πηγή: Εργοληπτικόν βήμα Νο_118 της ΠΕΣΕΔΕ
Το ΜΕΡΟΣ Β : στο Εργοληπτικόν βήμα Νο_119
ΓΕΝΙΚΑ
Κατά τη διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης μελέτης ή παροχής τεχνικών & λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών(«παροχής τεχνικών υπηρεσιών») στον οικονομικό φορέα με την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει της σχέσης ποιότητας-τιμής,η αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών γίνεται με κριτήρια που κατά το άρθρο 86 του ν. 4412/2016 μπορεί να είναι:
α. η ποιότητα, και τα αισθητικά, λειτουργικά, κοινωνικά,περιβαλλοντικά και καινοτόμα χαρακτηριστικά της τεχνικής προσφοράς,
β. η οργάνωση, τα προσόντα και η εμπειρία του προσωπικού που θα αναλάβει την εκτέλεση της σύμβασης,
γ. ο βαθμός κατανόησης του αντικειμένου και των στόχων της προς εκπόνηση μελέτης ή της παροχής τεχνικών υπηρεσιών,
δ. η πληρότητα και αξιοπιστία της μεθοδολογίας που θα ακολουθηθεί,
ε. η οργάνωση του οικονομικού φορέα, η σαφήνεια στον καθορισμό των καθηκόντων, η επάρκεια του συντονιστή και η επάρκεια και συνοχή της προτεινόμενης ομάδας μελέτης, και
στ. (αν πρόκειται για μελέτη έργου), η ευκολία κατασκευής της τεχνικής λύσης και η εκτίμηση της δαπάνης του έργου.
Ακόμη, μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως κριτήρια και στοιχεία παράδοσης (π.χ. προθεσμία ολοκλήρωσης της σύμβασης), κοινωνικά χαρακτηριστικά (π.χ. απασχόληση εργαζόμενων που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες πληθυσμού) κ.λπ.
Στο άρθρο 94 του νόμου περιγράφεται το περιεχόμενο του φακέλου «Τεχνική Προσφορά», που περιέχει Τεχνική Έκθεση, Πρόταση Μεθοδολογίας, Χρονοδιάγραμμα, Οργανόγραμμα, Έκθεση Τεκμηρίωσης καθηκόντων και κατανομής εργασιών της ομάδας μελέτης, καθώς και στοιχεία συνοχής της ομάδας μελέτης, με βάση τα οποία αξιολογείται και βαθμολογείται ο εκάστοτε υποψήφιος οικονομικός φορέας. Ο βαθμός της Τεχνικής Προσφοράς, σε συνδυασμό με την προσφερόμενη έκπτωση αναδεικνύουν τον ανάδοχο.
Είναι προφανής η αξία της Τεχνικής Προσφοράς, αφού συσχετίζεται ευθέως με την ποιότητα των υπηρεσιών του αναδόχου. Εξ αυτού, εξάλλου, ο νόμος (άρθρο 90 παρ. 3) προβλέπει ότι σε περίπτωση ισοβαθμίας μεταξύ δύο οικονομικών φορέων, επιλέγεται αυτός που έχει τη μεγαλύτερη βαθμολογία στην τεχνική προσφορά.
Το βασικό πρόβλημα που υπήρχεστη λειτουργία των κριτηρίων ανάθεσης των συμβάσεων κατά την εφαρμογή του προηγούμενου νόμου 3316/2005 ήταν ο γενικόλογοςπροσδιορισμός των κριτηρίων ανάθεσης και η ασαφής περιγραφή τους. Με τον τρόπο αυτή δινόταν η δυνατότητα υποκειμενικής, μη διαφανούς και συχνά καθοδηγούμενης αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών των διαγωνιζομένων εκ μέρους των αναθετουσών Αρχών. Το πρόβλημα αυτό συνεχίζεται και με τον νέο νόμο, δεδομένου ότι δεν έχουν μεταβληθεί ούτε εξειδικευθεί τα κριτήρια ανάθεσης, ώστε να γίνουν ποσοτικά μετρήσιμα και να μειώνουν κατά το δυνατόν την υποκειμενική κρίση των επιτροπών διαγωνισμού.
Οι «Οδηγίες συμπλήρωσης» της πρότυπηςδιακήρυξης που αναρτήθηκε στο site της ΕΑΑΔΗΣΥ τον Οκτώβριο του 2016, αναφέρουν για τα κριτήρια ανάθεσης:
α. Σχετικά με την επιλογή τους από την αναθέτουσα Αρχή (υποσημείωση 146): Η αναθέτουσα Αρχή έχει διακριτική ευχέρεια να επιλέξει ένα ή περισσότερα εκ των αναφερομένων κριτηρίων στις παραγράφους 2 έως 4 του άρθρου 86 του ν. 4412/2016 ανάλογα με το συγκεκριμένο αντικείμενο της σύμβασης, και να καθορίσει τη βαρύτητα αυτών. Κατά τη διακριτική της ευχέρεια, η αναθέτουσα Αρχή μπορεί να συμπεριλάβει στα κριτήρια αυτά τα πρότυπα διασφάλισης ποιότητας και περιβαλλοντικής διαχείρισης. Επισημαίνεται, δε, ότι τα κριτήρια ανάθεσης πρέπει να συνδέονται με το αντικείμενο της σύμβασης και να μην έχουν ως αποτέλεσμα την παροχή απεριόριστης ελευθερίας επιλογής στην αναθέτουσα Αρχή.
β. Σχετικά με τη βαθμολόγηση των κριτηρίων (υποσημείωση 147):Η αναθέτουσα Αρχή μπορεί να θέτει ελάχιστα όρια για τις επιμέρους βαθμολογίες των κριτηρίων και των υποκριτηρίων, χωρίς όμως αυτά να είναι πολύ αυστηράκαι απαγορευτικά για την ελεύθερη συμμετοχή των υποψηφίων, επομένως τα κατώτερα όρια ανά κριτήριο πρέπει να τίθενται χαμηλά (π.χ. 30 μονάδες στην εκατονταβάθμια κλίμακα βαθμολόγησης).
Η έλλειψη περισσότερων πληροφοριών και οδηγιών σχετικά με τα κριτήρια μπορεί να θεραπευθεί μόνο με την έκδοση των εγκυκλίων που προβλέπει ο νόμος (άρθρο 86 παρ. 15), ειδικά για τις δημόσιες συμβάσεις μελετών και παροχής τεχνικών υπηρεσιών. Οι εγκύκλιοι αυτές θα αφορούνστη στάθμιση και τους συντελεστές βαρύτητας των επιμέρους κριτηρίων ανάθεσης, ανά κατηγορία μελέτης και ανά εκτιμώμενη αξία σύμβασης. Σύμφωνα με τον νόμο, η αναθέτουσα Αρχή θα μπορεί να αποκλίνει από τα οριζόμενα στις εγκυκλίους αυτέςμόνο μετά από σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου.
ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΜΕΔΕΚΕΜ
Μέχρι σήμερα δεν έχουν εκδοθεί σχετικές εγκύκλιοι.Ο ΣΜΕΔΕΚΕΜ έχει επεξεργαστεί σε βάθος το θέμα και έχει διαμορφώσει προτάσεις σχετικά με τα εξής:
α. Κριτήρια και υποκριτήρια ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων μελετών και τεχνικών & λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών
β. Ελάχιστα απαιτούμενα όρια βαθμολόγησης για τα παραπάνω κριτήρια, και
γ. Συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων ανάθεσης.
Η αναθέτουσα Αρχή θα πρέπει να αναγράφει υποχρεωτικά τα επιλεγέντα κριτήρια, τα ελάχιστα όρια βαθμολόγησης αυτών, καθώς και τους αντίστοιχους συντελεστές βαρύτητας στο σχετικό άρθρο της διακήρυξης και δεν θα συμπεριλαμβάνει κάποιο ή κάποια από τα κριτήρια στον διαγωνισμό, μετά από τεκμηριωμένη αιτιολόγηση και σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου Τεχνικού Συμβουλίου.
Κατά την άποψη του ΣΜΕΔΕΚΕΜ:
α. Το κριτήριο της παρ. 2 περ. (α) του άρθρου 86 του ν. 4412/2016 δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί παρά μόνο αν εφαρμόζεται η διαδικασία ανάθεσης του άρθρου 51, επειδή στις υπόλοιπες περιπτώσεις οι υποψήφιοι οικονομικοί φορείς δεν διαγωνίζονται για τον προσδιορισμό τεχνικής λύσης
β. Το κριτήριο της παρ. 2 περ. (γ) του άρθρου 86 του ν. 4412/2016 αφορά μόνο σε προμήθειες και όχι σε μελέτες και τεχνικές υπηρεσίες
γ. Τα κριτήρια της παρ. 2 περ. (ε) και (στ), δηλαδή αυτά που αφορούν στην εγγύηση καλής λειτουργίας και στην προσαύξηση του χρόνου εγγύησης δεν μπορεί να αποτελούν κριτήρια αξιολόγησης για μελέτες και τεχνικές υπηρεσίες, αλλά πρέπει να αποτελούν απαιτήσεις της προκήρυξης, αν αυτό κριθεί σκόπιμο και αναγκαίο από την αναθέτουσα Αρχή, ανάλογα με το είδος και το μέγεθος του μελετώμενου έργου, και τέλος
δ. Τα κριτήρια της παρ. 3 που αφορούν στα κοινωνικά χαρακτηριστικά της δημόσιας σύμβασης πρέπει να είναι προαιρετικά και σε περίπτωση κατά την οποία επιλεγούν ως κριτήρια αξιολόγησης από την αναθέτουσα Αρχή, για την ανάθεση της σύμβασης, πρέπει αφενός να είναι πλήρως και σαφώς προσδιορισμένα και αφετέρου ο συντελεστής βαρύτητας συνολικά να μην υπερβαίνει το 5%, μειώνοντας ισόποσα τον συντελεστή βαρύτητας της οικονομικής προσφοράς.
Στο επόμενο τεύχος του Εργοληπτικού Βήματος θα αναπτυχθούν οι ειδικές προτάσεις του Συλλόγου σχετικά με τα προτεινόμενα κριτήρια και υποκριτήρια ανάθεσης, καθώς και τους συντελεστές βαρύτητας καθενός από αυτά.