Γιώργος Μουλκιώτης: Υστερεί καθημερινά η εφαρμογή της νομοθεσίας στον τομέα της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία
ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΣΤΑ ΕΡΓΟΤΑΞΙΑ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΟΥΛΚΙΩΤΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΟΜΕΑΡΧΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΚΙΝΑΛ
Στην ανάγκη ενίσχυσης των ελεγκτικών μηχανισμών και των μέτρων πρόληψης καθώς και στην βελτίωση των συνθηκών εργασίας αναφέρεται ο Τομεάρχης Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ΚΙΝΑΛ, κ. Γιώργος Μουλκιώτης, μιλώντας στο ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΟΝ ΒΗΜΑ.
πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_125 της ΠΕΣΕΔΕ
Η νομοθεσία της ΕΕ για την ΑΥΕ καλύπτει ήδη πολλούς από τους κινδύνους που προκύπτουν λόγω των αλλαγών σε κλάδους, εξοπλισμό και χώρους εργασίας. Επίσης, τα τελευταία χρόνια, έχουν εκδοθεί τέσσερις οδηγίες για την ΑΥΕ, που αφορούν τα μέσα ατομικής προστασίας, την ιατρική περίθαλψη στα πλοία, τους βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία και την έκθεση σε χημικούς παράγοντες. Σε τι βαθμό έχει προσαρμοσθεί η Ελληνική νομοθεσία στις παραπάνω οδηγίες; Ποιοι είναι οι βασισκοί στόχοι που θα πρέπει να θέσει η Πολιτεία όσο αφορά την ασφάλεια και την υγεία στους χώρους εργασίας;
Η Ελλάδα, όπως όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει θεσπίσει νομοθετικά μέτρα για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία (ΑΥΕ). Πρόκειται για νόμους που βασίζονται σε οδηγίες της ΕΕ αλλά και σε συμβάσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η Κύρωση της Σύμβασης 187 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για το Πλαίσιο Προώθησης της Ασφάλειας και της Υγείας στην Εργασία στο πλαίσιο του νόμου 4808/2021.
Ωστόσο, το βασικό πρόβλημα είναι ότι η εφαρμογή της νομοθεσίας στον τομέα της ΑΥΕ υστερεί στην καθημερινή πράξη. Και η Πολιτεία έχει χρέος να ενισχύσει και να θωρακίσει τους ελεκτικούς μηχανισμούς που συμβάλλουν στην εν λόγω εφαρμογή για την προστασία της ΑΥΕ, ενώ ταυτόχρονα οφείλει να μεριμνήσει για την βελτίωση των συνθηκών εργασίας και την ενδυνάμωση των μέτρων πρόληψης. Και αυτό διότι τα παραπάνω δεν αποτελούν μονάχα αυτονόητη κοινωνική προτεραιότητα, αλλά πρόκειται για μέτρα που παράλληλα συμβάλλουν άμεσα στον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας και τη βελτίωση της παραγωγικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων.
Τέλος, δεν νοείται τόσοι επαγγελματιες υγείας να έχουν χάσει τη ζωή τους από τον κορονοϊό και η συγκεκριμένη ασθένεια, αν και ως Κίνημα Αλλαγής το έχουμε προτείνει κατ’ επανάληψη με νομοθετική ρύθμιση, να μην αναγνωρίζεται από την Πολτιεία ως επαγγελματική ασθένεια.
Πέρα από την υγεία, υπάρχει και ένα ισχυρό οικονομικό επιχείρημα υπέρ της ύπαρξης υψηλού επιπέδου προστασίας των εργαζομένων που αφορά στο κόστος που προκύπτει, για την εθνική μας οικονομία από τα ατυχήματα και τις ασθένειες που σχετίζονται με την εργασία. Ποιος είναι ο σχεδιασμός και το πλάνο του ΚΙΝΑΛ ώστε να αυξηθεί το επίπεδο πρόληψης σε θέματα υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων στην χώρα μας;
Αν και στις απαρχές του 21ου αιώνα οι γενικές συνθήκες εργασίας έχουν βελτιωθεί και η παραγωγικότητα της εργασίας έχει αυξηθεί σε παγκόσμια κλίμακα, με αποτέλεσμα τη βελτίωση της κατάστασης της υγείας των εργαζομένων και την αύξηση της μέσης διάρκειας ζωής, η περαιτέρω παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, η παγκόσμια οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008, όπως και η εν εξελίξει υγειονομική κρίση έχουν επιφέρει αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις και οδήγησαν στην επικράτηση νέων μορφών απασχόλησης με ραγδαίες αρνητικές επιπτώσεις στους εργαζόμενους. Συγκεκριμένα, οι νέες συνθήκες εργασίας έχουν διαταράξει το παραδοσιακό σύστημα ΑΥΕ, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί μέχρι σήμερα. Γι’ αυτό και η μόνη ασφαλής διατήρηση αλλά και προσαρμογή του στα νέα δεδομένα προϋποθέτει μια συστηματική και εις βάθος επανεξέταση των αναγκών και των προεταιοτήτων δράσης στον τομέα της υγείας, της ασφάλειας και των συνθηκών εργασίας για την αποτελεσματικότερη προστασία των εργαζομένων στους χώρους εργασίας.
Η βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος αποτελεί τη βασική παράμετρο της βελτίωσης του κλίματος των εργασιακών σχέσεων. Υπάρχει όμως ένας φαύλος κύκλος όπου οι εργασιακές σχέσεις, δεν θα βελτιωθούν αν δεν γίνει παράλληλα μια συστηματική προσπάθεια για την βελτίωση των συνθηκών ΑΥΕ. Ταυτόχρονα, οι συνθήκες εργασίας και το εργασιακό περιβάλλον δεν θα βελτιωθούν, αν δε υπάρξει μια παράλληλη βελτίωση του κλίματος που επικρατεί στις συλλογικές εργασιακές σχέσεις, δηλαδή μια βελτίωση όλων των πλευρών της εργασιακής ζωής.
Ιδιαίτερα σήμερα, τα κονδύλια της ΕΕ, μέσω και του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου Plus, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να επενδύσουμε στη βελτίωση της ΑΥΕ. Δυστυχώς όμως, τα σχέδια της κυβέρνησης φαίνεται ότι απέχουν παρασάγγας από την συγκεκριμένη κατεύθυνση.
Με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον ο εργοληπτικός κόσμος παρακολουθεί τις εξελίξεις στα εργασιακά θέματα, όπως η ίδρυση της Ανεξάρτητης Αρχής «Επιθεώρηση Εργασίας». Ποιές θα πρέπει να είναι, κατά την γνώμη σας, οι αρμοδιότητες της Αρχής αυτής και ποια κρίσιμα ζητήματα θα πρέπει να κληθεί να διαχειριστεί;
Με τον πρόσφατο νόμο 4808/2021, η κυβέρνηση Μητσοτάκη άλλαξε τον ρόλο του κράτους όσον αφορά στην προστασία των εργαζομένων, αφού μετέτρεψε το ΣΕΠΕ σε «μαϊμού» ανεξάρτητη αρχή. Αδιαφορεί για το γεγονός ότι με την πράξη αυτή παραβιάζει και την 81/1947 Διεθνή Σύμβαση Εργασίας, που η Ελλάδα έχει κυρώσει με τον ν. 3249/1955, αν και γνωρίζει ότι κινδυνεύει να καταδικαστεί ξανά από την ΔΟΕ – σε περίπτωση προσφυγής-, όπως είχε γίνει το 1997, όταν το ΣΕΠΕ υπήχθη στην νομαρχιακή αυτοδιοίκηση και στη συνέχεια επανήλθε στο Υπουργείο Εργασίας σε συμμόρφωση απόφασης της ΔΟΕ.
Η ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας δεν αντιλαμβάνεται ότι το ΣΕΠΕ δεν είναι εισπρακτικός μηχανισμός, αλλά είναι ο βασικός μηχανισμός προστασίας των εργαζόμενων σε μια αγορά εργασίας που ολοένα και περισσότερο θυμίζει ζούγκλα. Επιπλέον, αγνοεί ότι η αποτελεσματικότητα του ΣΕΠΕ είναι ευθέως ανάλογη με το είδος της εργατικής νομοθεσίας που έχουμε. Όταν νομιμοποιούνται η δεκάωρη εργασία και οι απλήρωτες υπερωρίες, ακόμα και οι καλύτερες προσπάθειες του ΣΕΠΕ δεν θα αποτρέψουν την αύξηση των επαγγελματικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών.
Η πανδημία επιδείνωσε το πρόβλημα της ανεργίας των νέων σε όλη την Ευρώπη ενώ επέφερε σημαντικό «χτύπημα» στις γυναίκες που έχασαν έδαφος» σαν εργαζόμενες αλλά και ως επιχειρηματίες. Ποιες είναι οι πολιτικές και πρωτοβουλίες που θα έπρεπε να αναλάβει η Πολιτεία προκειμένου να διασφαλιστεί η ισότιμη πρόσβαση όλων στην αγορά εργασίας, ακόμα και σε συνθήκες ακραίας κρίσης;
Είναι γεγονός ότι η πανδημία του κορονοϊού έχει φέρει ανατροπές χωρίς προηγούμενο στον κόσμο της εργασίας. Οι γυναίκες έχουν επηρεαστεί ιδιαίτερα, ενώ ταυτόχρονα συνεχίζουν να φέρουν το μεγαλύτερο βάρος της απλήρωτης εργασίας στο νοικοκυριό τους. Οι νέοι, τα άτομα με αναπηρίες, οι μετανάστες και πολλοί άλλοι αντιμετωπίζουν τεράστιες δυσκολίες.
Όμως, η παρούσα κρίση στην κόσμο της εργασίας «ρίχνει λάδι» στην ήδη μαινόμενη φωτιά της δυσαρέσκειας και του άγχους καθώς η μαζική ανεργία και η απώλεια εισοδήματος διαβρώνουν περαιτέρω την κοινωνική συνοχή και αποσταθεροποιούν τις χώρες και τις περιφέρειες σε κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο.
Συνεπώς, σήμερα, πέραν των γενικών κατευθυντηρίων γραμμών για την αντιμετώπιση της λαίλαπας του κορονοϊού, είναι αδήριτη ανάγκη οι χώρες να στοχεύουν σε μια ανθρωποκεντρική, πράσινη και βιώσιμη, χωρίς αποκλεισμούς ανάκαμψη, που αξιοποιεί τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών για τη δημιουργία αξιοπρεπών θέσεων εργασίας για όλους.
Είναι καιρός πια για μια συντονισμένη προσπάθεια ενίσχυσης του κοινωνικού κράτους προς την κατεύθυνση επαναθεμελίωσης των ατομικών και κοινωνικών αγαθών, χωρίς αποκλεισμούς και χτίζοντας νέους θεσμούς συνοχής.
Το Κίνημα Αλλαγής, έχει επανειλημμένα επισημάνει ότι χρειάζεται συνεργασία μεταξύ των κοινωνικών εταίρων και πολιτική βούληση για την πραγματική προστασία των εργαζομένων, των ανέργων, των συνταξιούχων, για την βελτίωση του εργατικού δικαίου στην τηλεργασία, για την εξασφάλιση της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ισότητας στο χώρο της εργασίας.
Μετά από μία δεκαετή οικονομική κρίση, με επενδυτικό κενό και χαμηλά ποσοστά ανάπτυξης που εκτόξευσαν την ανεργία, η Ελλάδα έχει να αντιμετωπίσει και τους κραδασμούς από την υγειονομική κρίση. Ποια η εκτίμησή σας για την «αυριανή» εικόνα χώρας αλλά και για την ίδια την ανθεκτικότητα του κοινωνικού ιστού;
Ένα από τα μαθήματα της οικονομικής και της υγειονομικής κρίσης είναι ότι η καθυστερημένη αντίδραση σε διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, η απουσία συνεργασίας μπροστά σε υπαρκτές απειλές, η αδιαφορία απέναντι στις προειδοποιήσεις των επιστημόνων να κινηθούμε προληπτικά, εγκαίρως και αποτελεσματικά, η απουσία κοινωνικής αλληλεγγύης επιδεινώνουν τα υπάρχοντα προβλήματα, διευρύνουν τις κοινωνικές ανισότητες και προκαλούν ανυπολόγιστη καταστροφή.
Έχουν περάσει δεκαεννέα μήνες από την έναρξη της πανδημίας και ακόμα δεν γνωρίζουμε πώς και πότε θα τελειώσει η παρούσα κρίση. Το σίγουρο όμως είναι ότι, δυστυχώς, τα σοβαρά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα θα είναι μπροστά μας για αρκετά μεγάλο διάστημα.
Γι’ αυτό, σε εθνικό επίπεδο, χρειάζεται μια νέα συνέργεια μεταξύ συστημάτων υγείας, κοινωνικής ασφάλισης και εργασιακών σχέσεων ως συνιστώσα μιας νέας μεταρρυθμιστικής κοινωνικής πολιτικής.
Και σίγουρα δεν πρέπει να παραμελήσουμε ότι η ανθεκτικότητα του κοινωνικού ιστού συνδέεται άμεσα με το πόσο ισχυρό είναι το κοινωνικό κράτος. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη οφείλει να κατανοήσει επιτέλους ότι οι πολιτικές που στοχεύουν στον κοινωνικό αυτοματισμό – τις οποίες η ίδια σχεδιάζει και εφαρμόζει ασταμάτητα (βλέπε ασφαλιστική «μεταρρύθμιση», εργασιακός νόμος, κ.ά.) – οδηγούν σε καταστροφικά αποτελέσματα για την κοινωνία και σε ένα δυσοίωνο μέλλον για τη χώρα.
