Η Πρόεδρος της Π.Ε.Ε.Γ.Ε.Π, Γεωπόνος – Αρχιτέκτων Τοπίου, κ. Σταυρούλα Κατσογιάννη γράφει στο Εργοληπτικόν Βήμα Νο_134 για την ανάγκη να επανεξετάσουμε τις δραστηριότητες που προκαλούν απώλεια βιοποικιλότητας ειδικά στα αστικά περιβάλλοντα και να σταθμίσουμε τις επιπτώσεις για την οικονομία και την κοινωνία μας.
Αστική βιοποικιλότητα είναι ο πλούτος των ζωντανών οργανισμών που ζουν στην πόλη και κυμαίνονται από τα όρια της μέχρι το κέντρο της. Τα φυσικά οικοσυστήματα παρουσιάζουν αυξημένη βιοποικιλότητα σε σύγκριση με τις αγροτικές και τις αστικές περιοχές.
Ωστόσο, ένα μεγάλο ποσοστό ειδών ζουν σε αστικές περιοχές, σε ελαιώνες, πάρκα, κήπους, λόφους, χώρους πρασίνου. Παρά τις μεγάλες πιέσεις που δέχονται τα είδη για πολλαπλούς λόγους (χημικοί ρύποι, διάβρωση εδάφους, θόρυβος, υψηλές θερμοκρασίες κλπ.), στο αστικό περιβάλλον συναντάμε αντιπροσωπευτικά είδη της Χλωρίδας και Πανίδας της ευρύτερης περιοχής.
Η βιοποικιλότητα ενισχύει την ισορροπία ενός οικοσυστήματος. Ένα ισορροπημένο οικοσύστημα έχει την τάση να διατηρεί σε ισορροπία τις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των διάφορων βιοτικών και αβιοτικών παραγόντων τους. Οι ισορροπίες αυτές, βέβαια, δεν είναι μια στατική κατάσταση μπορεί για διάφορους λόγους να διαταραχθούν για αυτό και κατά τον αστικό σχεδιασμό θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα αύξησης και διατήρησης της αστικής Βιοποικιλότητας, όπως:
- 1.Να εξασφαλίζεται μια χωρική συνέχεια στην εξάπλωση και μετακίνηση των ειδών, μέσω της δημιουργίας πράσινων διαδρομών και σύνδεση του περιαστικού πρασίνου με τους αστικούς χώρους πρασίνου
- Δημιουργία διαφορετικών οικότοπων στους λόφους και τα πάρκα π.χ λιβάδια, υγρότοποι, δασικούς, βραχότοπους κλπ. με στόχο τη προσέλκυση πολλών διαφορετικών ειδών
- Να επιλέγεται φυτικό υλικό που προσελκύει είδη, κατά προτίμηση γηγενή είδη, καθώς και μεγάλα μεγέθη φυτών που γρήγορα θα μπουν στη παραγωγική διαδικασία
- Επιλογή φυτικού υλικού με μεγάλο εύρος ανθοφορίας που να καλύπτει όσο γίνεται όλες τις εποχές του έτους
- Δημιουργία προϋποθέσεων δημιουργίας καταφυγίων ζωής π.χ διαφορετικά επίπεδα βλάστησης (υποόροφοι), πέτρινα τοιχία, πέτρες, ξύλα, διατήρηση πεσμένων φύλλων, προσελκύουν πανίδα και χλωρίδα, όπως και η παρουσία νερού, ταΐστρες, ξενοδοχεία εντόμων
- Προστασία των ρεμάτων και της βιοποικιλότητας που τα περιβάλει.
Ο σχεδιασμός και η μελέτη αστικών χώρων πρασίνου παίζει καθοριστικό ρόλο στην αύξηση και διατήρηση της αστικής βιοποικιλότητας πχ. Η αστική ορνιθοπανίδα χρησιμοποιεί τις δενδροστοιχίες με διάφορους τρόπους, όπως κούρνιασμα, μετακίνηση, ανάπαυση, σίτιση, για να φωλιάσει. Ποια δένδρα είναι κατάλληλα και ποια είδη πουλιών θα τα προτιμήσουν; Το είδος του δέντρου η δομή του, το σχήμα του, το μέγεθος του, η καρποφορία του, επηρεάζουν την επισκεψιμότητα των πτηνών. Μεγάλη επίδραση στο είδος και τον αριθμό των πτηνών που θα χρησιμοποιήσουν ποικιλοτρόπως ένα δέντρο παίζει βέβαια και το αστικό περιβάλλον, το πλάτος του δρόμου, ο θόρυβος, το κυκλοφοριακό φορτίο κλπ.
Η διαχείριση των χώρων πρασίνου, επίσης, παίζει πρωταρχικό ρόλο στην ενίσχυση της βιοποικιλότητας με στόχο τα υποβαθμισμένα και ασταθή οικοσυστήματα της πόλης να γίνουν πιο ισορροπημένα π.χ η αυτοφυής βλάστηση πρέπει να αφήνεται να σποροπαράγει, η φυτοπροστασία πρέπει να ακολουθεί τρόπους που δεν επιβαρύνει την ζωή κλπ.
Η βιοποικιλότητα μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην κοινωνία και την οικονομία, στη στήριξη και την τόνωση της ανάκαμψης σε έναν μετα-πανδημικό κόσμο, φέρνοντας θέσεις εργασίας και βιώσιμη ανάπτυξη.
Ίσως είναι μια ευκαιρία να ξανασκεφτούμε τη σχέση μας με τη φύση, να επανεξετάσουμε τις δραστηριότητες που προκαλούν απώλεια βιοποικιλότητας και την ευρύτερη οικολογική κρίση, και να σταθμίσουμε τις επιπτώσεις για την οικονομία και την κοινωνία μας.
πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_134 της ΠΕΣΕΔΕ