Τα διοικητικά δικαστήρια “εγκλωβισμένα” στον χρόνο και στην αδράνεια

21:33 - 24/12/2020

ΣΩΤΉΡΙΟΣ Ν. ΜΠΡΈΓΙΑΝΝΟΣ ΔΙΚΗΓΌΡΟΣ Αθηνών παρ’ Αρείω Πάγω.
NOMIKOΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ της ΠΕΣΕΔΕ Τα διοικητικά δικαστήρια “εγκλωβισμένα” στον χρόνο και στην αδράνεια

πηγή: Εργοληπτικόν βήμα Νο_121 της ΠΕΣΕΔΕ

1 Ένας μελετητής δημοσίων έργων ανέλαβε την εκπόνηση μιας μελέτης αποχετεύσεως ομβρίων και ακαθάρτων υδάτων ενός Δήμου τον Σεπτέμβριο του 1989 και μετά από πολλές παλινωδίες της αναθετούσης αρχής ολοκλήρωσε την εκπόνηση της μελέτης το έτος 2004. Τότε άρχισε ένας μακροχρόνιος Γολγοθάς για να εισπράξει την νόμιμη αμοιβή του ύψους 7 εκ. Ευρώ για ένα έργο προϋπολογισμού 110 εκ. Ευρώ. Ο Δήμος, ενεργώντας κακοβούλως, ήρνείτο την παραλαβή των μελετών, ηρνείτο την σύνταξη και έγκριση συγκριτικών πινάκων, ηρνείτο την πληρωμή λογαριασμών και ο μελετητής σε κάθε βλαπτική ενέργεια του Δήμου ασκούσε ένσταση, αίτηση θεραπείας και προσφυγή. Αποτέλεσμα να συσσωρευθούν στο Διοικητικό Εφετείο σαράντα περίπου προσφυγές. Ο πληρεξούσιος δικηγόρος του μελετητή εζήτησε από τον προϊστάμενο του Διοικητικού Εφετείου την ένωση όλων αυτών των προσφυγών σε ένα τμήμα του δικαστηρίου και την συνεκδίκασή τους για λόγους οικονομίας της δίκης και αποφυγής εκδόσεως αντιφατικών αποφάσεων, πλην, όμως, ματαίως. Οι προσφυγές δικάσθηκαν από διαφορετικά τμήματα σε διαφορετικές δικασίμους, εκδόθηκαν σαράντα αποφάσεις, πολλές αντιφατικές μεταξύ τους, σε μερικές απ’ αυτές ασκήθηκαν αναιρέσεις στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ο μελετητής δικαιώθηκε, αλλά μέχρι σήμερα, 15 χρόνια αργότερα, δεν έχει ακόμη εισπράξει την αμοιβή του, γιατί ο Δήμος, μολονότι υποχρεώθηκε αμετακλήτως να συντάξει συγκριτικό πίνακα με συγκεκριμένο περιεχόμενο, συνέταξε αυτόν με εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο απ’ αυτό που προβλέπουν οι αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις. Ο μελετητής προσέφυγε στην προβλεπομένη από τον νόμο διαδικασία συμμορφώσεως σε αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις, πλην, όμως, το Διοικητικό Εφετείο απέρριψε τις αιτήσεις του με την αιτιολογία ότι, μετά την σύνταξη του νέου συγκριτικού πίνακος, ο μελετητής πρέπει να αρχίσει από την αρχή τον κύκλο των ενστάσεων (ευτυχώς, καταργήθηκαν οι αιτήσεις θεραπείας). Έτσι, θα χρειασθούν ακόμη άλλα 15 χρόνια για να εκδοθούν άλλες αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις, που θα υποχρεώνουν τον Δήμο να συντάξει νέο συγκριτικό πίνακα, αλλά ο Δήμος κάθε φορά θα συντάσσει έναν διαφορετικό συγκριτικό πίνακα με διαφορετικό περιεχόμενο και δεν θα συμμορφώνεται στις δικαστικές αποφάσεις. Εν τω μεταξύ, το έργο των 110 εκ. Ευρώ κατασκευάσθηκε μετά από μακροχρόνιες διαγωνιστικές διαδικασίες χωρίς μέχρι σήμερα ο μελετητής να έχει εισπράξει την νόμιμη αμοιβή του.

2 Η παραπάνω υπόθεση δεν είναι η εξαίρεση αλλά, δυστυχώς, ο κανόνας και η αδυσώπητη πραγματικότητα. Χιλιάδες υποθέσεις εκκρεμούν στα διοικητικά δικαστήρια της χώρας με αποτέλεσμα ο αδύναμος πολίτης, που προσφεύγει στην διοικητική δικαιοσύνη θεωρώντας την ως “καταφύγιο” και επιδιώκοντας να λύσει τις διαφορές του με το Κράτος, με την στενή και την ευρεία του έννοια, να εγκλωβίζεται σε μακροχρόνιους, ατέρμονες, πολυδάπανους δικαστικούς αγώνες, ως να μην αρκούσε ο μακροχρόνιος εγκλωβισμός του στην γραφειοκρατία του Κράτους, που προηγήθηκε της προσφυγής του στα διοικητικά δικαστήρια. Αποτέλεσμα της απολύτως απαράδεκτης καταστάσεως, που καλά κρατεί και ουδείς ενδιαφέρεται να την αλλάξει, είναι (α) η βάρβαρη ταλαιπωρία και αφαίμαξη του πολίτη, στο όνομα του οποίου υποτίθεται ότι δικαιοδοτούν τα δικαστήρια, (β) η απώλεια εκατομμυρίων ανθρωποωρών ετησίως χωρίς λόγο και αιτία, (γ) η απώλεια της εμπιστοσύνης των πολιτών στα δικαστήρια και η υποβάθμιση του ρόλου της δικαιοσύνης ως πυλώνα της κοινωνίας, (δ) η αποτροπή επενδύσεων στην χώρα. Κι αν, ευτυχώς, δεν υπήρχαν ορισμένοι εύορκοι δικαστές με γνώση, δικαιοδοτική ικανότητα και τόλμη, που υπερβαίνουν την πεπατημένη, διαφοροποιούν τα πράγματα, αμβλύνουν κάπως την κατάσταση και αποδίδουν ακόμη ισχνή λάμψη στην δικαιοσύνη, τότε η εικόνα θα ήταν απείρως πιο σκληρή.

3 Τι, όμως, “πταίει“ και τα πράγματα έχουν οδηγηθή σ’ αυτή την επιεικώς απαράδεκτη κατάσταση στον χώρο των διοικητικών δικαστηρίων;

ΠTAIEI, κατ’ αρχήν, ο νομοθέτης, που έχει θεσπίσει και διατηρεί σε ισχύ διατάξεις, απολύτως αναχρονιστικές, που θεσπίσθηκαν για να μην εκπληρώνει το Κράτος τις υποχρεώσεις του προς τον πολίτη και για να διαιωνίζει την γραφειοκρατική βαρβαρότητα. Κι’ όσο οι διατάξεις αυτές θα είναι σε ισχύ και δεν θα θεσπίζονται άλλες, που θα επιταχύνουν την απονομή της δικαιοσύνης, που θα αποσκοπούν στην οικονομία της δίκης και στην ταχεία συμμόρφωση της διοικήσεως στις δικαστικές αποφάσεις, τόσο το πρόβλημα θα διογκώνεται και ο πολίτης θα εξακολουθεί να είναι έρμαιο της γραφειοκρατίας και της διοικητικής ραθυμίας και αδρανείας με την σφραγίδα, δυστυχώς, της διοικητικής δικαιοσύνης.

ΠTAIEI το ΄΄σύστημα΄΄ διοικήσεως και οργανώσεως των διοικητικών δικαστηρίων, το οποίο πάσχει πολλαπλώς, προεχόντως δε γιατί τα διοικητικά δικαστήρια διοικούνται από δικαστές, οι οποίοι όντας ΄΄εγκλωβισμένοι΄΄ στο πρόβλημα είτε αγνοούν την έκτασή του και τις συνέπειές του είτε αδιαφορούν γι’ αυτές.

ΠTAIEI η αντίληψη, που έχει καλλιεργηθή επί δεκαετίες σε πολλούς διοικητικούς δικαστές, ότι αυτοί είναι ταγμένοι όχι για να εφαρμόζουν το Σύνταγμα και τους νόμους αλλά για να υπηρετούν το Κράτος, πολλοί δε απ’ αυτούς είναι φιλοσοφικά και ιδεολογικά ταγμένοι με το κράτος. Δεν πάνε δε πολλά χρόνια που Πρόεδρος συνδικαλιστικής οργανώσεως των διοικητικών δικαστών, θέλοντας να στηρίξει μια αποχή των διοικητικών δικαστών από τα καθήκοντά τους,εδήλωσε ανερυθρίαστα δημοσίως: ΄΄Μα τι παράπονο έχει το Κράτος από τους διοικητικούς δικαστές; Τα τελευταία χρόνια δεν έχει χάσει καμιά υπόθεση΄΄. Έτσι, η καθυστέρηση στη απονομή της δικαιοσύνης γίνεται στις συνειδήσεις πολλών διοικητικών δικαστών εργαλείο αποτροπής της προσφυγής των πολιτών στα δικαστήρια.

ΠTAIEI το ότι οι διοικητικοί δικαστές δεν είναι καθημερινώς στα δικαστήρια και στα γραφεία τους αλλά απονέμουν δικαιοσύνη από το σπίτι τους. Μάταια τους αναζητεί ο πολίτης ή ο δικηγόρος για να έλθει σ’ επαφή με την υπόθεσή του. Προβάλλεται η δικαιολογία ότι σε πολλά διοικητικά δικαστήρια οι δικαστές δεν διαθέτουν γραφείο, κι αυτό είναι αλήθεια. Αλλά τι εμποδίζει το Κράτος εδώ και πολλές δεκαετίες να ανεγείρει νέα κτίρια ή να αγοράσει ή να μισθώσει νέα κτίρια ή ακόμη και να απαλλοτριώσει νέα κτίρια; Τρανά παραδείγματα προς αποφυγή η αγορά των κτιρίων των διοικητικών δικαστηρίων των Αθηνών και του κτιρίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που αγοράσθηκαν εν γνώσει της αδυναμίας στεγάσεως των υπηρεσιών και των δικαστών των εν λόγω δικαστηρίων. Όμως, στις ανακοινώσεις των οργανώσεων των διοικητικών δικαστών δεν υπάρχει ποτέ αίτημα για την στέγασή τους γιατί προφανώς η παρούσα τραγική κατάσταση τους βολεύει. Ειδικά στα επαρχιακά διοικητικά δικαστήρια τα πράγματα είναι ακόμη πιο τραγικά γιατί αυτά δικάζουν άπαξ του μηνός, οι δικαστές προσέρχονται στο δικαστήριο εναλλάξ και τα διοικητικά δικαστήρια διοικούνται κατ’ ουσίαν από τους δικαστικούς υπαλλήλους.

ΠTAIEI το ότι πολλοί διοικητικοί δικαστές είναι απολύτως απαίδευτοι και νομικώς ακατάρτιστοι ως αποτέλεσμα του απολύτως εσφαλμένου συστήματος επιλογής και καταρτίσεως των δικαστών και της ελλείψεως προηγουμένης εμπειρίας, ενώ πολλοί απ’ αυτούς βλέπουν τον διορισμό τους ως επαγγελματικό καταφύγιο χωρίς ταυτοχρόνως να διαπνέονται από το ιδεώδες της δικαιοσύνης.

ΠTAIEI η έλλειψη οργανώσεως και εκσυγχρονισμού στα διοικητικά δικαστήρια.

ΠTAIEI η έλλειψη επαρκούς αριθμού δικαστικών υπαλλήλων.

ΠTAIEI η απαρχαιωμένη δομή του Κώδικος Διοικητικής Δικονομίας, που αποσκοπεί στην προστασία των δικαιωμάτων του Κράτους και όχι του πολίτη.

ΠTAIEI η βάρβαρη αντίληψη, που διέπει την δημοσία διοίκηση, ότι ο πολίτης, όταν αντιδικεί με το Κράτος, δεν έχει ποτέ δίκιο, η αντίληψη δε αυτή κυριαρχεί μέχρι σήμερα σε όλα τα επίπεδα της δημοσίας διοικήσεως και σε πολλές, δυστυχώς, συνειδήσεις διοικητικών δικαστών.

4 Καθένας, που έχει επαφή με τα διοικητικά δικαστήρια, μπορεί ευχερώς να συντάξει έναν μακρύ κατάλογο αιτίων δυσλειτουργίας της διοικητικής δικαιοσύνης. Οι διοικητικοί δικαστές από την πλευρά τους, όταν ασχολούνται με τα ζητήματα της διοικητικής δικαιοσύνης, προβάλλουν άλλα θέματα περισσότερο ανώδυνα αποφεύγοντας να ασχοληθούν με την καρδιά του προβλήματος. Ασχολούνται με την έλλειψη μηχανοργανώσεως, την ανάγκη συγκεντρώσεως των δικαστηρίων κλπ. Όμως, τα θέματα αυτά δεν έχουν καμιά σχέση ή έχουν ελαχίστη σχέση με το βασικό πρόβλημα της υστερήσεως της απονομής της διοικητικής δικαιοσύνης.

5 Μέχρι σήμερα καμιά Κυβέρνηση δεν αντιμετώπισε το πρόβλημα παρά τις αντίθετες επαγγελίες. Και είναι προφανές ότι καμιά Κυβέρνηση δεν θέλει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα γιατί γίνεται έρμαιο των υπηρεσιακών παραγόντων, των συνδικαλιστών, της δημοσίας διοικήσεως, των δικαστών, των αναχρονιστικών αντιλήψεων περί της κυριαρχίας του Κράτους στην διοικητική δικαιοσύνη.

Γι’ αυτό ο πολίτης και οι επαγγελματικές οργανώσεις, που συναλλάσσονται με το Κράτος, πρέπει να σηκώσουν φωνή, να πάρουν πρωτοβουλίες και να διεκδικήσουν με σθένος, παρρησία και θάρρος την ορθή λειτουργία της διοικητικής δικαιοσύνης και την ορθή και ταχεία απονομή της. Διαφορετικά θα εξακολουθούμε να βιώνουμε την ίδια απαράδεκτη κατάσταση επί πολλές δεκαετίες ακόμη. Η δικαιοσύνη είναι πρόβλημα του “άλλου” σήμερα, αλλά αύριο είναι πρόβλημα δικό μας.

Δραστηριότητες της δικηγορικής εταιρίας “ΜΠΡΕΓΙΑΝΝΟΣ ΑΕΔΕ”

Η δικηγορική εταιρία “ΜΠΡΕΓΙΑΝΝΟΣ ΑΕΔΕ” – “BregiannosLawFirm” αποτελεί μια από τις πρώτες δικηγορικές εταιρίες στην Ελλάδα. Στα 40 χρόνια λειτουργίας της χειρίσθηκε σοβαρές δικαστικές υποθέσεις σε όλους τους τομείς του δικαίου και έχει συνδέσει το όνομά της με τις μεγαλύτερες δικαστικές υποθέσεις και με τις μεγαλύτερες επενδύσεις που έχουν γίνει κατά τα τελευταία 40 χρόνια στην Ελλάδα και στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων.

Η δικηγορική εταιρία “ΜΠΡΕΓΙΑΝΝΟΣ ΑΕΔΕ” διατηρεί γραφεία στην Αθήνα, στις Βρυξέλλες και στο Πεκίνο και συνεργάζεται με δικηγορικά γραφεία σε όλο τον κόσμο. Πελάτες της είναι ή υπήρξαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, Δήμοι και Περιφέρειες της χώρας και μεγάλες ελληνικές και ξένες επιχειρήσεις (ενδεικτικά COSCOSHIPPINGGreeceS.A., ΔΕΣΦΑ Α.Ε., ΕΒΕΑ, ΟΣΕ Α.Ε., ΔΕΔΔΑ Α.Ε., ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε., ΕΔΑ Αττικής Α.Ε.,ΟΛΠ Α.Ε., S&BS.A., IMERYSS.A., SOGEMGROUP,AEGEANOILA.E., ΕΛΛΑΚΤΩΡ Α.Ε., ΤΕΡΝΑ Α.Ε., J&PABAΞ Α.Ε., REDSA.E., TΕΚΑΛ Α.Ε., PCTS.A., DPORTS.A., PQH, FYFFESS.A., BBKGROUP, ΕΕΔΑ Α.Ε., ΕΒΕΑ, CCPTGROUP, ΑΚΤΙΜΙΑ PROPERTIESLTD, MEDICALLINES.A., ANTENNATV, ENIMEXS.A., PEARLGROUP, CREDITSUISSE, BLAKHAWKPARTNERS, HIGFUND, Ν. ΚΙΟΛΕΪΔΗΣ ΑΕΒΕ, ΓΑΙΑΟΣΕ Α.Ε., CHIQUITAHELLASA.E. κλπ).