Παναγιώτης Νίκας: Αδικημένη σε επίπεδο ανάπτυξης η Πελοπόννησος

Ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου παρουσιάζει στο Εργοληπτικόν Βήμα Νο_135  τα πεπραγμένα της Αρχής από το 2019 έως και σήμερα.

Έχετε δηλώσει στο παρελθόν πως η Πελοπόννησος, αν και είναι η πιο πλούσια Περιφέρεια, αποτελεί διαχρονικά και την πλέον αδικημένη από το κράτος. Πού εντοπίζετε την αδικία και τί είναι αυτό που θα ζητούσατε από την κεντρική διοίκηση;

Η Περιφέρεια Πελοποννήσου αδικείται ως προς το επίπεδο ανάπτυξης, παρά τις προϋποθέσεις που συγκεντρώνει -αρχαιολογικοί χώροι γνωστοί παγκοσμίως, περιβάλλον, μεσογειακή διατροφή. Θα μπορούσε να είναι σε πολύ διαφορετική κατάσταση από αυτή που βρίσκεται σήμερα

Αιτία για την υστέρηση της Περιφέρειας Πελοποννήσου, εκτιμώ ότι, είναι η μέχρι πρότινος απουσία στρατηγικής και μια κατά το μάλλον ή ήττον βραχυπρόθεσμη θεώρηση των διαφόρων ζητημάτων. Ενδεικτικά αναφέρω ότι δεν μπορεί, λόγου χάριν, μία κατά κύριο λόγο αγροτική περιοχή να υστερεί εδώ και δεκαετίες σε αρδευτικά έργα -μεγάλο μέρος από τα οποία, πάντως, στην διάρκεια της θητείας μας ως περιφερειακή Αρχή, είτε ήδη υλοποιούνται, είτε ήδη έχουν δρομολογηθεί.

Εξ άλλου, στο οδικό δίκτυο της Περιφέρειας -με την εξαίρεση του κεντρικού αυτοκινητόδρομου- υπήρχαν προβλήματα, τα οποία ωστόσο, σταδιακά και με μεθοδικό τρόπο, αποκαθιστούμε επιδιώκοντας την ασφάλεια όσων κινούνται σε αυτό.

Ένα ακόμα σοβαρό ζήτημα, τέλος, έχει να κάνει με τον τομέα της υγείας. Δεν είναι δυνατόν, δηλαδή, να μην υπάρχει στην Περιφέρεια Πελοποννήσου ένα πανεπιστημιακού επιπέδου νοσοκομείο αναφοράς, με συνέπεια πολλοί άνθρωποι να υποχρεώνονται να μεταβαίνουν στην Πάτρα ή την Αθήνα για θέματα υγείας.

Η απολιγνιτοποίηση αποτέλεσε ένα ζήτημα που απασχόλησε την Περιφέρειά σας αρκετά από την ανακοίνωση των σχετικών εθνικών στόχων. Ποια η πορεία του σχεδίου αυτού και ποια η επόμενη ημέρα για τους εργαζόμενους στις περιοχές των λιγνιτικών εργοστασίων;

Πρέπει να το πάρουμε απόφαση ότι με τον λιγνίτη χρειάζεται να τελειώνουμε.

Γι’ αυτόν τον λόγο υφίσταται και το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) για τη Μεγαλόπολη, αλλά και γενικότερα για τις περιοχές της χώρας μας που εφαρμόζεται η απολιγνιτοποίηση.

Όσον αφορά στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, στο πλαίσιο του ΣΔΑΜ, έχει εκπονηθεί ένα τοπικό ΣΔΑΜ, που συνθέτει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα στρατηγικής και αποτελεί στην πραγματικότητα το πρώτο ολοκληρωμένο Τοπικό Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης που συντάχθηκε για την περιοχή της Μεγαλόπολης.

Σε συνεργασία με το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο προωθούμε σχέδια για την ανάπτυξη της περιοχής, ήδη έχει προχωρήσει η δημιουργία από το ΕΑΠ διεθνούς σχολής νοσηλευτικής στη Μεγαλόπολη και το Ελληνικό. Ακόμα δεν πρέπει να ξεχνούμε την κατασκευή φωτοβολταϊκού πάρκου στην περιοχή καθώς και τις δράσεις από το χρηματοδοτικό πρόγραμμα που ενέκρινε το Πράσινο Ταμείο και αφορούν στην επικαιροποίηση της μελέτης σκοπιμότητας για το Επιχειρηματικό Πάρκο Μεγαλόπολης, στην στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων της περιοχής που πλήττονται από την απολιγνιτοποίηση, αλλά και σε πόρους που έχουν προϋπολογισθεί για έργα κυκλικής οικονομίας, αειφόρου ενέργειας και κλίματος. Παράλληλα, είναι ήδη σε ισχύ η προγραμματική σύμβαση για την δημιουργία στη Μεγαλόπολη πίστας μηχανοκίνητου αθλητισμού, διεθνών προδιαγραφών.

Τέλος, θα πρέπει να επισημάνω τις σημαντικές επιδοτήσεις που δίνονται για επενδύσεις στην περιοχή, με πολλές επιχειρήσεις να έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον. Σημειώνω ότι στο πλαίσιο του καθεστώτος ενισχύσεων ‘Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση’ του Αναπτυξιακού Νόμου 4887/2022 προβλέπονται 114 εκ. ευρώ για ενισχύσεις επενδυτικών σχεδίων στους Δήμους Μεγαλόπολης, Τρίπολης, Γορτυνίας και Οιχαλίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου, όπου για τις μεγάλες επιχειρήσεις το ποσοστό ενίσχυσης ανέρχεται στο 50%, για τις μεσαίες στο 60% και για τις μικρές και πολύ μικρές στο 70%.

Ποιο είναι το μερίδιο που λαμβάνει η περιοχή από την πράσινη μετάβαση; Ποια τα έργα ΑΠΕ που υλοποιούνται και πώς αναμένετε να επηρεάσει την απασχόληση στην Περιφέρεια;

Τις δράσεις της Περιφέρειας Πελοποννήσου αναφορικά με την εξοικονόμηση ενέργειας και την εφαρμογή ενός μοντέλου βιώσιμης ανάπτυξης χαρακτηρίζουν ο σοβαρός σχεδιασμός και οι υπεύθυνες επιλογές.

Ήδη, η Περιφέρεια Πελοποννήσου πρωτοστατεί στην μετάβαση σε µια οικονομία παραγωγής και χρήσης του υδρογόνου ως εναλλακτικό καύσιμο, συμμετέχοντας ως εταίρος -εκπροσωπώντας την Ελλάδα- στο εγκεκριμένο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έργο “Trieres” (Τρίηρης), μια επένδυση 320.000.000 ευρώ μίας κοινοπραξίας 27 εταίρων, υπό τον όμιλο Motor Oil με στόχο την ανάπτυξη ενός πλήρους “οικοσυστήματος υδρογόνου” με επίκεντρο τις περιοχές της Πελοποννήσου, της Δυτικής Ελλάδας και της Αττικής και με βάση στα διυλιστήρια Κορίνθου της Motor Oil στους Αγίους Θεοδώρους.

Εξ άλλου, μέσα από την κεντρική διαχείριση των απορριμμάτων που ήδη έχει ξεκινήσει στην Περιφέρεια Πελοποννήσου -με την αξιοποίηση των πλέον σύγχρονων τεχνολογιών-, δίνεται η δυνατότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, από το βιοαέριο των απορριμμάτων, κάτι που βεβαίως θα συμβάλει, μεταξύ άλλων, και στη μείωση του κόστους διαχείρισης.

Να υπογραμμίσω επίσης τον εκσυγχρονισμό του στόλου οχημάτων της Περιφέρειας με ηλεκτροκίνητα, κίνηση η οποία έχει ευμενή επίδραση τόσο στα οικονομικά της, όσο και στο περιβάλλον, ενώ θυμίζω ότι έχω εκφράσει αίτημα να διατεθούν και ηλεκτρικά λεωφορεία στα ΚΤΕΛ για την κάλυψη περιαστικών δρομολογίων.

Ακόμα, η Περιφέρειά μας, αξιοποιώντας ευρωπαϊκά προγράµµατα κατεύθυνε πίστωση 300.000 ευρώ στην ενεργειακή αναβάθµιση του διοικητηρίου της Π.Ε. Λακωνίας, στην Σπάρτη, ενώ χρηματοδοτεί με περίπου 10.000.000 ευρώ το εν εξελίξει έργο ενεργειακής -και όχι μόνο- αναβάθµισης του διοικητηρίου της Π.Ε. Μεσσηνίας στην Καλαμάτα, ένα έργο που στην ολότητά του θα αποδώσει ένα από τα πιο σύγχρονα και ενεργειακά αυτόνομα δημόσια κτήρια στη χώρα μας.

Επίσης, σε συστράτευση µε τα διεθνή πρότυπα ήδη εξελίσσεται το έργο της ενεργειακής αναβάθµισης του ηλεκτροφωτισμού στο οδικό δίκτυο της Περιφέρειας Πελοποννήσου, έργο της τάξης των 11.000.00 ευρώ, το οποίο προβλέπει την αντικατάστασή 5.100.ενεργοβόρων φωτιστικών σωμάτων µε άλλα, τεχνολογίας led, ενώ προβλέπεται παράλληλα και εξοικονόμηση ενέργειας άνω του 50%.

Εξελίσσεται, παράλληλα, η διαδικασία εκσυγχρονισμού της Ενεργειακής Κοινότητας της Περιφέρειας Πελοποννήσου, µέσω της οποίας διεκδικείται -με διαφαινόμενη θετική ανταπόκριση- έκταση περίπου 2.000 στρεμμάτων στην Μεγαλόπολη, προκειμένου να αναπτυχθεί Φωτοβολταϊκό Πάρκο µε την παραγόμενη ενέργεια από το οποίο να καλύπτονται οι ανάγκες σε ενέργεια των ΓΟΕΒ και των ΤΟΕΒ, έτσι ώστε να μειώνεται το κόστος της αγροτικής παραγωγής.

Να τονίσω, τέλος, ότι στο νέο ΠΕΠ Πελοποννήσου 2021 – 2027 προβλέπεται πίστωση της τάξης των 9.500.000 ευρώ η οποία θα διατεθεί αποκλειστικά για την προώθηση µέτρων ενεργειακής απόδοσης και μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

 

Έχετε δώσει ειδική έμφαση στο ζήτημα των υποδομών διαχείρισης απορριμμάτων. Ποια είναι τα έργα που προωθούνται σε αυτό το πλαίσιο;

Στο τέλος του τρέχοντος Ιουλίου παραδίδεται και η τελευταία από τις τρεις προβλεπόμενες στην ΣΔΙΤ κεντρικής διαχείρισης μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων, στη Σκάλα της Λακωνίας, ενώ οι άλλες δύο ήδη λειτουργούν -στην Παλαιόχουνη της Αρκαδίας και στην Καλλιρρόη της Μεσσηνίας.

Με τη θέση του έργου της ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων της Περιφέρειας Πελοποννήσου σε πλήρη λειτουργία θα αποτρέπεται από την ταφή και θα αξιοποιείται τουλάχιστον το 65% των βιοαποδομήσιμων υλικών, θα εκτρέπονται από την ταφή 50.000 τόνοι υγρών αποβλήτων, ενώ θα παράγεται πράσινη ενέργεια για την εξυπηρέτηση των αναγκών 6.000 νοικοκυριών, αποφεύγοντας παράλληλα την έκλυση 24.000 τόνων διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.

Στο πλαίσιο του έργου, έχουν δημιουργηθεί 800 θέσεις εργασίας κατά την κατασκευαστική περίοδο και προβλέπονται 200 μόνιμες άμεσες θέσεις εργασίας κατά την περίοδο λειτουργίας, δηλαδή, για τα επόμενα σχεδόν 30 χρόνια (27 έτη), χωρίς να συνυπολογίζεται σε αυτές η τόνωση της έμμεσης απασχόλησης από τη λειτουργία του έργου στην περιοχή (μεταφορές, εμπορία ανακυκλώσιμων, ενδιαίτηση προσωπικού κλπ).

Συνολικά, η ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων της Περιφέρειας Πελοποννήσου αποτελεί μία επένδυση ύψους 152 εκατ. ευρώ (62,5 εκατ. επιδότηση ΕΣΠΑ), η οποία προβλέπει την κατασκευή και λειτουργία:

• 3 μονάδων μεταβατικής διαχείρισης (ΜΜΔ) και 3 μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων (ΜΕΑ) συνολικής δυναμικότητας 200.000 τόνων ανά έτος
• 3 Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ)
• 2 Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ)

Οι ΜΜΔ/ΜΕΑ – ΧΥΤΥ έχουν χωροθετηθεί σε Αρκαδία, Μεσσηνία και Λακωνία και οι ΣΜΑ σε Κορινθία και Αργολίδα, ώστε η παραλαβή των απορριμμάτων να γίνεται σε απόσταση μικρότερη των 50 χιλιομέτρων από τις πρωτεύουσες των νομών της Περιφέρειας, συμβάλλοντας στην ελαχιστοποίηση των μεταφορών από τους δήμους.

Το έργο, χρησιμοποιώντας τεχνολογία αιχμής, έχει το ελάχιστο δυνατό περιβαλλοντικό και ενεργειακό αποτύπωμα, καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ) Πελοποννήσου, λειτουργεί παράλληλα και συμπληρωματικά με τα Τοπικά Σχέδια Ανακύκλωσης στην πηγή των δήμων, ενώ εφαρμόζει τις βέλτιστες πρακτικές κυκλικής οικονομίας.

Η Περιφέρεια Πελοποννήσου αποτελεί μία περιοχή με “ειδικό βάρος” στον τομέα του Τουρισμού. Ποιες οι προοπτικές που εντοπίζετε εσείς στην εξέλιξη και αναβάθμιση του τοπικού τουριστικού προϊόντος;

Η Πελοπόννησος είναι η μοναδική περιοχή της πατρίδας μας που εκτός από τα άλλα εξαιρετικά της χαρακτηριστικά διαθέτει τουλάχιστον δέκα αρχαία μνημεία και τόπους παγκοσμίως γνωστά.

Ο σχεδιασμός της Περιφέρειας εστιάζει σε έναν τουρισμό που στο επίκεντρό του έχει τον πολιτισμό, το περιβάλλον, τον άνθρωπο. Βεβαίως, αυτός ο σχεδιασμός προϋποθέτει την συνεργασία, με τους δήμους, τον επιχειρηματικό κόσμο, όλους τους φορείς και τους ιδιώτες που ασχολούνται και προωθούν τον τουρισμό στην περιοχή μας -απαιτείται κοινός βηματισμός με τους δήμους, τους άλλους φορείς, τον επιχειρηματικό κόσμο.

Παράλληλα, προβαίνουμε σε σχεδιασμό σχετικά με τον θεματικό τουρισμό, -ήδη η Περιφέρεια παρεμβαίνει, μέσα από συγκεκριμένο πρόγραμμα, για τη συντήρηση δικτύου ήδη πιστοποιημένων μονοπατιών συνολικού μήκους 1.700 χιλιομέτρων. Προωθούμε την ενίσχυση του θεματικού τουρισμού, ιδιαίτερα τομείς όπως ο καταδυτικός, κι ακόμα ο θρησκευτικός, αλλά και ο ιατρικός τουρισμός για τον οποίον ήδη γίνεται ο σχετικός σχεδιασμός σε συνεργασία και με ιδιωτικές μονάδες παροχής ιατρικών υπηρεσιών.

Ωστόσο, επειδή ‘όλα είναι τουρισμός’ συνεχίζουμε συστηματικά τον εκσυγχρονισμό σε βασικές υποδομές όπως το οδικό δίκτυο, αλλά και την δημιουργία άλλων, όπως η ανάπτυξη ενός πλέγματος υδατοδρομίων από τον Κυπαρισσιακό μέχρι τον Κορινθιακό Κόλπο και βεβαίως και στη λίμνη Τάκα. Υπογραμμίζω την ανάγκη για δίκτυο λιμενικών εγκαταστάσεων και μαρινών, ενώ θα πρέπει να κάνω ιδιαίτερη αναφορά στο γεγονός ότι μετά από δεκαετίες, με τις προσπάθειες της περιφερειακής μας Αρχής, προχώρησε και υλοποιείται η ΣΔΙΤ της μαρίνας του Ναυπλίου.

Και βεβαίως, να επισημάνω την διοργάνωση και φιλοξενία από την Περιφέρεια Πελοποννήσου, τον περασμένο Μάιο, της ΤΒΕΧ Europe 2023, Peloponnese, του μεγαλύτερου στον κόσμο ταξιδιωτικού συνεδρίου τουριστικών blogger και εκδήλωσης δικτύωσης, γεγονός που αποτελεί πεποίθησή μου -όπως προκύπτει εκ του αποτελέσματος-, ότι αποτέλεσε την μεγαλύτερη  εκδήλωση που έχει γίνει το 2023 σε τουριστικό επίπεδο στην πατρίδα μας.

Μόνο στην διάρκεια του συνεδρίου υπήρξαν από τους 360 συνέδρους πάνω από 7.000 αναφορές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με περισσότερα από 170.000 “likes” και με απήχηση σε περισσότερους από 20.000.000 ανθρώπους. Πλέον, μόλις ένα μήνα μετά, οι αναφορές έχουν γίνει 11.471, τα “likes” 259.700, ενώ η απήχηση “απλώθηκε” σε 33.700.000 ανθρώπους -και βεβαίως οι αριθμοί αυτοί θα συνεχίζουν να αυξάνονται σε καθημερινή βάση, μιας και συνεχίζεται η παραγωγή περιεχομένου και αναρτάται ακόμα περισσότερο υλικό στα ψηφιακά κανάλια. Η διαφημιστική αξία για όλα τα παραπάνω αποτιμάται, πλέον, σε πάνω από 2.320.000 δολάρια, μέχρι στιγμής.

Ποτέ μέχρι τώρα -στις τόσες δεκαετίες που η πολιτεία επιμελείται την τουριστική προβολή της πατρίδας μας-, δεν έχει υπάρξει μια τόσο οργανωμένη, μεθοδική προβολή της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Εν κατακλείδι, η ΤΒΕΧ Europe 2023, Peloponnese έφερε πολύ μεγάλα οφέλη, για την Πελοπόννησο, αλλά και για την πατρίδα μας γενικότερα.

Γενικότερα διαπιστώνεται δυσκολία από τις περιφερειακές Αρχές της χώρας στην δρομολόγηση και ωρίμανση έργων υποδομής. Ποιες είναι οι αιτίες για αυτήν την εικόνα και πώς θα γίνουν περισσότερο αποτελεσματικές οι Περιφερειακές Αρχές;

Επιτυχία σημαίνει ειλικρίνεια, σημαίνει εντοπισμός τυχόν λαθών και προβλημάτων έτσι ώστε να αξιοποιούνται αποτελεσματικά οι πιστώσεις που διατίθενται, είτε από την ελληνική πολιτεία, είτε από την Ευρωπαϊκή Ένωση -οι οποίες, ουσιαστικά, αποτελούν χρήματα των Ελλήνων και των Ευρωπαίων πολιτών.

Με αυτή την έννοια, ο σχεδιασμός και οι προτεραιότητες που τίθενται αποτελούν κορυφαίους παράγοντες για την επιλογή, την δρομολόγηση και στη συνέχεια την ωρίμανση των έργων. Και βεβαίως, δεν νοείται σχεδιασμός χωρίς προηγουμένως να έχει υπάρξει συνεργασία και διαβούλευση με όλους τους φορείς -την πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση, τα Επιμελητήρια, τους εκπροσώπους του πρωτογενή και του τριτογενή τομέα, αλλά και τους κοινωνικούς φορείς- οι οποίοι θα κληθούν να ιεραρχήσουν και να καταθέσουν προτάσεις.

Η περιφερειακή μας Αρχή αυτό ακριβώς έπραξε για τον σχεδιασμό του νέου ΕΣΠΑ 2021 – 2027, ωστόσο αναφορικά με την προηγούμενη προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ (2014 – 2020) θα θυμίσω ότι αναλάβαμε στα τέλη του 2019 όταν πλέον το προηγούμενο ΠΕΠ Πελοποννήσου ήταν εν πολλοίς πλήρως διαμορφωμένο, χωρίς να έχει γίνει δημόσια διαβούλευση. Υπήρχαν σοβαρά προβλήματα στα έργα, σε ορισμένα από αυτά προσπαθούμε να τα επιλύσουμε ακόμα και τώρα, με συνέπεια να υπάρχει χαμηλή απορροφητικότητα. Παρ’ όλ’ αυτά, το ΠΕΠ Πελοποννήσου 2014 – 2020 έκλεισε επιτυχώς, χάρις στις προσπάθειες και της πολιτείας και της ΕΥΔΕΠ και των υπηρεσιών της Περιφέρειας

Σήμερα, μετά από περίπου 4 χρόνια, η απορρόφηση πόρων από την στο ΠΕΠ Πελοποννήσου 2014 – 2020 είναι στο 93%, ενώ το 2019, όταν αναλάβαμε, ήταν μόλις στο 23%. Αλλά και στις νέες εντάξεις έργων ΕΣΠΑ, η Περιφέρεια Πελοποννήσου, όσον αφορά στην προηγούμενη προγραμματική περίοδο 2014-2020, κατέχει πλέον την πρώτη θέση πανελλαδικά, ενώ όταν αναλάβαμε η περιφέρειά μας ήταν τελευταία.

Τα προβλήματα στα οποία αναφέρεστε, τα εντοπίζω κατά βάση, στις εντάξεις ανώριμων μελετητικά έργων, αλλά και στην απουσία τεχνικής υποστήριξης προς τους δήμους και προς τους δικαιούχους γενικότερα ιδιαίτερα στα προγράμματα χωρικού σχεδιασμού ΒΑΑ και ΟΧΕ.

Επομένως, είναι απολύτως αναγκαίοι οι τεχνικοί σύμβουλοι, ιδιαίτερα για να συνδράμουν μικρούς δήμους στη σύνταξη των απαραίτητων μελετών -με την προϋπόθεση βεβαίως ότι οι εν λόγω σύμβουλοι θα πρέπει να βρίσκονται στο πεδίο και όχι να λειτουργούν απομακρυσμένα.

πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_135 της ΠΕΣΕΔΕ