αυτούς τους λόγους εδώ και πενήντα χρόνια η φωνή και η πένα του καθηγητού Θεοδόση Π.Τάσιου με το κύρος των γνώσεων του δεν σταμάτησε να παρουσιάζει, να αναλύει και να εκπαιδεύει μέσα από τα βιβλία, τα σεμινάρια, τις αρθρογραφίες και τις ομιλίες του, την ανάγκη για Επιθεώρηση και Συντήρηση των γεφυρών μας.
Εκκινώντας από τo μεγάλο ενδιαφέρον του για τις γέφυρες, ως γεφυροποιός ο ίδιος, και με γνώμονα το κοινωνικό συμφέρον, «χτυπούσε την πόρτα» του εκάστοτε υπουργού Δημοσίων Έργων, για να του υπενθυμίσει αλλά και να τον πείσει για την ανάγκη θέσπισης ενός συστήματος για την καταγραφή, την επιθεώρηση και τη συντήρηση των γεφυρών. Αποχωρούσε μάλλον χαρούμενος αλλά στην συνέχεια η χαρά γινόταν θλίψη όταν διαπίστωνε ότι η καλή πρόθεση του υπουργού δεν μετουσιωνόταν σε πράξη. Όμως, δεν απογοητεύεται και ακόμη και σήμερα «μάχεται» να επιτύχει τον στόχο του, τον στόχο μας ως κοινωνίας.
Η προσπάθεια αυτή διευρύνθηκε με τις ενέργειες πολλών άλλων παραγόντων, Μελετητών, συλλόγων Μηχανικών αλλά και Υπηρεσιών του Κράτους. Όλες αυτές οι προσπάθειες, φαίνεται ότι τα τελευταία χρόνια αποδίδουν και το Υπουργείο Υποδομών υιοθετεί την άμεση θέσπιση ενός Εθνικού Συστήματος Καταγραφής – Επιθεώρησης – Αξιολόγησης – Συντήρησης των Γεφυρών της Ελλάδας.
Ποιος όμως θ’ αναλάβει αυτό το εκτεταμένο, πολυσχιδές και άκρως εξειδικευμένο έργο για το οποίο απαιτούνται:
- Μια εξαιρετικά βαθιά ειδίκευση, γνώση και εμπειρία
- Ταχύτητα σε λήψη αποφάσεων
- Επάρκεια προσωπικού
Για το λόγο αυτόν το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών εισηγείται σχέδιο Νόμου και τον Μάρτιο του 2022, ψηφίζεται ο Νόμος 4903 με τον οποίο:
- Νομοθετείται ο Κανονισμός και όλα τα συνοδευτικά – του κείμενα.
- Νομοθετείται η ίδρυση Διοικητικής Αρχής Γεφυρών (ΔΑΓ) στο Υπουργείο Υποδομών, αρμόδιας για την εφαρμογή του Κανονισμού και την παρακολούθηση των σχετικών με αυτόν ενεργειών όλων των αρμοδίων φορέων. Η ίδρυση της ΔΑΓ γίνεται με Υπουργική Απόφαση που θα προβλέπει την ένταξη της στην δομή του Υπουργείου, τον τρόπο λειτουργίας και τις αρμοδιότητες της.
Με δυο λόγια η Διοικητική Αρχή Γεφυρών ΕΓΓΥΑΤΑΙ και διασφαλίζει :
- Την Διαφάνεια και την παρακολούθηση της τήρησης των διαδικασιών του Κανονισμού Επιθεώρησης και Συντήρησης Γεφυρών .
- Την θεσμοθετημένη οργάνωση του ρυθμιστικού και εποπτικού ρόλου της Πολιτείας
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι με το Νόμο 4903 τίθενται τα θεμέλια αυτού του μεγάλου θεσμικού οικοδομήματος, το οποίο θα διασφαλίσει εφεξής την ασφαλή λειτουργία των γεφυρών μας.
Έχει όμως η ΔΑΓ τα «εργαλεία» για να επιτελέσει το έργο της άμεσα και αποτελεσματικά; Και ποια είναι αυτά τα εργαλεία;
Το Υπουργείο Υποδομών έχει ήδη μεριμνήσει και έχει στην διάθεσή-του:
- Τον Κανονισμό Επιθεώρησης και Συντήρησης Γεφυρών (Κ.Ε.ΣΥ.ΓΕ.) ο οποίος ορίζει πλήρως τους κανόνες για την Επιθεώρηση (είδη, συχνότητα και οδηγίες για την διεξαγωγή των επιθεωρήσεων), την Αξιολόγηση (βασικές αρχές, μεθοδολογία και κλίμακα βαθμολόγησης των φθορών) και τις απαιτούμενες ενέργειες Συντήρησης (είδη συντήρησης) που απορρέουν από την αξιολόγηση της κατάστασης κάθε γέφυρας. Επιπλέον ορίζει τα προσόντα των Επιθεωρητών- Αξιολογητών και τέλος αναφέρεται σε θέματα ποιότητας των επιθεωρήσεων και διαδικασιών εκπαίδευσης των Επιθεωρητών – Αξιολογητών.
Ο Κανονισμός οριοθετεί τις υποχρεώσεις και τις αρμοδιότητες τόσο των Φορέων Λειτουργίας και Συντήρησης των γεφυρών όσο και της Διοικητικής Αρχής Γεφυρών.
- Το Εθνικό Μητρώο Γεφυρών, το οποίο είναι απαραίτητο α) για την καταγραφή των υφισταμένων και των νέων γεφυρών σε ένα ενιαίο μητρώο ανεξάρτητα από τον διαχειριστή κάθε γέφυρας β) για την συνεχή παρακολούθηση των Επιθεωρήσεων, των Αξιολογήσεων και των εργασιών Συντήρησης όλων των γεφυρών.
Το Εθνικό Μητρώο Γεφυρών σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε ως λογισμητική βάση δεδομένων ανοικτού κώδικα (open source) για να αποφευχθούν τα υψηλά κόστη αγοράς και συντήρησης ενός λογισμικού. Ο σχεδιασμός και η αρχιτεκτονική της βάσης επιτρέπει την ανάπτυξή της τόσο σε «πλάτος», δηλαδή επιτρέπει την προσθήκη και άλλων τεχνικών έργων, όπως σήραγγες, φράγματα, κτίρια όσο και σε «βάθος» δηλαδή να προστεθούν και άλλα πεδία καταγραφής και για κάθε είδος τεχνικού έργου. Επιτρέπει τη διαδικτυακή επαφή μέσω ηλεκτρονικής πινακίδας (tablet) ή κινητού τηλεφώνου και παρέχει τη δυνατότητα για εντοπισμό μιας γέφυρας μέσω εφαρμογής συστήματος Γεω-πληροφορικής (GIS). Η βάση έχει σχεδιαστεί ώστε να αποδίδει έναν κωδικοποιημένο και μοναδικό αριθμό ταυτότητας σε κάθε γέφυρα.
Εξ ορισμού ένα μητρώο μπορεί να κινηθεί ανάμεσα σε δύο άκρα: το ένα είναι μια απλή καταγραφή του πλήθους των γεφυρών. Το άλλο άκρο είναι η πλήρης και λεπτομερής καταγραφή κάθε στοιχείου της γέφυρας. Επειδή το ένα άκρο δεν μας βοηθά και το άλλο άκρο είναι μαξιμαλιστικό και θα αποτελέσει μία ακόμη δικαιολογία να μην υλοποιηθεί ποτέ το μητρώο, η επιλογή του σχεδιασμού ήταν η βάση να έχει τον επαρκή αριθμό στοιχείων και πληροφοριών ώστε να σχηματίζεται επαρκώς τόσο η εικόνα της κάθε γέφυρας όσο και η κατάστασή της. Τέλος, σημειώνεται ότι η καταγραφή των διαφόρων στοιχείων γίνεται μέσα από κυλιόμενους καταλόγους ώστε να υπάρχει ομοιομορφία στα στοιχεία της βάσης και να είναι ανεξάρτητα του χρήστη, που καταγράφει τα στοιχεία αυτά.
- Το Εθνικό Εγχειρίδιο Επιθεώρησης Γεφυρών και Αξιολόγησης Γεφυρών, το οποίο δομείται έτσι ώστε να:
- είναι απλό στην χρήση του,
- καλύπτει όλα τα τυπικά είδη των υφισταμένων γεφυρών της χώρας (εκτός των ειδικών γεφυρών όπως είναι οι καλωδιωτές γέφυρες ή ειδικού τύπου γέφυρες όπως είναι οι κινητές γέφυρες),
- καθοδηγεί με σαφήνεια την πορεία επιθεώρησης ώστε να διασφαλίζεται ο έλεγχος κάθε σημείου των δομικών μελών και στοιχείων εξοπλισμού της γέφυρας,
- παρέχει αντικειμενικά κριτήρια βαθμολόγησης κατά τρόπο ώστε η αποδιδόμενη βαθμολογία να είναι όσο το δυνατόν ανεξάρτητη από τον βαθμό εμπειρίας του Επιθεωρητή,
- διασφαλίζει την σταθερή ποιότητα της επιθεώρησης και του ελέγχου των γεφυρών καθώς και των πορισμάτων της αξιολόγησης.
Και θα ρωτούσε ο απλός πολίτης της χώρας: Δηλαδή αυτή την στιγμή το υπουργείο μπορεί, πλέον ,να απαντήσει, έχοντας ελέγξει και τα διατιθέμενα στοιχεία από τους αρμοδίους των συμβάσεων παραχώρησης, πόσες είναι και σε ποια κατάσταση βρίσκονται οι γέφυρες μας;
Μπορεί, επίσης, να παρουσιάσει στατιστικά στοιχεία όπως αυτά των ακόλουθων σχημάτων;
Η απάντηση δυστυχώς είναι όχι!
Το πρώτο βήμα, όμως, έγινε, με την ψήφιση του Ν.4903. Υπολείπονται ορισμένα διαδικαστικά θέματα που ακολουθούν ως γνωστόν την ψήφιση των Νόμων, με τα οποία θα ορίζουν τη λειτουργία και τη χρηματοδότηση της Διοικητικής Αρχής Γεφυρών (ΔΑΓ) ώστε να επιτελέσει εκ του θεσμικού της ρόλου, το αναμενόμενο εδώ και χρόνια έργο της Επιθεώρησης και Συντήρησης των γεφυρών.
Η υπουργική απόφαση, που θα ορίζει τους όρους λειτουργίας της ΔΑΓ αποτελεί ίσως ακόμη κρισιμότερο σημείο της όλης πορείας, καθόσον θα είναι αυτή που θα προσδώσει τον αναμενόμενο επιτελικό και ενεργό ρόλο στην ΔΑΓ για την επιθεώρηση και συντήρηση των γεφυρών ή (ο μη γένοιτο) θα την καταστήσει μια (ακόμη) απλή και παθητική επιτροπή χωρίς δυνατότητα ουσιαστικής και άμεσης δράσης.
Το Υπουργείο Υποδομών έχει στη διάθεσή του προσχέδιο των περιεχομένων μιας τέτοιας Υπουργικής Απόφασης. Πάντως εκτιμάται ότι η απόφαση αυτή θα έχει τα ακόλουθα περιεχόμενα:
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Υ.Α. ΠΕΡΙ ΔΑΓ
(Λαμβανομένων υπόψιν και των προβλέψεων της από 22.02.22 Έκθεσης του Γεν. Λογιστηρίου του Κράτους.)
- Αντικείμενο
- Επιτροπή / Διοίκηση, σύνθεση και όροι λειτουργίας.
- Διευθυντική Υπηρεσία
- Προϋπολογισμός ετήσιων δαπανών
- Εποπτεία των Φορέων Λειτουργίας και Συντήρησης Γεφυρών (ΦΟΛΕΙΣΥΓ)
- Διαδικασίες, εκπαίδευσης και πιστοποίησης Επιθεωρητών (πανελλαδικό Μητρώο)
- Ανάθεση Επιθεωρήσεων (από ΦΟΛΕΙΣΥΓ και ΔΑΓ)
- Εξοπλισμός ΔΑΓ
- Υποχρεωτικές εξαμηνιαίες Εκθέσεις πεπραγμένων.
- Μέθοδος αυτόματης ανάδειξης ενδεχόμενων παραλείψεων.
- Διοικητικές κυρώσεις
- Παραρτήματα προδιαγραφών για τις επιμέρους δράσεις ΔΑΓ και ΦΟΛΕΙΣΥΓ.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Ως επίλογο αυτού του άρθρου ας μου επιτραπεί να διατυπώσω την ακόλουθη ευχή: είθε να έχει συσταθεί η Διοικητική Αρχή Γεφυρών (ΔΑΓ), να έχει εκκινήσει η καταγραφή όλων των γεφυρών της χώρας στο Εθνικό Μητρώο Γεφυρών, οι αρμόδιοι φορείς Λειτουργίας και Συντήρησης των γεφυρών της χώρας, με βάση τον εγκεκριμένο Κανονισμό Επιθεώρησης και Συντήρησης των Γεφυρών (ΚΕΣΥΓΕ)να πραγματοποιούν συστηματικές περιοδικές επιθεωρήσεις και μία καινούργια ώθηση να έχει δοθεί στην οικονομία της χώρας χάρη στα έργα αποκατάστασης και ανάταξης των γεφυρών μας, που εγγυώνται την ασφάλεια των πολιτών.
Ελπίζω ότι όλα αυτά θα πραγματοποιηθούν εντός του 2023 διότι η χώρα δεν μπορεί άλλο να υφίσταται τις συνέπειες μιας τέτοιας επικίνδυνης καθυστέρησης.
Η ΠΕΣΕΔΕ είναι ο νέος ισχυρός σύμμαχος στην κοινή προσπάθεια για την επίτευξη του κοινού στόχου, της διαφύλαξης του Εθνικού πλούτου των Γεφυρών μας.
πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_134 της ΠΕΣΕΔΕ
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ | Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΓΕΦΥΡΩΝ
