Ο.Χ.Μ.Ε.Ε.: Επικίνδυνη ρύθμιση – Χειρισμός μηχανημάτων έργων Κλαρκ από ανειδίκευτο προσωπικό

«Προ των πυλών βρίσκεται επικίνδυνη νομοθετική ρύθμιση που δίνει την δυνατότητα να μην χρειάζεται άδεια άσκησης επαγγέλματος σε όλα τα μηχανήματα έργου Κλαρκ δυνατότητας ανύψωσης μέχρι 2,5 τόνους» σημειώνει σε ανακοίνωση της η Ομοσπονδία Χειριστών Μηχανημάτων Έργου Ελλάδος (Ο.Χ.Μ.Ε.Ε.).

Και συνεχίζει: «Στο πλαίσιο της ανωτέρω δραστηριότητάς μας και ως συνδικαλιστικός και κοινωνικός φορέας που ενδιαφέρεται πρωτίστως για την προάσπιση και προαγωγή των επαγγελματικών συμφερόντων των χιλιάδων χειριστών – μελών  μας, διαπιστώσαμε, με μεγάλη απογοήτευση και δυσαρέσκεια, ότι με το κατατεθέν στην Βουλή σχέδιο νόμου «Ίδρυση, ανάπτυξη, διαχείριση και λειτουργία των Επιχειρηματικών Πάρκων – Ενιαίο πλαίσιο ρύθμισης για τους φορείς Οργανωμένων Υποδοχέων Μεταποιητικών και Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων και άλλες διατάξεις για την ενίσχυση της ανάπτυξης», και συγκεκριμένα με τις διατάξεις του άρθρου 75, σχεδιάζεται και προτείνεται μια καθολική ανατροπή του καθεστώτος που ισχύει και διέπει το επάγγελμά μας, μία ανατροπή η οποία είναι βέβαιο ότι θα υπονομεύσει καθοριστικά τους όρους και τις προϋποθέσεις ασφαλούς άσκησής του.

Θεωρούμε ότι οι τροποποιήσεις της ισχύουσας νομοθεσίας που προτείνονται από το Υπουργείο Σας αντίκεινται ευθέως στο πνεύμα του ν. 3982/2011, εάν δε αυτές ψηφισθούν, τελικά, από την Βουλή, πρόκειται να προξενήσουν σημαντικές και ανεπανόρθωτες ρωγμές στο ισχύον καθεστώς ασφαλούς χειρισμού των μηχανημάτων έργων, εξ αιτίας της ανάθεσης του χειρισμού εξαιρετικά περίπλοκων και από κατασκευής επικίνδυνων μηχανημάτων έργου σε άπειρους, ανειδίκευτους και ανεπαρκώς προετοιμασμένους εργαζόμενους, με ελλιπή έως ανύπαρκτη πρακτική εκπαίδευση και χωρίς καμία εξοικείωση με τα συγκεκριμένα μηχανήματα.

Μία τέτοια δυσοίωνη εξέλιξη, εάν τελικά επαληθευθεί, θα προκαλέσει σοβαρούς κινδύνους στην ασφάλεια των εργαζομένων στους χώρους όπου λειτουργούν τα μηχανήματα αυτά, συνακόλουθα δε θα αποτελέσει παράγοντα διατάραξης της εύρυθμης και παραγωγικής λειτουργίας ενός ολόκληρου κλάδου της ελληνικής οικονομίας.

2. Η απόκτηση άδειας χειριστή σύμφωνα με το π.δ. 113/2012.

Το π.δ. 113/2012 (ΦΕΚ Α΄ 198), που διέπει το καθεστώς λειτουργίας και χειρισμού των μηχανημάτων έργου, εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση της διάταξης της παρ. 4 του άρθ. 4 του ν. 3982/2011, με σκοπό, μεταξύ άλλων, όπως καθοριστούν τα απαιτούμενα προσόντα απόκτησης και η διαδικασία χορήγησης της άδειας χειριστή μηχανήματος έργου.

Η έκδοση του ανωτέρω π.δ. 113/2012 ήταν το αποτέλεσμα της συνεργασίας όλων των φορέων που τότε εμπλέκονταν (πολιτεία, εργοδότες και εργαζόμενοι) και μάλιστα υπό την εποπτεία και τον έλεγχο των αλλοδαπών θεσμών και οργάνων που κατά την περίοδο εκείνη είχαν άμεση ανάμειξη στην πορεία της ελληνικής οικονομίας. Η θέσπιση συγκεκριμένων προσόντων και διαδικασιών για την απόκτηση της άδειας χειριστή (προϋπηρεσία συγκεκριμένου χρόνου από τον βοηθό χειριστή, που συντελείται  υπό την επίβλεψη αδειούχου χειριστή, απαίτηση ύπαρξης  τυπικών προσόντων – τίτλων σπουδών,  εξετάσεις, θεωρητικού και πρακτικού χαρακτήρα και επιτυχής έκβαση αυτών) έγινε μετά από μελέτη και γνώση του προς ρύθμιση αντικειμένου, μετά από εκτίμηση των συνθηκών ασφάλειας και της προσπάθειας αποφυγής ατυχημάτων, μετά από ενδελεχή αξιολόγηση της σχέσης κόστους (λόγω της θέσπισης αυξημένων προσόντων και διαδικασιών) – ωφέλειας (λόγω του περιορισμού των ατυχημάτων και της εμπέδωσης συνθηκών ασφάλειας στην εργασία) και μετά από ομόφωνη απόφαση όλων των τότε εμπλεκομένων φορέων, ημεδαπών και αλλοδαπών.

Ο συγκεκριμένος δε τρόπος εξέτασης και πιστοποίησης των θεωρητικών γνώσεων και πρακτικών δεξιοτήτων των υποψηφίων χειριστών και η χορήγηση, εν τέλει, της άδειας χειριστή αποτέλεσε την βέλτιστη λύση, με τον συνδυασμό της ανάγκης ασφαλούς λειτουργίας των μηχανημάτων έργου από την μία μεριά και της αποδοτικής και προσοδοφόρας λειτουργίας της επιχείρησης από την άλλη.

3. Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις με το άρθρο 75 του νομοσχεδίου.

Το ζήτημα του εκσυγχρονισμού του καθεστώτος χορήγησης αδειών στους χειριστές μηχανημάτων έργου συζητιόταν κατά καιρούς στην Επιτροπή Τεχνικών Επαγγελμάτων του Υπουργείου Ανάπτυξης και εκεί η Ομοσπονδία μας είχε με σαφήνεια και κατηγορηματικότητα απορρίψει τις εκφρασθείσες ιδέες για την πλήρη απελευθέρωση και απορρύθμιση του ισχύοντος καθεστώτος χορήγησης αδειών. Το όλο θέμα παραπέμφθηκε τότε στις καλένδες.

Σήμερα, όμως, το εν λόγω θέμα επανέρχεται αιφνίδια στην επικαιρότητα και χωρίς να έχει προηγηθεί κάποια ειδικότερη ενημέρωση ή διαβούλευση, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την επικείμενη ψήφιση του νομοσχεδίου, χωρίς να έχουμε καταφέρει, εμείς η Ομοσπονδία Χειριστών, ως ο πλέον αρμόδιος λόγω αντιπροσωπευτικότητας φορέας για το υπόψη θέμα, να εκφέρουμε την γνώμη μας.

Έτσι, το Υπουργείο Σας, χωρίς να μας ακούσει, άγεται στην θέσπιση μίας ρύθμισης που θα προκαλέσει καίρια και σημαντικά ζητήματα ασφάλειας στην εργασία και έντονης διακινδύνευσης στους εργασιακούς χώρους όπου κινούνται τα μηχανήματα έργων της συγκεκριμένης «ειδικότητας 2», εξ αιτίας ακριβώς των δρομολογούμενων αλλαγών στις προϋποθέσεις και τους όρους χειρισμού τους.

Συγκεκριμένα:

3.1. Όσον αφορά στην πρώτη «υποκατηγορία» μηχανημάτων ανύψωσης και μεταφοράς φορτίων που εισάγει το άρθρο 75 του νομοσχεδίου, ήτοι αυτών με ισχύ άνω των δέκα (10) kw και μέγιστη ανυψωτική ικανότητα έως 2.500 Kgr, αυτή (η «υποκατηγορία») σχεδιάζεται να εξαιρεθεί από οποιαδήποτε κανονιστική ρύθμιση και, έτσι, να αφεθεί εντελώς ελεύθερος ο χειρισμός των συγκεκριμένων μηχανημάτων έργου. Ο καθένας, πλέον, θα μπορεί να χειριστεί τα μηχανήματα αυτά απολύτως ελεύθερα, μέσα σε εργασιακούς χώρους κορεσμένους, με μεγάλη ένταση και ταχύτητα κατά την εκτέλεση του χειρισμού. Το συγκεκριμένο μηχάνημα έργου, λοιπόν, θα το χειρίζεται ελεύθερα και ανεξέλεγκτα κάποιος, χωρίς εμπειρία και προηγούμενη απόκτηση άδειας χειριστή, όταν την ίδια στιγμή το ίδιο πρόσωπο για να οδηγήσει ένα δίκυκλο θα πρέπει να έχει αποκτήσει δίπλωμα οδήγησης !!

Η ανωτέρω αντιπαραβολή καταδεικνύει το ακραίο του όλου εγχειρήματος και είναι βέβαιο ότι αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή στον τομέα της ορθής νομοθετικής πολιτικής.

Είναι άξιο απορίας, πως αυτοί που νομοθετούν και μοχθούν για την προαγωγή και επιτάχυνση της αναπτυξιακής πορείας της χώρας μας προτείνουν μία ρύθμιση, που θα επιφέρει ραγδαία επιδείνωση των συνθηκών ασφάλειας στους εργασιακούς χώρους, όπου κινούνται τα συγκεκριμένα μηχανήματα. Άραγε η ασφάλεια στην εργασία δεν αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την ανάπτυξη ;;  Άραγε η ασφάλεια στην εργασία, ανεξαρτήτως του κόστους της, δεν αποτελεί παράγοντα αύξησης της παραγωγικότητας και της απόδοσης ;; Τελικά η αποφυγή ατυχημάτων, ζημιών και καθυστερήσεων στην παραγωγική διαδικασία δεν συντελεί τα μάλα στην ίδια την ανάπτυξη ;;

Εν κατακλείδι, το να αποσύρεται η κρατική ρυθμιστική αρχή από την εποπτεία και τον έλεγχο των συνθηκών υπό τις οποίες γίνεται ο χειρισμός ενός τόσο ευρέως διαδεδομένου τύπου μηχανήματος έργου, όπως τα ανυψωτικά και μεταφορικά μηχανήματα έως 2.500 Kgr, δεν συνάδει με τα έως σήμερα ισχύοντα στην χώρα μας ούτε και με το ότι δεν έχει παρατηρηθεί σπάνις αδειούχων χειριστών στην συγκεκριμένη ειδικότητα, αλλά αντίθετα υπερπροσφορά. Η απόσυρση μάλιστα της κρατικής εποπτείας και ελέγχου δεν συνάδει ούτε και με τις ευρωπαϊκές νόρμες για την κατοχύρωση συνθηκών ασφάλειας στην εργασία.

Κάθε μικρή, μεσαία αλλά και μεγάλη επιχείρηση θα έχει πλέον την διακριτική ευχέρεια να αναθέσει τον χειρισμό της συγκεκριμένης ειδικότητας μηχανήματος έργου ακόμη και στον ανειδίκευτο εργατοτεχνίτη που μπορεί να μην διαθέτει ούτε καν απλή άδεια οδήγησης, εκτινάσσοντας αναπόφευκτα την ανεργία των αδειούχων χειριστών στα ύψη. Ή, εξ αντιδιαστολής, πώς είναι δυνατόν ένας ανειδίκευτος εργατοτεχνίτης να μπορεί να χειρίζεται το συγκεκριμένο μηχάνημα έργου χωρίς καμία πιστοποίηση ή έλεγχο των ικανοτήτων του, ενώ την ίδια στιγμή το ίδιο πρόσωπο οφείλει να δώσει εξετάσεις για να αποκτήσει άδεια οδήγησης ακόμη και ενός δίκυκλου;

3.2. Όσον αφορά στην δεύτερη «υποκατηγορία» μηχανημάτων ανύψωσης και μεταφοράς φορτίων που εισάγει το άρθρο 75 του νομοσχεδίου, ήτοι αυτών με ισχύ άνω των δέκα (10) kw και μέγιστη ανυψωτική ικανότητα έως 4.000 Kgr, η Ομοσπονδία μας θα ήθελε να αποδοκιμάσει, με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο, την μέθοδο πιστοποίησης της τεχνικής επάρκειας των υποψηφίων χειριστών που προτείνεται με το εν λόγω άρθρο. Ο ιστορικός νομοθέτης, σταθμίζοντας κυριαρχικά τις ιδιαίτερες συνθήκες και απαιτήσεις του χειρισμού των μηχανημάτων έργου, καθώς και την επικινδυνότητα του χειρισμού αυτών, καθιέρωσε το σύστημα αδειοδότησης του π.δ. 113/2012 και της οικ.10169/ 639/Φ.Γ.9.6.4(ΣΤ)/12.08.2013 ΚΥΑ. Το ανωτέρω ισχύον σύστημα αδειοδότησης των χειριστών παρέχει τα ισχυρότερα εχέγγυα άρτιας εκπαίδευσης και θεωρητικής κατάρτισης, τα οποία είναι προαπαιτούμενα της παροχής ασφαλών και υψηλού επιπέδου υπηρεσιών.

Τούτο μάλιστα επιβεβαιώνεται, έμμεσα πλήν σαφώς, και από το ίδιο το νομοσχέδιο, το οποίο για τον χειρισμό της τρίτης «υποκατηγορίας» μηχανημάτων ανύψωσης και μεταφοράς φορτίων (ισχύος άνω των δέκα (10) kw και με μέγιστη ανυψωτική ικανότητα άνω των 4.000 Kgr), προβλέπει την απόκτηση της άδειας χειριστή αποκλειστικά και μόνον με την διαδικασία του π.δ. 113/2012 και της οικ.10169/639/Φ.Γ.9.6.4(ΣΤ)/12.08.2013 ΚΥΑ.

Επί της ουσίας, ωστόσο, και παρά την διαφοροποίηση στο καθεστώς αδειδότησης που προτείνεται με το νομοσχέδιο, δεν υφίσταται καμία απολύτως διακύμανση ή αυξομείωση της επικινδυνότητας ανύψωσης και μεταφοράς φορτίων μεταξύ των 2.500 Kgr, των 4.000 Kgr και άνω των 4.000 Kgr. Ο τρόπος φόρτωσης, εκφόρτωσης, ανύψωσης, εναπόθεσης, έλξης, μεταφοράς κ.λπ. των φορτίων συνιστά πηγή κινδύνων, λαθών και κακών εκτιμήσεων, τούτο δε ανεξάρτητα από το βάρος του κάθε φορά φορτίου.

Ο τρόπος επομένως απόκτησης της άδειας χειριστή, σύμφωνα με τις διαδικασίες του π.δ. 113/2012, συνιστά την πλέον αξιόπιστη και δοκιμασμένη μέθοδο κτήσης εμπειρίας στον χειρισμό και εκμάθησης των γνώσεων που σχετίζονται με την συγκεκριμένη ειδικότητα μηχανημάτων.

4. Συμπέρασμα

Καθίσταται σαφές, εν όψει των ανωτέρω, ότι η προσπάθεια τροποποίησης του καθεστώτος αδειοδότησης και χειρισμού της συγκεκριμένης ειδικότητας μηχανημάτων έργου, που επιχειρείται με το νομοσχέδιο, είναι βιαστική και αδικαιολόγητη, θα οδηγήσει δε με βεβαιότητα στην επαύξηση της διακινδύνευσης κατά την εκτέλεση του έργου μεταφοράς και ανύψωσης που ανατίθεται στα συγκεκριμένα μηχανήματα.

Η ακραία νομοθετική επιλογή της απελευθέρωσης του χειρισμού των μηχανημάτων ανύψωσης για φορτία έως 2.500 Kgr, καθώς και η εισδοχή στο ισχύον αξιόπιστο και στιβαρό σύστημα αδειοδότησης έωλων και αμφίβολης αξιοπιστίας πιστοποιήσεων για τον χειρισμό μηχανημάτων ανύψωσης για φορτία έως 4.000 Kgr, αποτελούν, κατά την γνώμη μας, παράδειγμα κακής νομοθετικής πρωτοβουλίας και πολιτικής και θα οδηγήσουν με βεβαιότητα στην ρηγμάτωση της ασφάλειας της εργασίας και στην διόγκωση της ανεργείας των αδειούχων χειριστών, την στιγμή μάλιστα κατά την οποία δεν έχει παρατηρηθεί σπάνις αδειούχων χειριστών, αλλά υπερπροσφορά.

Ως εκ τούτου, τυγχάνει αυτονόητο το αίτημα της Ομοσπονδίας μας να εγκαταλειφθούν όλες οι προτεινόμενες στο σχέδιο νόμου τροποποιήσεις του ν. 3982/2011 για τους λόγους που εκτέθηκαν ανωτέρω.

Τέλος, η Ομοσπονδία μας απευθύνει ανοικτή πρόσκληση προς όλους τους εμπλεκόμενους και αρμόδιους φορείς, προκειμένου να ανοίξει ένας οργανωμένος διάλογος για την βελτίωση του ισχύοντος συστήματος αδειοδότησης των χειριστών μηχανημάτων έργου, όπου θα ακουστούν και οι απόψεις των ίδιων των χειριστών, τους οποίους εκπροσωπούμε, ώστε να επιτευχθεί ο εκσυγχρονισμός του υπάρχοντος συστήματος, χωρίς, ωστόσο, να υποβαθμίζεται η ποιότητα και η ασφάλεια των παρεχόμενων υπηρεσιών».