Μέλος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ: Η προσέγγιση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία (ΥΑΕ) και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στα ζητήματα ΥΑΕ των νέων Εργαζόμενων,Δρ. Ανδρέας Στοϊμενίδης, Πρόεδρος ΟΣΕΤΕΕ/ΣΤΥΕ

πηγή: Εργοληπτικόν βήμα Νο_115 της ΠΕΣΕΔΕ

Κατά τη διάρκεια της θητείας μου στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία (ΥΑΕ), ένα από τα θέματα στα οποία δίνεται  ιδιαίτερη βαρύτητα είναι η ασφαλής εργασία των νέων.

Οι νέοι διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο δεδομένου ότι στερούνται πείρας, κατάρτισης και ευαισθητοποίησης. Έχουν ανάγκη τόσο από σωστές συμβουλές, πληροφορίες   όσο και από κατάλληλη επίβλεψη. Για τους νέους ηλικίας κάτω των 18 ετών, συμπεριλαμβανομένων των νέων που απασχολούνται σε προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας και επαγγελματικής κατάρτισης, καθώς και εκείνων που απασχολούνται υπό το καθεστώς περιστασιακής εργασίας, κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους ακόμη στο σχολείο ή σε ανώτερες και ανώτατες σχολές, ισχύουν ειδικότεροι κανονισμοί σχετικά με τους περιορισμούς ως προς την έκθεσή τους σε κινδύνους και τα ωράρια εργασίας τους. Το παρόν άρθρο παρέχει μια συνοπτική παρουσίαση των απαιτήσεων ως προς τη διασφάλιση της ΥΑΕ όλων  και ειδικότερα των νέων.

Σε κάθε χώρο εργασίας θα πρέπει να εφαρμόζεται ένα κατάλληλο σύστημα διαχείρισης της ΥΑΕ το οποίο θα διασφαλίζει την προστασία όλων και θα μεριμνά ιδιαίτερα για τις ευαίσθητες ομάδες των εργαζόμενων νέων και των νεοπροσληφθέντων. Οι υποχρεώσεις των εργοδοτών απέναντι στους υπαλλήλους τους, ανεξαρτήτως ηλικίας, περιλαμβάνουν:

• τον προσδιορισμό των κινδύνων και τη διεξαγωγή εκτίμησης της επικινδυνότητας ιδιαίτερα για τους εργαζόμενους νέους τόσο πλήρους όσο και περιστασιακής απασχόλησης, όπως είναι οι  νέοι που προσλαμβάνονται ως βοηθητικό προσωπικό τα σαββατοκύριακα ή κατά τις σχολικές διακοπές και όσοι απασχολούνται σε προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας και επαγγελματικής κατάρτισης
• την εφαρμογή ρυθμίσεων για την εγγύηση της ΥΑΕ, βάσει της εκτίμησης της επικινδυνότητας, όπου θα περιλαμβάνονται ειδικές ρυθμίσεις για τους εργαζόμενους νέους ή τους νεοπροσληφθέντες
• την παροχή των κατάλληλων μέτρων οργάνωσης, στα οποία θα περιλαμβάνονται ειδικές ρυθμίσεις επίβλεψης, και την τοποθέτηση επιβλεπόντων οι οποίοι θα διαθέτουν τις απαιτούμενες ικανότητες και το χρόνο για να εκπληρώσουν τα καθήκοντά τους
• την παροχή πληροφοριών στους νέους σχετικά με τους πιθανούς κινδύνους που διατρέχουν στο πλαίσιο της εργασίας τους και σχετικά με τα αντίστοιχα μέτρα πρόληψης που εφαρμόζονται. Την παροχή επαρκούς κατάρτισης, καθοδήγησης και πληροφόρησης τόσο κατά την πρόσληψη όσο και μετά την αλλαγή καθηκόντων ή τη μεταβολή των συνθηκών στο χώρο εργασίας
• τη διαβούλευση με τους εργαζομένους και τους εκπροσώπους τους, την παροχή ελεύθερης πρόσβασης των νέων εργαζόμενων σε συζητήσεις σχετικά με θέματα ασφάλειας και υγείας και τη διαβούλευσή τους με τους εκπροσώπους των εργαζομένων όσον αφορά, μεταξύ άλλων, τις ρυθμίσεις για τους εργαζόμενους νέους.

Πριν  ξεκινήσουν οι νέοι την εργασία τους και αμέσως μετά την πρόσληψή τους,  πρέπει να διεξάγεται εκτίμηση της επικινδυνότητας, η οποία θα καλύπτει το χώρο εργασίας, τους φυσικούς, βιολογικούς και χημικούς παράγοντες, τον εξοπλισμό εργασίας και τη χρήση του, τις διαδικασίες, την εκτέλεση και την οργάνωση της εργασίας, καθώς και την κατάρτιση και καθοδήγηση των νέων. Στο πλαίσιο ενός γενικού κανόνα, απαγορεύεται η απασχόληση νέων ηλικίας κάτω των 18 ετών σε εργασίες που  υπερβαίνουν τις σωματικές ή πνευματικές ικανότητές τους,  προκαλούν την έκθεσή τους σε τοξικές ή καρκινογόνες ουσίες, συμβάλουνστην έκθεσή τους σε ακτινοβολίες, σε υπερβολικές θερμοκρασίες, θόρυβο ή δονήσεις, παρουσιάζουν κινδύνους τους οποίους είναι πιθανόν οι νέοι να μην μπορούν να αναγνωρίσουν ή να αποφύγουν λόγω έλλειψης πείρας ή κατάρτισης ή λόγω αμέλειας ως προς την ασφάλεια. Οι νέοι ηλικίας κάτω των 18 ετών αλλά άνω του ορίου ηλικίας υποχρεωτικής εκπαίδευσης μπορούν να αναλαμβάνουν τις προαναφερόμενες εργασίες υπό εξαιρετικές συνθήκες, εφόσον αυτές είναι απολύτως απαραίτητες για την επαγγελματική τους κατάρτιση, εκτελούνται υπό την επίβλεψη αρμόδιου προσώπου και παράλληλα οι κίνδυνοι ελαχιστοποιούνται κατά το μέγιστο δυνατόν. Γενικά πρέπει να ακολουθείται η αρχή ότι στους εργαζόμενους νέους δεν πρέπει να επιτρέπεται να απασχολούνται σε εργασίες που εξακολουθούν να παρουσιάζουν σημαντικούς κινδύνους, παρ’ όλες τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν για τον περιορισμό τους.

Όπως όλοι οι εργαζόμενοι, έτσι και οι νέοι, έχουν το δικαίωμα να γνωρίζουν ποιους κινδύνους διατρέχουν στο χώρο εργασίας τους, τι πρέπει να κάνουν για να παραμείνουν ασφαλείς και σε ποιες ενέργειες πρέπει να προβούν σε περίπτωση ατυχήματος ή έκτακτης ανάγκης. Επιπλέον πρέπει  να λαμβάνουν πληροφορίες, οδηγίες και κατάρτιση στα θέματα αυτά, ανάλογα με το είδος της εργασίας τους και χωρίς να επιβαρύνονται οικονομικά, να εφοδιάζονται με τον απαιτούμενο προστατευτικό εξοπλισμό, να συμμετέχουν και να διαβουλεύονται με τους εργοδότες τους σε θέματα ΥΑΕ, διατυπώνοντας ερωτήσεις και αναφέροντας τυχόν επικίνδυνες πρακτικές ή συνθήκες. Σε περίπτωση που οι νέοι εργαζόμενοι έχουν αμφιβολίες σχετικά με την ασφάλεια οποιασδήποτε πτυχής της εργασίας τους και των καθηκόντων που τους έχουν ανατεθεί, τότε έχουν το δικαίωμα και την υποχρέωση να ενημερώσουν τον επιβλέποντά τους σχετικά με τους προβληματισμούς τους. Κατ’ επέκταση έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν να αναλάβουν επικίνδυνες εργασίες. Το γεγονός ότι ο προϊστάμενος ή κάποιος συνάδελφός τους αναλαμβάνει επικίνδυνες εργασίες δεν συνεπάγεται για τους νέους την ίδια υποχρέωση.

Η ασφάλεια είναι μια συμμετοχική διαδικασία στο πλαίσιο της οποίας ναι μεν την κύρια ευθύνη για τον εντοπισμό των κινδύνων και την εφαρμογή προληπτικών μέτρων φέρουν οι εργοδότες, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι και εμείς οι εργαζόμενοι απαλλασσόμαστε από τις υποχρεώσεις τήρησης των σχετικών νόμων, τεχνικών οδηγιών και διαδικασιών που πρέπει να ακολουθούνται πιστά και λεπτομερειακά.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με την  οδηγία  94/33/EΚ για την προστασία των νέων κατά την εργασία και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την ΥΑΕ με την τεχνική και επιστημονική εξειδίκευση του θέματος, προσφέρουν ένα πολύτιμο οπλοστάσιο σε Κυβερνήσεις, Εργαζόμενους και Επιχειρηματίες. Ας το αξιοποιήσουμε προς όφελος όλων μας!