Τεχνική βοήθεια φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από την ΕΕΤΑΑ ΑΕ και άλλους Οργανισμούς

πηγή: Εργοληπτικόν βήμα Νο_120 της ΠΕΣΕΔΕ

Α.      ΓΕΝΙΚΑ

Με τα άρθρα 3 και 4 του ν. 4674/2020, το πρώτο από τα οποία συμπληρώνει την παρ. 2 του άρθρου 44 του ν. 4412/2016, τέθηκαν σε εφαρμογή διατάξεις, που αφορούν στην ανάθεση σύναψης, εποπτείας και επίβλεψης δημοσίων μελετών και έργων από ΟΤΑ που δεν διαθέτουν τεχνική επάρκεια ή τεχνικό προσωπικό, καθώς και στην υποστήριξη τεχνικών υπηρεσιών και υπηρεσιών δόμησης των ΟΤΑ, μέσω προγραμματικών συμβάσεων με την Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης ΑΕ (ΕΕΤΑΑ ΑΕ), Αναπτυξιακούς Οργανισμούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τη Μονάδα Οργάνωσης Διαχείρισης ΑΕ (ΜΟΔ ΑΕ) κ.λπ.

Με την εγκύκλιο του Υφυπουργού Εσωτερικών με αριθ. 37260/16.6.2020, οι παραπάνω Οργανισμοί, μεταξύ άλλων, θα παρέχουν τεχνική υποστήριξη στους ΟΤΑ, θα προετοιμάζουν φακέλους δημοσίων συμβάσεων και θα εκπονούν μελέτες, δηλαδή, θα αναλαμβάνουν αντικείμενο που σύμφωνα με τον νόμο εκπονείται από πιστοποιημένους μελετητές και γραφεία μελετών, εγγεγραμμένους στα αντίστοιχα Μητρώα της Γενικής Γραμματείας Υποδομών (ΓΓΥ).

Ήδη, η ΕΕΤΑΑ ΑΕ δημοσίευσε προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος, προκειμένου να καταρτίσει ηλεκτρονικό Μητρώο Μηχανικών (ανά Περιφέρεια/Περιφερειακή Ενότητα και ανά κατηγορία έργου), μέσω του οποίου θα αντλεί συνεργάτες για την υποστήριξη των τεχνικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών δόμησηςτων ΟΤΑ.

Ο ΣΜΕΔΕΚΕΜ έχει διατυπώσει τις απόψεις του για τα παραπάνω και τις έχει αποστείλει στα αρμόδια Υπουργεία, χωρίς προς το παρόν να υπάρξουν οποιεσδήποτε αντιδράσεις.

Β.      ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ

Πολλά είναι τα ζητήματα που ανοίγουν από την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων, και υπάρχουν πιθανόν πολλά περισσότερα, που δεν είναι δυνατόν ακόμη να προβλεφθούν και πολύ περισσότερο να αξιολογηθούν.

Έλλειψη συνεννόησης και συνεργασίας μεταξύ Υπουργείων

Πρώτο και βασικό ζήτημα είναι η έλλειψη συνεργασίας και συνεννόησης μεταξύ των Υπουργείων Υποδομών & Μεταφορών και Εσωτερικών, σχετικά με την αντιμετώπιση του ελλείμματος πιστοποίησης και τεχνικής επάρκειας των Υπηρεσιών πολλών ΟΤΑ, κυρίως α’ βαθμού.Συγκεκριμένα:

Το Υπουργείο Υποδομών, ως καθ’ ύλην αρμόδιο για τις δημόσιες συμβάσεις, παρακολουθεί τη λειτουργία του θεσμικού πλαισίου και επεμβαίνει διορθωτικά σ’ αυτό. Έτσι, με πρωτοβουλία και ενέργειες του Υπουργού, στις αρχές του Μαρτίου 2020, ξεκίνησε ταχύρρυθμη διαδικασία προώθησης τροποποιήσεων και βελτιώσεων του θεσμικού πλαισίου ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων (ν. 4412/2016), που βαίνει, εξ όσων γνωρίζουμε, προς το τέλος της. Στόχοι του εγχειρήματος είναι η επιτάχυνση, η απλούστευση και ο εκσυγχρονισμός των διαδικασιών, καθώς και ηδιασφάλιση των θεμελιωδών αρχών της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και του υγιούς ανταγωνισμού στις δημόσιες συμβάσεις.Μεταξύ των διατάξεων που προωθούνται περιλαμβάνονται και συγκεκριμένες προβλέψεις για τη στήριξη των Τεχνικών Υπηρεσιών των ΟΤΑ στις διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων μελετών και έργων.

Προφανώς, το Υπουργείο Εσωτερικών, αγνοώντας τα παραπάνω, κινεί παράλληλα ιδιαίτερες διαδικασίες, για «υποστήριξη των τεχνικών υπηρεσιών των ΟΤΑ», μέσω των προαναφερθεισών διατάξεων, σε καμία από τις οποίες δεν διευκρινίζονται λεπτομέρειες για την εφαρμογή τους.

Συγκρότηση πολλαπλών Μητρώων

Το παράδειγμα της ΕΕΤΑΑ ΑΕ για τη συγκρότηση Μητρώου Μηχανικών, προφανώς θα ακολουθήσουν και άλλοι Οργανισμοί, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν και να λειτουργούν, χωρίς κανόνες και όρους, πολυάριθμα Μητρώα, ενώ υπάρχουν τα θεσμοθετημένα Μητρώα της ΓΓΥ, που αφορούν σε ατομικά και εταιρικά μελετητικά πτυχία, όχι μόνο Μηχανικών, αλλά και άλλων επιστημόνων που εγγράφονται σ’ αυτά και αναλαμβάνουν την εκπόνηση μελετών (μέλη του ΓΕΩΤΕΕ και άλλοι επιστήμονες), τους οποίους η ΕΕΤΑΑ ΑΕ έχει αποκλείσει.

Ασάφεια στις διατάξεις

Οι διατάξεις της νομοθεσίας που έχουν μέχρι σήμερα εκδοθεί σε σχέση με την τεχνική βοήθεια υπηρεσιών των ΟΤΑ, που δεν διαθέτουν τεχνική επάρκεια ή επάρκεια προσωπικού, είναι ελλιπείς και ασαφείς. Δεν προσδιορίζεται ο τρόπος επιλογής από τους καταλόγους, η σχέση εργασίας και τα απαιτούμενα προσόντα των συνεργατών, ούτε άλλες λεπτομέρειες της διαδικασίας. Με το δεδομένο αυτό, είναι βέβαιο ότι θα δημιουργηθούν δυσλειτουργίες και θα επιτραπεί, αφενός η καταστρατήγηση διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων, και αφετέρου η κατάργηση ελέγχων και διαφάνειας.

Γ.       ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Οι προτάσεις του ΣΜΕΔΕΚΕΜ συνοψίζονται στα ακόλουθα:

α.      Το Μητρώο Μελετητών και Γραφείων Μελετών είναι ένα, αυτό της Γενικής Γραμματείας Υποδομών, και αυτό και μόνον πρέπει να χρησιμοποιείται από την ΕΕΤΑΑ ΑΕ και τους λοιπούς αναπτυξιακούς Οργανισμούς.

β.      Είναι απαραίτητο να διασαφηνιστούν οι διαδικασίες και οι όροι παροχής της τεχνικής βοήθειας, δηλαδή:

–        η ΕΕΤΑΑ ΑΕ, η ΜΟΔ ΑΕ και οι λοιποί Οργανισμοί να επιλέγουν συνεργάτες από το Μητρώο της ΓΓΥ, με βάση τις κατά περίπτωση ανάγκες των ΟΤΑ τους οποίους στηρίζουν, είτε με ανοικτή διαδικασία του ν. 4412/2016 για ανάθεση υπηρεσιών συμβούλου, όταν πρόκειται για συγκεκριμένες συμβάσεις, είτε μέσω ΑΣΕΠ, όταν πρόκειται για μόνιμη συνεργασία,

–        οι παραπάνω Οργανισμοί θα προσφέρουν τεχνική βοήθεια προς τις Υπηρεσίες των ΟΤΑ, προετοιμάζοντας φακέλους για ανάθεση μελετών ή/και έργων, επιβλέποντας την εκπόνηση μελετών ή την κατασκευή έργων,

–        οι παραπάνω Οργανισμοί θα αναθέτουν την εκπόνηση μελετών και την εκτέλεση έργων σε ιδιωτικά μελετητικά γραφεία ή κατασκευαστικές εταιρείες με βάση τις σχετικές διατάξεις του ν. 4412/2016.

γ.       Σε περίπτωση κατά την οποία οι παραπάνω Οργανισμοί (ΕΕΤΑΑ ΑΕ κ.λπ.) καταρτίσουν ιδιαίτερα Μητρώα:

–        μελετητές οι οποίοι έχουν εντάξει τα ατομικά τους μελετητικά πτυχία σε εταιρικά δεν δικαιούνται να εγγράφονται στα Μητρώα Μηχανικών της ΕΕΤΑΑ ΑΕ και των λοιπών Οργανισμών, και

–        μελετητές οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι στα Μητρώα των Οργανισμών αυτών δεν δικαιούνται να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς για την ανάληψη εκπόνησης μελετών και παροχής υπηρεσιών.

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να διασφαλιστεί η τήρηση της εθνικής και της ευρωπαϊκής νομοθεσίας περί δημοσίων συμβάσεων, υπέρ της διαφάνειας και του υγιούς ανταγωνισμού, που αποτελούν τη βάση για τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος.