Share
Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ), Δημήτρης Πετρόπουλος, γράφει στο Εργοληπτικόν Βήμα Νο_143 για την επόμενη μέρα μετά την απόφαση του ΣτΕ, που έκρινε αντισυνταγματικά τα κίνητρα του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), τη στάση του ΥΠΕΝ και του ΤΕΕ, εστιάζοντας στην ανάγκη «ορθής νομοθέτησης».
Με αφορμή τις πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ σχετικά με το ΝΟΚ, είναι ευκαιρία να ξαναθυμηθούμε ορισμένα θέματα:
1.Όπως πολλάκις έχει αναφέρει η ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ η αποσπασματική και κακή νομοθέτηση είναι αυτή που δημιουργεί την ανασφάλεια δικαίου και όχι οι αποφάσεις του ΣτΕ «(γ) για μια ακόμη φορά απουσιάζει η αποτίμηση των προηγούμενων σχετικών νομοθετικών ρυθμίσεων, με αποτέλεσμα να συνεχίζεται μια πρακτική αποσπασματικής και κακής νομοθέτησης που δεν υπολογίζει τις επιπτώσεις της υφιστάμενης Νομοθεσίας, ώστε να διορθώσει αστοχίες, αλλά συνεχίζει με «μπαλώματα» την υφιστάμενη κατεύθυνση εξαφάνισης του Δημόσιου Ελέγχου και υποκατάστασης του από την «ατομική ευθύνη» των ιδιωτών.»
2.Η έκδοση οικοδομικής άδειας για την πλειοψηφία των κτιρίων γίνεται χωρίς δημόσιο έλεγχο, αλλά με «ευθύνη» ιδιώτη μηχανικού και μόνο. «…Εξάλλου, η προηγούμενη βεβαίωση της ΥΔΟΜ για τους «ισχύοντες» όρους δόμησης της περιοχής, που προβλέπει το άρθρο 38 του ν. 4495/2017, αποτυπώνει προεχόντως τους όρους δόμησης κατά ΝΟΚ, το συνταγματικό κύρος των οποίων δεν μπορεί, κατ’ αρχήν, να αμφισβητήσει η ΥΔΟΜ, και, κατά συνέπεια, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι η βεβαίωση αυτή της ΥΔΟΜ αρκεί προκειμένου η εν συνεχεία εκδιδόμενη άδεια να θεωρηθεί πράξη της.
Ως εκ τούτου, αν και τυπικώς η ΥΔΟΜ θεωρείται, κατά πλάσμα δικαίου, ως εκδούσα την οικοδομική άδεια αρχή, τούτο δε προκειμένου, ιδίως, να εξευρεθεί εκτελεστή διοικητική πράξη προσβλητή με αίτηση ακυρώσεως, προς παροχή δικαστικής προστασίας σε τυχόν θιγομένους (πρβλ. Ολ.ΣτΕ 2210/2020), το στέλεχος της οικοδομικής άδειας φέρει τη μνεία του «διαχειριστή» (ιδιώτη μηχανικού), με «ευθύνη» του οποίου εκδίδεται αυτομάτως η άδεια, χωρίς άλλη εμπλοκή της ΥΔΟΜ.
«Αυξημένη δόμηση = Κτίρια ουρανοξύστες»
3.Ειδικά για το ΝΟΚ του 2012 καθώς και τις πιο πρόσφατες σωρευτικές ρυθμίσεις για τα «μπόνους δόμησης» πλήθος επιστημονικών φορέων όπως ο ΣΑΔΑΣ και άλλοι εγκαίρως είχαν εκφράσεις τις διαφωνίες τους: «Αν και σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, ο ΝΟΚ ενσωματώνει «περιβαλλοντικά κριτήρια και πράσινες παραμέτρους» στη δόμηση, με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας και την προστασία από την Κλιματική Αλλαγή, στην πράξη κάτι τέτοιο δεν επιτυγχάνεται. Το Περιβάλλον δεν συνιστά μόνο αφαιρετικά «πλανητική» έννοια, αλλά ταυτίζεται εξίσου με το άμεσο περιβάλλον γύρω από το κτίριο, με τα γειτονικά κτίρια και ελεύθερους χώρους γύρω από αυτό ή, σε ένα ευρύτερο επίπεδο, με την πόλη, τον οικισμό ή το φυσικό τοπίο μέσα στο οποίο οφείλει να εντάσσεται. Αύξηση του ύψους ή το όγκου ενός κτιρίου είναι κατά κανόνα επιβαρυντική για τα γύρω κτίρια ή ελεύθερους χώρους, διότι στις περισσότερες περιπτώσεις περιορίζει τον ηλιασμό, τον αερισμό, τη θέα και την κατοικησιμότητα εν γένει των όμορων χώρων. Αύξηση της δομημένης επιφάνειας συνεπάγεται εμμέσως την αύξηση του πληθυσμού ενός κτιρίου και συνεπώς της πυκνότητας κατοίκησης σε μια περιοχή, η οποία, χωρίς την πρόβλεψη για αντίστοιχες πολεοδομικές υποδομές (δρόμους, σχολεία, δημόσιους χώρους κλπ), επιβαρύνει το οικιστικό περιβάλλον υποβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής των κατοίκων του.
Η ασάφεια, η πολυνομία και η διαρκής αλλαγή της νομοθεσίας δυσχεραίνει το έργο των μελετητών σε απίστευτο βαθμό. Σε συνδυασμό με τη μετατόπιση της ευθύνης στον μηχανικό, την απουσία ελέγχου αλλά και κάθε ρυθμιστικής παρέμβασης (πχ πολεοδομικού ή αστικού σχεδιασμού) από την Πολιτεία, προκύπτει ένα ασφυκτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο δύσκολα μπορεί να πραγματοποιηθεί οποιοδήποτε αξιόλογο έργο. Σε τελική ανάλυση με τις διατάξεις και τα μπόνους του ΝΟΚ ενισχύεται περισσότερο η κερδοσκοπία παρά το οικιστικό περιβάλλον.»
Με βάση τα παραπάνω η αντίθεση στο ΝΟΚ του 2012 και ειδικά στη συνδυαστική εφαρμογή των κινήτρων που παρείχαν διαφορετικά άρθρα του ΝΟΚ όπως θεσπίστηκαν το 2019 και το 2020 (νόμοι 4635/19 και 4759/20), από την παρούσα κυβέρνηση, είναι δίκαιη και εύλογη.
4.Ο αστικός χώρος θάβεται από τα ψηλά κτίρια, πολλές φορές καταστρατηγώντας τους κατά τόπους όρους δόμησης. Το σκεπτικό της αυξημένης δόμησης, όταν μειώνεται η κάλυψη, οδηγεί μαθηματικά σε κτίρια ουρανοξύστες, καθώς το επιπλέον ύψος που προκύπτει από την μειωμένη κάλυψη, προστίθεται στο ύψος που προκύπτει από το μπόνους δόμησης. Επιπλέον όλες οι νέες επιφάνειες που δεν μετράνε στην δόμηση, με τις διατάξεις του ΝΟΚ (μονώσεις, περιμετρικοί τοίχοι, κλιμακοστάσια κλπ), δίνουν και τρίτη αύξηση της δόμησης και του ύψους τελικά στο κάθε οικόπεδο, επιτρέποντας την δόμηση πολύ υψηλών κτιρίων, τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με το ελληνικό αστικό τοπίο.
5.Αντίθετα, το Υπουργείο δεν μεριμνά καθόλου για την βελτίωση και συντήρηση του υφιστάμενου κτιριακού δυναμικού, ώστε και να ωφεληθούν οι ιδιοκτήτες τους, αλλά και να γίνει εξοικονόμηση πρώτων υλών, ενέργειας και χρημάτων (από την μη ανέγερση νέων κτιρίων). Η συντήρηση και αναβάθμιση του υφιστάμενου κτιριακού δυναμικού θα οδηγήσει παράλληλα με οργανικό τρόπο στην αναβάθμιση και την ανάπτυξη των γειτονιών και των αστικών κέντρων. Στον αντίποδα αυτού, η κατασκευή πολύ ψηλών κτιρίων μέσα στον αστικό ιστό, θα υποβαθμίζει διπλά τα παραμελημένα κτίρια λόγω της σύγκρισης με το θηριώδες κτίριο δίπλα τους, αλλά και θα αυξάνει τον κυκλοφοριακό φόρτο και την πίεση για στάθμευση κοντά σε αυτά τα κτίρια, που θα λειτουργούν και σαν πόλος έλξης χρήσεων. Η κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται για καμία πρακτική παράμετρο του ζητήματος και τον αντίκτυπο και τις επιπτώσεις που θα έχει, εκτός από το να ευνοήσει μεσοπρόθεσμα μόνο τις μεγάλες εταιρίες και τα κέρδη τους.
6.Στην ίδια κατεύθυνση (της εξυπηρέτησης των κερδών των μεγάλων εταιριών), η κυβέρνηση δεν φροντίζει να δημιουργήσει ελεύθερους χώρους – αστικό πράσινο. Ακόμα και τα ψηλά κτίρια, που υποτίθεται θα έχουν μικρότερη κάλυψη, η επιπλέον ακάλυπτη επιφάνεια παραμένει εντός ιδιοκτησίας, για να γίνει περιφραγμένο πάρκινγκ, οπότε δεν στέκει το επιχείρημα της απόδοσης μέρους της ιδιοκτησίας στο δημόσιο και συνεπώς περισσότεροι κοινόχρηστοι χώροι. Αντίθετα, η αύξηση της δόμησης στα αστικά κέντρα θα οδηγήσει στην επιβάρυνση των ήδη ελλιπών υποδομών όπως των συγκοινωνιακών, δημιουργώντας επιπλέον κυκλοφοριακά προβλήματα, ενώ άλλες απαραίτητες υποδομές όπως τα ενεργειακά, τηλεπικοινωνιακά, υδροδοτικά, αποχετευτικά δίκτυα θα χρειαστεί να επεκταθούν.
Αλλάζοντας τους όρους δόμησης χωρίς να υπάρχει κατάλληλος σχεδιασμός, και αφήνοντας την όποια «ανάπτυξη» στην άναρχη επέμβαση του κεφαλαίου, θα έχει σοβαρές άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στην καθημερινότητα των κατοίκων, οδηγώντας σε περαιτέρω υποβάθμιση των υλικών όρων ζωής τους. Πχ επιπλέον ελλείψεις σε άλλες κρατικές υποδομές, όπως σχολεία, βρεφονηπιακούς σταθμούς, δημοτικά γυμναστήρια κτλ.
7.Τα παραπάνω θα όφειλε να τα υπερασπισθεί το ΤΕΕ σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες ειδικά στο ιδιαίτερα επιβαρυμένο αστικό ιστό των Ελληνικών πόλεων και κυρίως της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Δυστυχώς η πλειοψηφία της διοίκησης του ΤΕΕ επέλεξε να ταχθεί υπέρ των κατασκευαστικών εταιρειών, τα έργα των οποίων έχουν προσβληθεί και να σταθεί απέναντι στους δήμους-κατοίκους και ΚΕΔΕ. Είναι προφανές ό,τι η ανησυχία τους εξαντλείται κυρίως στην εξυπηρέτηση συμφερόντων κατασκευαστριών εταιρειών και ξένων επενδύσεων.
Η ευθύνη για την άκρως προβληματική κατάσταση που έχει δημιουργηθεί, βαρύνει αποκλειστικά τις διάφορες ηγεσίες του ΥΠΕΝ και αυτές οφείλουν να την ξεκαθαρίσουν.
πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_143 της ΠΕΣΕΔΕ
