Ο Τοπογράφος Μηχανικός, Μελετητής Υδραυλικών Έργων, Θεμιστοκλής Σούλος γράφει στο Εργοληπτικόν Βήμα για τη σημασία των αντιπλημμυρικών έργων στην προστασία των υποδομών και τον εξορθολογισμό της ελληνικής νομοθεσίας.
Από την καταστροφική πλημμύρα της Μάνδρας το 2017, που άφησε πίσω νεκρούς, κατεστραμμένες ζωές και περιουσίες, έως τις πρόσφατες πλημμύρες της Θεσσαλίας με ακόμα πιο καταστροφικές συνέπειες, επιβεβαιώνεται, δυστυχώς, η αδυναμία στον σχεδιασμό αλλά και την υλοποίηση και συντήρηση των εγχώριων αντιπλημμυρικών έργων.
Λόγω της κλιματικής αλλαγής, τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν ενταθεί και εμφανίζονται όλο και πιο συχνά. Έτσι, και οι ακραίες βροχοπτώσεις προκαλούν τα τελευταία χρόνια πολλαπλά προβλήματα στην ζωή των ανθρώπων που τις βιώνουν αλλά και σοβαρά προβλήματα στις περιουσίες και κατ’ επέκταση στην οικονομία της χώρας.
Τα υφιστάμενα αντιπλημμυρικά έργα φαίνεται ότι δεν επαρκούν, διότι είτε σχεδιάστηκαν με μοντέλα του παρελθόντος που προφανώς μελετούσαν πιο ήπια φαινόμενα ή δεν συντηρήθηκαν σωστά με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν σε τόσο σφοδρά φαινόμενα ή απλά μελετήθηκαν και δεν κατασκευάστηκαν ποτέ.
Επίσης, κατά τις δεκαετίες του ’60,’70,’80 δημιουργήθηκαν οικισμοί και εγκρίθηκαν ρυμοτομικά σχέδια ανά την επικράτεια χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το υδρογραφικό δίκτυο της εκάστοτε περιοχής. Επιπλέον, λόγω της τουριστικής ανάπτυξης δημιουργήθηκαν παραθαλάσσιοι οικισμοί χωρίς καμία μέριμνα για την εξασφάλιση ζωτικού χώρου για την εκτόνωση του υδρογραφικού δικτύου που περιβάλλει τους οικισμούς αυτούς. Επιπρόσθετα, η άναρχη και αλόγιστη δόμηση επί των υδατορεμάτων, το μπάζωμα αυτών και η μέχρι πρότινος μη κωδικοποιημένη και ασαφής νομοθεσία για την προστασία τους και τον καθορισμό περιορισμών για την δόμηση πλησίον αυτών, συνέβαλλαν στην δημιουργία μιας επικίνδυνης κατάστασης.
Μιλώντας όμως για αντιπλημμυρικά έργα ας ορίσουμε ποια είναι αυτά και πως μπορούν να συμβάλλουν στην προστασία των υποδομών.
Αντιπλημμυρικά έργα είναι υδρολογικά έργα και δομές που σχεδιάζονται και κατασκευάζονται με σκοπό την πρόληψη ή τη μείωση των πλημμυρών. Ο στόχος τους είναι να προστατεύσουν περιοχές, υποδομές, αγροτικές εκτάσεις και το περιβάλλον από τις αρνητικές επιπτώσεις των υπερβολικών υδάτων κατά τις πλημμύρες
Ενδεικτικά αντιπλημμυρικά έργα είναι τα εξής, έργα ανάσχεσης της ορμής των υδάτων στα ορεινά (έργα ορεινής υδρονομίας), αποκάλυψη και προστασία της κοίτης των χειμάρρων, οριοθέτηση και διευθέτηση των ρεμάτων την κατασκευή φραγμάτων, δημιουργία πλημμυρικών πεδίων. Παράλληλα με τα παραπάνω ζητούμενο είναι και η ενημέρωση των πολιτών σε σχέση με τη διαχείριση πλημμυρικών καταστάσεων.
Τα αντιπλημμυρικά έργα παίζουν κρίσιμο ρόλο στην προστασία των υποδομών από τις πλημμύρες και έχουν σημαντική σημασία για αρκετούς λόγους:
- Προστασία της ανθρώπινης ζωής: Τα αντιπλημμυρικά έργα μειώνουν τον κίνδυνο για ανθρώπινες απώλειες κατά τις πλημμύρες. Κατασκευάζονται για να αποκρούουν τον μεγάλο όγκο υδάτων κατά την διάρκεια ενός πλημμυρικού φαινομένου και να διοχετεύουν τον υδάτινο όγκο προς ασφαλή κατεύθυνση, αποτρέποντας την συγκέντρωση ύδατος σε περιοχές με υποδομές και οικισμούς.
- Προστασία των υποδομών: Τα αντιπλημμυρικά έργα προστατεύουν τις κρίσιμες υποδομές όπως δρόμοι, γέφυρες, σιδηροδρομικές γραμμές, αεροδρόμια, εγκαταστάσεις ενέργειας από τις καταστροφικές επιπτώσεις των πλημμυρών. Αυτό διασφαλίζει τη συνεχή λειτουργία των υποδομών αυτών και τη σταθερότητα της κοινωνίας.
- Προστασία της περιουσίας: Οι πλημμύρες μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές ζημίες στην ιδιωτική και επαγγελματική περιουσία. Τα αντιπλημμυρικά έργα βοηθούν στην προστασία των κτιρίων, των καταστημάτων, των αγροκτημάτων και των προσωπικών αγαθών από ζημίες και απώλειες.
- Οικονομική προστασία: Οι πλημμύρες μπορούν να έχουν σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις σε μια περιοχή. Η κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων μπορεί να μειώσει αυτό το κόστος, καθώς προλαμβάνει τις ζημίες και τις απώλειες που συνήθως συνοδεύουν τις πλημμύρες.
- Περιβαλλοντική προστασία: Κάποια αντιπλημμυρικά έργα σχεδιάζονται με ιδιαίτερη προσοχή στη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος και τη μείωση των αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Αυτό συνδυάζει την προστασία των υποδομών με τη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας.
Ένα άλλο ζήτημα που έχει διογκωθεί τα τελευταία χρόνια είναι η δαιδαλώδης και πολύπλοκη νομοθεσία που «κολλάει» αρκετά αντιπλημμυρικά έργα συνήθως στην φάση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης οπού εκεί συνήθως υπάρχει μια έντονη χρονίζουσα αλληλογραφία μεταξύ πολλών αρμοδίων υπηρεσιών οι οποίες με την σειρά τους επικαλύπτουν η μία την άλλη με τελικό αποτέλεσμα την μεγάλη χρονοκαθυστέρηση στην ωρίμανση αυτών των έργων.
Παράλληλά, είναι σαφώς ενδεικτικό όπως και οξύμωρο το πώς αντιμετωπίζει η ελληνική νομοθεσία τα υδατορέματα. Το γεγονός, δηλαδή, ότι με βάση την ελληνική νομοθεσία και προκειμένου να οριοθετηθεί ένα υδατόρεμα η ακόμα δυσκολότερα, να εγκριθούν αντίστοιχα έργα διευθέτησης σε περιοχή κηρυγμένης Αρχαιολογικής Ζώνης, απαιτείται η αντίστοιχη εκπονηθείσα μελέτη αφού εγκριθεί από τις αντίστοιχες τεχνικές υπηρεσίες της περιφέρειας να φθάσει να εγκριθεί και να υπογραφεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με σχετικό Προεδρικό Διάταγμα, πράγμα που δυσχεραίνει απίστευτα την εν λόγω διαδικασία με περιπτώσεις που δεν περαιώνονται σχεδόν ποτέ.
Την ίδια στιγμή και κατά δυσαναλογία και με βάση την ελληνική νομοθεσία σε μια χώρα που χαρακτηρίζεται από την τεράστια ακτογραμμή της η αντίστοιχη διαδικασία Οριοθέτησης Αιγιαλού και Παραλίας προκειμένου να εγκριθεί και να πάρει ΦΕΚ, έχοντας την συνυπογράφή και την έγκριση αρκετών συναρμόδιων υπουργείων καταφέρνει να περαιωθεί γύρω στον ένα χρόνο κάτι το οποίο είναι σχετικά αποδεκτό πάντα για τα ελληνικά δεδομένα.
Eίναι σαφής, λοιπόν, η ανάγκη εξορθολογισμού της ελληνικής νομοθεσίας για το τρόπο που αντιμετωπίζει τα υδατορέματα ως προς τον τρόπο που καταφέρνει να ωριμάσει τα έργα διευθέτησης και οριοθέτησης τους.
πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_138 της ΠΕΣΕΔΕ
Ακολουθήστε το gobhma.gr στο Google News για να έχετε έγκαιρη & έγκυρη τεχνική ενημέρωση
