Τι αλλάζει το νέο φορολογικό νομοσχέδιο

Ο Φοροτεχνικός Σύμβουλος της ΠΕΣΕΔΕ, Χρήστος Βέντζιος, παρουσιάζει στο Εργοληπτικόν Βήμα 137 τις αλλαγές που φέρνει το νέο φορολογικό νομοσχέδιο που ψηφίστηκε πρόσφατα.

Όπως κάθε χρόνο με την κατάρτιση του προϋπολογισμού, κατατέθηκε και φέτος για ψήφιση το καθιερωμένο φορολογικό νομοσχέδιο φέρνοντας μαζί του σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία και την φορολογία των επιχειρήσεων. Η συζήτηση επικεντρώθηκε στον τρόπο φορολόγησης των ατομικών επιχειρήσεων όπως θα δούμε παρακάτω, αλλά στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται και μια πληθώρα σημαντικών αλλαγών-ίσως σημαντικότερων – οι οποίες δημιουργούν νέες σοβαρές υποχρεώσεις.

Ξεκινώντας από την φορολογία των ατομικών επιχειρήσεων, οι κυριότερες αλλαγές είναι οι εξής:

Θεσπίζεται αντικειμενικός τρόπος υπολογισμού του εισοδήματος των ατομικών επιχειρήσεων. Έτσι, το εισόδημα επί του οποίου επιβάλλεται φόρος δεν μπορεί να είναι μικρότερο  από:

Τον εκάστοτε ισχύοντα κατώτατο μισθό προσαυξημένο κατά 10% για κάθε 3 χρόνια επαγγελματικής δραστηριότητας μετά την πρώτη εξαετία ή από τον ανώτερο ετήσιο μισθό που ο ελεύθερος επαγγελματίας καταβάλλει σε υπάλληλό του. Λαμβάνεται υπόψη το μεγαλύτερο από τα δύο ποσά με ανώτατο όριο σε κάθε περίπτωση τις 30.000 ευρώ.

Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά 5% επί του ποσού κατά το οποίο ο κύκλος εργασιών του υπόχρεου υπερβαίνει τον μέσο ετήσιο κύκλο εργασιών του Κ.Α.Δ. και κατά 10% επί του κόστους  μισθοδοσίας του προσωπικού με όριο τις 15.000 ευρώ.

Το ελάχιστο καθαρό εισόδημα ορίζεται κατ’ ανώτατο όριο σε 50.000 ευρώ και είναι το άθροισμα των τριών συντελεστών που προαναφέρθηκαν.

Το τεκμήριο δεν εφαρμόζεται κατά τα τρία πρώτα χρόνια της επαγγελματικής δραστηριότητας, για το τέταρτο έτος μειώνεται κατά 67% και για το πέμπτο έτος κατά 33%.

Οι φορολογούμενοι μπορούν να αμφισβητήσουν  το ποσό του τεκμηρίου στις  περιπτώσεις στρατιωτικής θητείας, φυλάκισης, νοσηλείας, εγκυμοσύνης ή λοχείας εκτεταμένων  φυσικών καταστροφών , ανάκλησης της άδειας λειτουργίας  ή της άδειας άσκησης επαγγέλματός τους, απαγόρευσης λειτουργίας  σε εφαρμογή απόφασης δημόσιας αρχής για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας ή άλλου λόγου που υπαγορεύει το δημόσιο συμφέρον, ή άλλων  λόγων ανωτέρας βίας που εμποδίζουν την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Θεσπίζεται επί πλέον η δυνατότητα της αμφισβήτησης υπό την προϋπόθεση ότι ο φορολογούμενος θα ζητήσει τον κατά προτεραιότητα φορολογικό έλεγχο.

Εξαιρούνται από την εφαρμογή του τεκμηρίου  οι αγρότες, τα καφενεία σε χωριά μέχρι 500 κατοίκους και σε νησιά μέχρι 3.000 κατοίκους, όσοι αμείβονται με μπλοκάκι και με έως 3 εργοδότες καθώς και οι επαγγελματίες που παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%. (Χρήζει προσοχής η διατύπωση όσων αμείβονται με μπλοκάκι και έχουν μέχρι τρεις εργοδότες γιατί δεν περιλαμβάνει όλους όσους αμείβονται με μπλοκάκι).

Επιπλέον, στους λόγους που καθίσταται μαχητό το τεκμήριο προστίθενται και οι νομοθετικές ρυθμίσεις που περιορίζουν χρονικά την άσκηση της δραστηριότητας (π.χ. σχολικά κυλικεία), καταβάλλοντας το ποσό του τεκμηρίου αναλογικά με τους μήνες λειτουργίας.

Ορίζεται μεταβατική διάταξη με την οποία οι επαγγελματίες που θα φορολογηθούν για τα φετινά (2023) εισοδήματα με το τεκμήριο, θα πληρώσουν το 2024 μειωμένη κατά 50% προκαταβολή φόρου, υπολογιζόμενη πάνω στη διαφορά τεκμαρτού και δηλωθέντος κέρδους.

Το τεκμήριο μειώνεται κατά 50% για όσους παρουσιάζουν αναπηρία 67% έως 79%, ασκούν δραστηριότητα και έχουν την κύρια κατοικία σε οικισμούς με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω από 3.100 κατοίκους, σε γονείς μονογονεϊκής οικογένειας με ανήλικα τέκνα, σε γονείς με εξαρτώμενα τέκνα με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67% και σε γονείς πολύτεκνων οικογενειών.

Λαμβάνονται υπ’ όψιν και συνυπολογίζονται για την κάλυψη του τεκμηρίου  εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις ή από αγροτική  δραστηριότητα.

Για μια 4ετία μετά την ψήφιση του νόμου  φορολογούμενος που διακόπτει την ατομική επιχείρηση και συμμετέχει ως μοναδικός μέτοχος ή εταίρος σε μονοπρόσωπη εταιρεία που ασκεί την ίδια επιχειρηματική δραστηριότητα, μπορεί να φορολογείται με το τεκμήριο αν από τη σύγκριση των φόρων στις δυο περιπτώσεις προκύπτει μικρότερη φορολογική επιβάρυνση.

Η μεταφορά ζημιών που ήδη προβλέπεται στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος συνεχίζει να ισχύει για τα εισοδήματα που προσδιορίζονται λογιστικά ανεξάρτητα από την εφαρμογή του τεκμηρίου.

Ταυτόχρονα μειώνεται κατά 50% το τέλος επιτηδεύματος για όλες  τις ατομικές επιχειρήσεις είτε φορολογούνται βάσει δηλωθέντος εισοδήματος είτε βάσει του τεκμαρτού (προσοχή: Για τα νομικά πρόσωπα-νομικές οντότητες παραμένουν ως έχουν).

Μειώνεται επίσης ο φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου (από 0,5 σε 0,2%) και χρηματιστηριακών συναλλαγών από 2  σε 1 τοις χιλίοις.

Και μια μικρή αλλαγή στην επιλογή των χωριστών φορολογικών δηλώσεων  συζύγων, οι οποίες δύναται να υποβάλλονται χωριστά εφ’  όσον ένας τουλάχιστον εκ των συζύγων το επιλέξει με δήλωσή του μέχρι την 28η Φεβρουαρίου του έτους υποβολής της δήλωσης. Η επιλογή της χωριστής δήλωσης είναι δεσμευτική και για τον άλλο σύζυγο, είναι ανέκκλητη για το πρώτο έτος που αφορά και ισχύει για κάθε επόμενο φορολογικό έτος, αν δεν ανακληθεί μέχρι την 28η Φεβρουαρίου του αντίστοιχου έτους (μέχρι σήμερα έπρεπε  να γίνεται η δήλωση  κάθε έτος).

Προβλέπεται επίσης η ολοκλήρωση της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα POS τους πρώτους μήνες του 2024, η επέκταση της υποχρέωσης κατοχής συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών (EFT/POS) στους υπόλοιπους κλάδους της λιανικής αγοράς που σήμερα δεν έχουν, η ενεργοποίηση του ψηφιακού δελτίου αποστολής, πιλοτικά από τις αρχές του 2024 και πλήρως έως το τέλος του έτους και τα  υποχρεωτικά ηλεκτρονικά τιμολόγια εντός του 2024 για τα οποία έχει υποβληθεί σχετικό αίτημα στην ΕΕ.

Νομοθετείται επίσης  η δυνατότητα καταγραφής ήχου ή και εικόνας με κάμερες κατά τη διάρκεια των φορολογικών και  τελωνειακών ελέγχων.

Τα πρόστιμα για λιανικές πωλήσεις  άνω των 500 ευρώ με μετρητά που επιβάλλονται σε επιτηδευματίες και επιχειρήσεις, που είναι σήμερα 100 ευρώ, αυξάνονται στο διπλάσιο της αξίας της συναλλαγής.

Ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα λογίζεται και το εισόδημα που αποκτούν από βραχυχρόνια μίσθωση φυσικά πρόσωπα τα οποία εκμισθώνουν 3 ή περισσότερα ακίνητα.

 Το εισόδημα που αποκτάται, από φυσικά πρόσωπα, από τη βραχυχρόνια μίσθωση μέχρι 2 ακινήτων, είναι εισόδημα από ακίνητη περιουσία  εφόσον τα ακίνητα εκμισθώνονται επιπλωμένα χωρίς την παροχή οποιοσδήποτε υπηρεσίας πλην της παροχής κλινοσκεπασμάτων. Σε περίπτωση που παρέχονται οποιεσδήποτε άλλες υπηρεσίες, το εισόδημα αυτό αποτελεί εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα. 

Το εισόδημα που αποκτάται από νομικά πρόσωπα από τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτου, θεωρείται εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα (ούτως ή άλλως έτσι ίσχυε και πριν).

Υπάγεται πλέον σε ΦΠΑ η εκμετάλλευση ακινήτων για βραχυχρόνια διαμονή, αν ο εκμισθωτής είναι νομικό πρόσωπο ή φυσικό πρόσωπο που διαθέτει τουλάχιστον 3 ακίνητα για βραχυχρόνια διαμονή, χώρων στάθμευσης κάθε είδους μεταφορικών μέσων και τροχόσπιτων.

Αυξάνονται τα πρόστιμα για μη εγγραφή στο «Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής», στο 50% των ακαθαρίστων εσόδων του τελευταίου φορολογικού έτους και κατ’ ελάχιστο 5.000 ευρώ (σήμερα το πρόστιμο είναι 5.000 ευρώ).

 Ορίζεται ως βραχυχρόνια η μίσθωση ακινήτου, ανεξάρτητα αν είναι αναρτημένο σε ψηφιακή πλατφόρμα ή όχι, για χρονική διάρκεια μικρότερη των 60 ημερών κάθε φορά και εφόσον δεν παρέχονται άλλες υπηρεσίες πλην της διαμονής και της παροχής κλινοσκεπασμάτων.

Επιβάλλεται και  στις βραχυχρόνιες μισθώσεις το τέλος διαμονής παρεπιδημούντων , που είναι 0,5 % επί των εσόδων.

Καταργείται ο φόρος διαμονής και θεσπίζεται το «τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση», σε ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, τουριστικές επαύλεις και βραχυχρόνιες μισθώσεις. Το τέλος κλιμακώνεται κατά τους μήνες Μάρτιο έως Οκτώβριο από 1,5 έως 10 ευρώ την ημέρα και από Νοέμβριο έως Φεβρουάριο από 0,5 έως 4 ευρώ την ημέρα.

Οι αγοραπωλησίες ακινήτων θα γίνονται αποκλειστικά με χρήση τραπεζικών μέσων πληρωμής. Συμβολαιογραφικό έγγραφο στο οποίο καταγράφεται προκαταβολή ή μερική ή ολική εξόφληση του τιμήματος με μετρητά ή στο οποίο δεν καταγράφεται η εξόφληση του τιμήματος με τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής, είναι αυτοδικαίως άκυρο, απαγορεύεται να μεταγραφεί στα οικεία βιβλία και δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα έναντι των συμβαλλομένων, του Δημοσίου και οποιουδήποτε τρίτου.

Οι δαπάνες για την αγορά αγαθών και τη λήψη υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτηρίων, μειώνουν, ισόποσα κατανεμημένες σε περίοδο πέντε ετών, τον φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων, μέχρι του αναλογούντος για κάθε έτος φόρου, με ανώτατο συνολικά όριο δαπάνης τις 16.000 ευρώ.

Οι δαπάνες για υλικά λαμβάνονται υπόψη μέχρι ποσού που αντιστοιχεί στο 1/3 του ποσού για δαπάνες υπηρεσιών. Όλες οι δαπάνες θα πρέπει να προκύπτουν από τιμολόγια τα οποία έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και διαβιβαστεί στην ΑΑΔΕ από τον προμηθευτή μέσω του συστήματος myDATA.

Γίνεται  υποχρεωτική η ηλεκτρονική διαβίβαση των εκδιδόμενων λογιστικών αρχείων στοιχείων ανεξαρτήτως της μεθόδου έκδοσης αυτών, των τηρούμενων λογιστικών αρχείων βιβλίων, των φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών, των φορολογικών μνημών και των αρχείων που δημιουργούν οι φορολογικοί ηλεκτρονικοί μηχανισμοί.

Η αξία των φορολογητέων πράξεων και των εσόδων που λαμβάνεται υπόψη από τη Φορολογική Διοίκηση για τον προσδιορισμό του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας και του φόρου εισοδήματος για κάθε οντότητα δεν δύναται να υπολείπεται αυτών που προκύπτουν από τα παραστατικά που έχουν διαβιβασθεί ηλεκτρονικά στην ΑΑΔΕ.

Εκπτώσεις φόρων και δαπάνες προς έκπτωση δεν λαμβάνονται υπόψη, αν τα παραστατικά στα οποία στηρίζονται δεν έχουν διαβιβασθεί ηλεκτρονικά στην ΑΑΔΕ, καθώς και ότι τα έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα δεν μπορεί να είναι μικρότερα από τα έξοδα που έχουν διαβιβαστεί στην πλατφόρμα.

Κυρώσεις για παράβαση της υποχρέωσης προς ηλεκτρονική διαβίβαση δεδομένων στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων

1 Σε οντότητα που παραβιάζει την υποχρέωση της παρ. 1 του άρθρου 15Α παραλείποντας να διαβιβάσει ή διαβιβάζοντας εκπρόθεσμα τα δεδομένα των εκδιδόμενων λογιστικών αρχείων στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) επιβάλλονται οι εξής κυρώσεις:

α) Αν, ως εκδότης, δεν διαβιβάσει συνόψεις εκδοθέντων παραστατικών εσόδων τιμολόγησης, εξόδων αυτοτιμολόγησης, τίτλων κτήσης και λογιστικών στοιχείων που εκδίδονται κατ’ εφαρμογή ειδικών φορολογικών διατάξεων, πρόστιμο ίσο με το 10% της καθαρής αξίας κάθε μη διαβιβασθέντος στοιχείου, που δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 250€ σε ημερήσια βάση,

β) αν δεν διαβιβάσει δεδομένα που αφορούν εγγραφές μισθοδοσίας, αποσβέσεων και λοιπές εγγραφές τακτοποίησης εσόδων και εξόδων για σκοπούς προσδιορισμού του λογιστικού και φορολογικού αποτελέσματος ή δεν διαβιβάσει, ως εκδότης τιμολόγησης ή ως λήπτης αυτοτιμολόγησης, χαρακτηρισμούς δεδομένων εσόδων, με αποτέλεσμα οι χαρακτηρισμοί αυτοί να μην περιληφθούν στην οικεία δήλωση φορολογίας εισοδήματος, πρόστιμο 250€ ανά φορολογικό έτος για κάθε παράβαση, εφόσον πρόκειται για υπόχρεο τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος, και πρόστιμο 500€ ανά φορολογικό έτος για κάθε παράβαση, εφόσον πρόκειται για υπόχρεο τήρησης διπλογραφικού λογιστικού συστήματος,

γ) αν διαβιβάσει ως εκδότης σύνοψη εκδοθέντος παραστατικού, μετά από διαβίβαση παράλειψης ή απόκλισης από τον λήπτη, εφόσον η αρχική διαβιβασθείσα αξία είναι μικρότερη της πραγματικής, πρόστιμο ίσο με το 5% της καθαρής αξίας κάθε μη διαβιβασθέντος στοιχείου,

δ) αν δεν διαβιβάσει ψηφιακά παραστατικά διακίνησης, πρόστιμο 100€ για κάθε παράβαση μη διαβίβασης, που δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 500€ σε ημερήσια βάση και τις 20.000€ ανά φορολογικό έτος και

ε) αν δεν διαβιβάσει λοιπά παραστατικά είσπραξης, επιστροφής ή παραγγελίας, πρόστιμο 100€ για κάθε παράβαση μη διαβίβασης.

Δεν επιβάλλεται πρόστιμο αν το παραστατικό εσόδου με το οποίο τα λοιπά παραστατικά είσπραξης συσχετίζονται έχει εκδοθεί προ κάθε φορολογικού ελέγχου.

Σε περίπτωση παραβάσεων εκπρόθεσμης διαβίβασης των περ. α), β) και δ) επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το 50% του αντίστοιχου προστίμου που προβλέπεται σε περίπτωση μη διαβίβασης.

2. Αν διαπραχθεί η ίδια παράβαση εντός 5 ετών από την κοινοποίηση πράξης επιβολής προστίμου της παρ. 1, τα πρόστιμα της παρ. 1 διπλασιάζονται και για κάθε νέα ίδια παράβαση εντός της πενταετίας τετραπλασιάζονται, χωρίς να υπερβαίνουν τα ανώτατα όρια των περ. α), β) και δ) της παρ. 1 ανά φορολογικό έτος. Η Α.Α.Δ.Ε. δύναται να δημοσιοποιεί τα στοιχεία των οντοτήτων που, κατά την έννοια του πρώτου εδαφίου, υποτροπιάζουν ως προς την παράβαση της περ. α) της παρ. 1.

Προστίθενται  3 ακόμη  περιπτώσεις στις οποίες εφαρμόζονται οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου (οι τεχνικές αυτές βασίζονται σε στοιχεία όπως οι τραπεζικές καταθέσεις, οι δαπάνες σε μετρητά, η ρευστότητα του φορολογούμενου, κ.ά.), και συγκεκριμένα:

• Όταν δηλώνεται ζημία σε τρία τουλάχιστον συνεχόμενα έτη και δεν προκύπτει ο τρόπος χρηματοδότησης της επιχείρησης, με τον οποίο καλύπτονται οι υποχρεώσεις της,
• Όταν υπάρχει σημαντική αναντιστοιχία μεταξύ αγορών, πωλήσεων και αποθεμάτων,
• Όταν ο συντελεστής μικτού κέρδους που προκύπτει από τα δηλούμενα αποτελέσματα δεν επαληθεύεται με αυτόν που προκύπτει βάσει των παραστατικών αγορών και πωλήσεων ή υπάρχει αδικαιολόγητη μεταβολή αυτού μεταξύ διαδοχικών ετών.

Να σημειωθεί ότι ήδη εφαρμόζονται στις περιπτώσεις που δεν εφαρμόζονται τα λογιστικά πρότυπα ή όταν τα φορολογικά στοιχεία ή τα λοιπά προβλεπόμενα σχετικά δικαιολογητικά δεν συντάσσονται σύμφωνα με τον Κ.Φ.Δ., καθώς και αν τα φορολογικά στοιχεία δεν προσκομισθούν στη Φορολογική Διοίκηση μετά από δύο προσκλήσεις (αντί για μια που ισχύει τώρα).

 Αν, κατόπιν επώνυμης καταγγελίας μέσω της εφαρμογής «QR code appodixi» της ΑΑΔΕ που αφορά σε στοιχεία  λιανικής πώλησης, διενεργηθεί φορολογικός έλεγχος και επιβληθεί πρόστιμο για παραβίαση ή παραποίηση ή επέμβαση στη λειτουργία των Φ.Η.Μ. ο καταγγέλλων λαμβάνει χρηματική επιβράβευση μετά από απόφαση του Διοικητή της ΑΑΔΕ (Εξαιρούνται υπάλληλοι της ΑΑΔΕ, του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και της Διεύθυνσης Οικονομικής Αστυνομίας του ΥΠΠ, που ασκούν ελεγκτικά καθήκοντα).

Το ποσό ανέρχεται στο δεκαπλάσιο της αξίας της συναλλαγής του εκδοθέντος στοιχείου λιανικής, για το οποίο έγινε η καταγγελία, (με τον ΦΠΑ)  και  δεν υπολείπεται των 100,00 €, ούτε υπερβαίνει τις 3.000,00 €,     είναι αφορολόγητο, δεν έχει κρατήσεις, είναι ανεκχώρητο και ακατάσχετο, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη προς το Δημόσιο γενικά και δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα.

πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_137 της ΠΕΣΕΔΕ

Ακολουθήστε το gobhma.gr στο Google News για να έχετε έγκαιρη & έγκυρη τεχνική ενημέρωση