Ο Κατασκευαστικός Κλάδος εγκλωβισμένος σε μία χώρα που ασφυκτιά,Μαρία Τσιομπάνου, Β’ Αντιπρόεδρος της ΠΕΣΕΔΕ

πηγή: Εργοληπτικόν βήμα Νο_111 της ΠΕΣΕΔΕ

Ο Κατασκευαστικός Κλάδος εγκλωβισμένος σε μία χώρα που ασφυκτιά

Συμπληρώνοντας μία δεκαετία συνεχούς συρρίκνωσης του κατασκευαστικού κλάδου, απόρροια της οικονομικής κρίσης της χώρας μας, έρχεται ακόμη πιο μεγεθυμένο το φαινόμενο των Ασυνήθιστα Χαμηλών Προσφορών.  Δεν είναι η πρώτη φορά που ο κλάδος καλείται να αντιμετωπίσει το φαινόμενο αυτό. Η ειδοποιός  διαφορά είναι ότι αυτή τη φορά το επιχειρηματικό περιβάλλον είναι ιδιαίτερα «εχθρικό». Η περικοπή των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων, η έλλειψη ρευστότητας και τραπεζικής χρηματοδότησης, οι υψηλότατες προσφερόμενες εκπτώσεις και η δραστική αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης άμεσης και έμμεσης – βλέπε ασφαλιστικές εισφορές –  είναι τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του επιχειρηματικού «κλίματος» του κλάδου.  

Η ύφεση στον τομέα των κατασκευών, από το 2007 και μετά είναι βαθιά και κινδυνεύει να πάρει μόνιμα χαρακτηριστικά. Ταυτόχρονα , η χώρα μας βρίσκεται σε μόνιμη δημοσιονομική πίεση,  που έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια εξαιτίας των παράλογα υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων, μειώνοντας κάθε σοβαρή πιθανότητα για ανάπτυξη.

Το μόνο σίγουρο  είναι ότι η προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας σε ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την έξοδο από την κρίση. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο κλάδος των κατασκευών ήταν, είναι και θα είναι ένας από τους κινητήριους μοχλούς ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, μία σημαντική πηγή εθνικού πλούτου, όπως εξάλλου ισχύει και διεθνώς. Είναι επίσης γεγονός ότι πολλά άλλαξαν, έστω και με αργό ρυθμό, τα τελευταία χρόνια  στη χώρα μας. Οι Έλληνες πολίτες είμαστε πλέον πιο ανοικτοί και πιο έτοιμοι να δεχθούμε έννοιες όπως διεθνή αγορά, ανταγωνισμός, δημοσιονομική σταθερότητα, διαφάνεια, Ανεξάρτητες Αρχές κ.ά. Εξάλλου ο Ν4412/2016 μπορεί να θεωρηθεί ένα σημαντικό βήμα του εκσυγχρονισμού του Νομικού Πλαισίου των Δημοσίων Συμβάσεων.

Όμως η αίσθηση που επικρατεί σήμερα στον κλάδο είναι ότι είναι εγκλωβισμένος σχεδόν σταματημένος. Και αυτό διότι οι όποιες μεταρρυθμίσεις δεν έχουν ολοκληρωθεί. Επί  δύο χρόνια ο νέος νόμος υφίσταται  αλλεπάλληλες αλλαγές και διορθώσεις -μέχρι τώρα με 20 περίπου νομοθετήματα-, δηλαδή τροποποιείται περίπου μία φορά τον μήνα. Παρόλα αυτά ακόμη και σήμερα ο νόμος είναι ελλιπής (πχ Μητρώα), ενώ ακόμα υπάρχουν εμφανείς αδυναμίες του νόμου, όπως για παράδειγμα  ο χρόνος για την υπογραφή της σύμβασης ακόμη και μικρών έργων είναι κατ’ ελάχιστον 8-10 μήνες, λόγω των περίπλοκων γραφειοκρατικών διαδικασιών και των πολλών δικαιολογητικών που απαιτούνται σε τρείς τουλάχιστον φάσεις του διαγωνισμού. Τέλος ενώ  υπάρχουν ιδιαίτερα σημαντικές και καινοτόμες προτάσεις, όπως της ΠΕΣΕΔΕ -κατάθεση τεκμηρίωσης της οικονομικής προσφοράς ήδη στον διαγωνισμό – κρίση των προσφορών με βάση αντικειμενικά κριτήρια από ήδη κατασκευασθέντα έργα –  υποβολή από μέρους του συμμετέχοντος, ήδη από την φάση της προσφοράς, εκείνων των στοιχείων που θα επιτρέπουν στην Επιτροπή Διαγωνισμού να αξιολογήσει με αντικειμενικότητα την αξιοπιστία της προσφοράς κ.λ.π.,  το Υπουργείο δεν δείχνει «πρόθυμο» να αντιμετωπίσει το θέμα.

Σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο ο τομέας των κατασκευών αναζητά κατεύθυνση και προοπτική για το μέλλον. Το περιβάλλον θα αλλάξει μόνο εάν η ελληνική κοινωνία συνειδητοποιήσει και αποδεχθεί ότι η επιχειρηματικότητα δεν είναι εχθρός αλλά αντιθέτως παράγει θέσεις εργασίες και κέρδος, βασικά στοιχεία ευημερίας και ανάπτυξης.  Είναι τελικά θέμα πολιτικής βούλησης να δοθεί μία νέα ώθηση στη χώρα μας, η οποία πλέον ασφυκτιά.