Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης: Ένα ΠΕΤΡΑΔΙ στο στέμμα της Δυτ. Μακεδονίας
πηγή: Εργοληπτικόν βήμα Νο_112 της ΠΕΣΕΔΕ
Όταν το λαμπρό παρελθόν καταφέρνει να ενσωματωθεί με επιτυχία στο παρόν, ενώ ταυτόχρονα το εμπλουτίζει, δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για να μπορούμε να κοιτάμε το μέλλον με αισιοδοξία. Η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης αποτελεί ένα τρανό παράδειγμα αδιαμφισβήτητης σύμπλευσης παρελθόντος και μέλλοντος.
Μια από τις πλέον πολύτιμες βιβλιοθήκες -όχι μόνο της Ελλάδας αλλά ολόκληρου του βαλκανικού χώρου- με ιστορία που μετρά περισσότερους από τρεις αιώνες αδιατάραχτης ζωής, η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης, ως «κιβωτός» πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί πλέον μια πυξίδα για το μέλλον όχι μόνο της Δυτικής Μακεδονίας αλλά και της Ελλάδας.
Ένα υπερσύγχρονο εμβληματικό κτήριο, που φιλοξενεί περισσότερα από 150.000 βιβλία και 400 χειρόγραφα, θησαυρούς της μεταβυζαντινής περιόδου, ιερά κειμήλια, ξυλόγλυπτα και επιγραφές.
Η ιστορία της Κοβενταρείου ξεκινά στα μέσα του 17ου αι., εκεί γύρω στο 1688, όταν και ιδρύθηκε, από τον δάσκαλο Γρηγόριο Κονταρή, στο πρώτο σχολείο της πόλης, μέσα στην «καρδιά» του ελληνικού Διαφωτισμού, αποτελώντας αδιάψευστο μάρτυρα της έντονης πνευματικής κίνησης που εξελίσσεται στην Κοζάνη και η οποία την ανάγει σε πνευματική εστία του Ελληνισμού.
Η αδιάκοπη λειτουργία της μέσα στο χρόνο –φτάνοντας στον 21ο αιώνα- με περισσότερους από 153.000 τόμους στα ράφια της, 380 χειρόγραφα και χάρτες, 315 κώδικες, 70.000 λυτά έγγραφα, 400.000 ψηφιοποιημένες σελίδες αλλά και ανεκτίμητης αξίας αρχέτυπα και παλαίτυπα, προκαλεί το θαυμασμό και το ενδιαφέρον σε επισκέπτες και ερευνητές και αποτελεί καύχημα όλης της Δυτικής Μακεδονίας.
Ο τεράστιος αυτός πνευματικός πλούτος εδώ και λίγο καιρό στεγάζεται σε ένα νέο εμβληματικό κτηριακό συγκρότημα, κόσμημα για την περιοχή, το οποίο εκτός από τα βιβλία φιλοξενεί και το Μουσείο της Βιβλιοθήκης Κοζάνης, καθιστώντας την πλέον τη δεύτερη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη της Ελλάδας, μετά την Εθνική Βιβλιοθήκη.
Αν θέλαμε να κάνουμε μια μικρή καταγραφή των σπουδαίων τίτλων της θα έπρεπε οπωσδήποτε να ξεκινήσουμε από τα παλαίτυπα του Αριστοτέλη «Μετά τα Φυσικά» και το «Περί Ζώων Ιστορία» όπως εκδόθηκε από τον Άλδο Μανούτιο το 1497 στην Βενετία, τη «Χάρτα του Ρήγα» στην έκδοση του 1796-97, τον Παγκόσμιο Χάρτη του Άνθιμου Γαζή (1800), την πρώτη ελληνική εφημερίδα των αδελφών Μαρκίδων Πούλιου («Εφημερίς» 1790-1797), το Λεξικό του Σουΐδα (1499, έκδ. Δημητρίου Χαλκοκονδύλη), τον Κώδικα της Ζάβορδας και τα Αρχεία της Μητρόπολης Σερβίων Κοζάνης.Και φυσικά θα συνεχίζαμε με τα 120.000 χειρόγραφα, κώδικες, χάρτες, φυλλάδια και βιβλία, ενώ θα φτάναμε μέχρι το «Αστερίξ και Κλεοπάτρα» των Ρενέ Γκοσινί και Αλμπέρ Ουντερζό.
Όλος αυτός ο πλούτος εξηγεί στο κοινό -ελληνικό και ξένο- το γιατί αλλά και το πώς όλος αυτός ο πολιτιστικός πλούτος συγκεντρώθηκε στην πόλη της Κοζάνης των τελευταίων τριών αιώνων -, καθιστώντας την πόλη ένα από τα βασικά ιστορικά κέντρα ανάπτυξης του Ελληνικού Διαφωτισμού και φανερώνει το πού μπορεί να προσβλέπει η κοινωνία της Κοζάνης και κάθε ελληνικής πόλης, για την μετεξέλιξή της από ιστορικό κέντρο του Ελληνικού Διαφωτισμού στα Βαλκάνια σε μελλοντική ισότιμη πόλη της Ενωμένης Ευρώπης.
«Η Βιβλιοθήκη της Κοζάνης θεωρείται -και δικαίως- η δεύτερη μεγαλύτερη Βιβλιοθήκη μας μετά την Εθνική Βιβλιοθήκη». Με τα λόγια αυτά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος σφράγισε την τελετή των εγκαινίων του νέου κτηρίου της Κοβενταρείου Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κοζάνης , που πραγματοποιήθηκε στις 10 Οκτωβρίου στην Κοζάνη.
«Είναι μια πολύ συμβολική στιγμή, που σηματοδοτεί το πέρασμα σε μια άλλη εποχή, που η Κοζάνη με αυτοπεποίθηση, με προσανατολισμό, αναζητώντας το σύγχρονο στίγμα της στον κόσμο, αξιοποιεί τη βιβλιοθήκη, αναδεικνύοντας τον πολιτισμό της», δήλωσε ο δήμαρχος Κοζάνης κ. Λευτέρης Ιωαννίδης, με την ευκαιρία των εγκαινίων της Βιβλιοθήκης στις 10 Οκτωβρίου, στα οποία παραβρέθηκε τόσο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, ο οποίος ανακηρύχθηκε σε Επίτιμο Δημότη της πόλης και του απονεμήθηκε το Κλειδί της πόλης, όσο και ο υπουργός Εσωτερικών Αλέξης Χαρίτσης.
«Η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης, με την όλη δομή και την αντίστοιχη λειτουργικότητά της, είναι μια «Κιβωτός Πληροφορίας» μεγάλης αξίας, η οποία είναι προορισμένη να παρέχει τις υπηρεσίες της στον Άνθρωπο και το Πνεύμα ως «Κοιτίδα Γνώσης» και, επέκεινα, «Λίκνο Επιστήμης και Σοφίας». Για το λόγο αυτόν η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης έχει όλα τα εχέγγυα για ν’ αποτελέσει «οχυρό αντίστασης» ανέφερε χαρακτηριστικά και ολοκλήρωσε εκφράζοντας την βεβαιότητα ότι η, ήδη πολλαπλώς καταξιωμένη, αυτή Βιβλιοθήκη θα λειτουργήσει στο μέλλον ως εργαστήρι «Γνώσης» και «Σοφίας» και, κατά λογική ακολουθία, ως «Εθνική Πνευματική Εστία» τόνισε στην ομιλία του ο ΠτΔ κ. Προκόπης Παυλόπουλος.
Από την πλευρά του ο υπουργός Εσωτερικών κ. Αλέξης Χαρίτσης χαρακτήρισε τη συνεργασία της Περιφέρειας, του Δήμου και της Κυβέρνησης, για την κατασκευή των νέων εγκαταστάσεων της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κοζάνης ως «παράδειγμα που δείχνει το δρόμο για την επόμενη μέρα της χώρας, σημειώνοντας ότι «η κρίσιμη πρόκληση τώρα είναι η καλύτερη δυνατή λειτουργία της νέας Βιβλιοθήκης που πλέον είναι από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα. Θα έχει την αμέριστη στήριξή μας χρηματοδοτικά αλλά και σε εξειδικευμένο προσωπικό».
Ταυτόχρονα ο κ. Χαρίτσης ανακοίνωσε ότι επικοινώνησε με την Υπουργό Διοικητικής Ανασυγκρότησης για να ξεκινήσει άμεσα η διαδικασία πρόσληψης βιβλιοθηκονόμων.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Το νέο κτήριο συγκρότημα, με την ολοκληρωμένη αρχιτεκτονική του αρτιότητα και τον υπερσύγχρονο εξοπλισμό του, αποτελεί πραγματικό υπόδειγμα Βιβλιοθήκης, η οποία ανταποκρίνεται στις ανάγκες των καιρών, δικαιώνοντας μάλιστα την κληρονομιά και παράδοση αιώνων που έχει πίσω της.
Η αρχιτεκτονική λύση εντάσσει το κτίσμα με φυσικό τρόπο στον αστικό ιστό, διατηρεί την αναγνωρισιμότητα της υφιστάμενης ογκοπλασίας του ιδιόμορφου οικοδομικού τετραγώνου, ενισχύοντας την οικειοποίηση, καθιστά ορατή τη διάκριση όσο και την αλληλοδιείσδυση των τριών βασικών λειτουργικών περιοχών, ενισχύει την λειτουργική αποτελεσματικότητα της κάθε περιοχής με την συμπληρωματική λειτουργία της άλλης, διευκολύνει, με τα παραπάνω, την οικονομία στη λειτουργία, άρα και τη βιωσιμότητα του συγκροτήματος, ενώ με τις επιλογές σχημάτων, χρωμάτων, υφών στη σχέση και αντιπαράθεση εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, ακουμπάει στο χθες και κοιτάζει το αύριο.
Το νέο «σπίτι» της Κοβενταρείου Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κοζάνης βρίσκεται στην οδό Δαβάκη 9 . Ήδη λειτουργεί το αναγνωστήριο, το media lab καθώς και η παιδική βιβλιοθήκη, ενώ η νέα αίθουσα των παλαιτύπων στεγάζει πλέον τους θησαυρούς της πόλης σε συνθήκες βελτιστοποιημένων προδιαγραφών. Στο ισόγειο επίσης θα λειτουργήσει –αν δεν έχει ξεκινήσει ήδη η λειτουργία τους μέχρι να εκδοθεί το παρόν τεύχος- το πωλητήριο και το cafe της Βιβλιοθήκης. Το Έργο συγχρηματοδοτήθηκε από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους.
ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Το έργο δημοπρατήθηκε τον Μάιο του 2011 και είχε αρχικό προϋπολογισμό Δημοπράτησης 13.400.000 ευρώ. Το έργο ήταν ενταγμένο στο ΕΣΠΑ 2007-2013. Ανάδοχος της μειοδοτικής διαδικασίας αναδείχθηκε η εργοληπτική επιχείρηση “ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΑΤΕ” η οποία συνέστησε κατασκευαστική κοινοπραξία με την εργοληπτική επιχείρηση “ΑΤΡΑΠΟΣ ΑΤΕΕ” και στην κατασκευή του έργου ενεπλάκη ως υπεργολάβος και η εργοληπτική επιχείρηση “ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΑΤΕ”.
Η σύμβαση εκτέλεσης του έργου ύψους 7.340.000 ευρώ υπογράφηκε τον Σεπτέμβριο του 2011 με προθεσμία περαίωσης τον Μάρτιο του 2014 και εν τέλει το έργο αποπερατώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2016 κατόπιν όλων των εκ του νόμου προβλεπόμενων δοθέντων παρατάσεων.
Όσον αφορά το έργο “ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ” χρηματοδοτήθηκε από τον Τοπικό Πόρο 2012-2016 και είχε αρχικό προϋπολογισμό δημοπράτησης 691.000 ευρώ και η σύμβαση εκτέλεσης του ανήλθε στο ποσό των 332.517 ευρώ
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΕΡΓΟΥ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ
ΚΤΙΡΙΟ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΚΑΙ ΕΚΘΕΣΙΑΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΟΒΕΝΤΑΡΕΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ
ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΚΟΥΦΩΜΑΤΑ:ALUMIL ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ:ISOMAT ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ & ΕΛΕΓΧΟΥ:ΖΑΡΙΦΟΠΟΥΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:ΕΑΤΟΝ ΕΓΚΡΙΣΕΙΣ ΥΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ (ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΑ) ·Σωλήνες καλωδίων και κυτία διακλάδωσης της εταιρείας ΚΟΥΒΙΔΗΣ ΕΓΚΡΙΣΕΙΣ ΥΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ (ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΑ) ·Αερόψυκτο – Ψυκτικό συγκρότημα παροχής 100RT, της εταιρείας Systemair ·Πυροσβεστήρας ξηράς κόνεως φορητός Pa 6kg και 12kg, της εταιρείας ΜΟΒΙΑΚ Α.Ε. ·Πυροσβεστήρας διοξειδίου του άνθρακα Co2 φορητός 6kg, της εταιρείας ΜΟΒΙΑΚ Α.Ε. ·Ακροφύσιο εκτόξευσης σκόνης διαμέτρου 1/2 ins, της εταιρείας και ΜΟΒΙΑΚ Α.Ε. ·Συστοιχία δύο φιαλών σκόνης 50Lb, της εταιρείας ΜΟΒΙΑΚ Α.Ε ·Φωτεινή πινακίδα ”STOP CO2”, της εταιρείας ΜΟΒΙΑΚ Α.Ε. ·Κομβίο ακύρωσης εντολής κατάσβεσης, της εταιρείας ΜΟΒΙΑΚ Α.Ε. ·Πυροσβεστικό συγκρότημα παροχής 110 m3/h, της εταιρείας WILLO HELLAS ΑΒΕΕ ·Υποβρύχιο αντλητικό συγκρότημα λυμάτων ονομαστικής ισχύος 7,0 m3/h, της εταιρείας WILLO HELLAS ΑΒΕΕ ·Πιεστικό συγκρότημα ύδρευσης, της εταιρείας WILLO HELLAS ΑΒΕΕ ·Κεντρικές κλιματιστικές μονάδες, της εταιρείας Systemair ·Καυστήρας ελαφρού ακαθάρτου πετρελαίου ικαν. καύσεως 20 έως 30 Kg/h, της εταιρείας Riello S.p.A. ·Σωλήνες αποχέτευσης και εξαρτημάτων PVC-U, της εταιρείας PIPELIFE ΕΛΛΑΣ Α.Ε. ·Χρώματα και αστάρι σωληνώσεων, της εταιρείας ΝΤΡΟΥΚΦΑΡΜΠΕΝ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Β.Ε. ·Τοπική Κλιματιστική Μονάδα FCU, της εταιρείας : Systemair
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΑΝΑΘΕΤΟΥΣΑ ΑΡΧΗ : ΔΗΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΟΥΣΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ : ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ ΕΡΓΟ: “ΚΤΙΡΙΟ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΚΑΙ ΕΚΘΕΣΙΑΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ” ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ : ΕΣΠΑ 2007-2013 ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΣΗ: ΜΑΪΟΣ 2011 ΑΝΑΔΟΧΟΣ : ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ “ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΑΤΕ – ΑΤΡΑΠΟΣ ΑΤΕΕ” ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΟΣ: “ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΑΤΕ” ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΣΥΜΒΑΣΗΣ: ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011 ΑΠΟΠΕΡΑΤΩΣΗ: ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΣΗΣ : 13.400.000,00Ε ΜΕ ΦΠΑ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ : 7.340.874,03Ε ΜΕ ΦΠΑ ΜΕΣΗ ΕΚΠΤΩΣΗ : 45,22%
Μελετητές έργου: 1. Η αρχιτεκτονική μελέτη εκπονήθηκε από την εταιρεία “ANCA ΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ A.E.” με βασικούς συντελεστές εκπόνησης τους : 1.1. Αντωνίου Κων/νος ΑΡΧ/ΜΧ 1.2. Κάστρο Εδουάρδος ΑΡΧ/ΜΧ 1.3. Τζώνος Παναγιώτης ΑΡΧ/ΜΧ 1.4. Δισλή Ελευθερία ΑΡΧ/ΜΧ 2. Η μελέτη των ηλεκτρομηχανολογικών εκπονήθηκε από την τεχνική εταιρεία “ΜΑΚΤΕ Ε.Π.Ε.- Ιούλιος Άμποτ ΜΗΧ/ΜΧ” 3. Η μελέτη στατικών εκπονήθηκε από το τεχνικό γραφείο “Μεταξάς Χρήστος ΠΟΛ/ΜΧ” 4. Η γεωτεχνική μελέτη και η μελέτη αντιστήριξης πρανών εκπονήθηκε από την τεχνική εταιρεία “GEOSTATIC ΕΠΕ” 5. Για τον φορέα κατασκευής (ΔΗΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ), Διευθύνουσα Υπηρεσία του έργου ήταν η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών και για την εκτέλεση της σύμβασης του έργου συνετέλεσαν οι εξής : 5.1 Τμήμα Εκτέλεσης έργων : Γκατζιούρας Απόστολος ΠΟΛ/ΥΠΟΜΗΧΑΝΙΚΟΣ (Προϊστάμενος τμήματος). 5.2 Κλιμάκιο επίβλεψης έργου: Χριστοπούλου Παρασκευή ΠΟΛ/ΜΧ Τζιόμπρας Γεώργιος ΠΟΛ/ΜΧ ΤΕ Παππά Μαρία ΠΟΛ/ΜΧ Αναστασόπουλος Δημήτριος ΜΗΧ/ΜΧ ΤΕ Γκλούμπος Ξενοφών ΗΛΕΚ/ΜΧ ΤΕ 5.3 Τμήμα μελετών: Καρπουζάς Χρήστος ΠΟΛ/ΜΧ (Προϊστάμενος τμήματος) 6. Συμπληρωματικές εργασίες για την ολοκλήρωση του καίριου της Βιβλιοθηκης Ανάδοχος του έργου η εργοληπτική επιχείρηση “ΑΦΟΙ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΑΔΗ ΟΕ” και το έργο επιβλέφθηκε από : 6.1 Τζιόμπρας Γεώργιος ΠΟΛ/ΜΧ ΤΕ 6.2 Τζανίδης Σταύρος ΗΛΕΚ/ΜΧ ΤΕ 6.3 Τοπάλη Θεοδώρα ΜΗΧ/ΜΧ ΤΕ
Είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για το έργο αλλά συνολικά για τη Δημοτική Βιβλιοθήκης Κοζάνης με τον Αντιδήμαρχο Στρατηγικού Σχεδιασμού και Προγραμματισμού του Δήμου Κοζάνης Κώστα Δεσποτίδη.
Κε Δεσποτίδη τι σημαίνει η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη για την Κοζάνη
Η Βιβλιοθήκη της Κοζάνης ταυτίζεται με την ιστορική ύπαρξη της πόλης της Κοζάνης εδώ και τρεις και πλέον αιώνες. Είναι ένα σύμβολο της πόλης, μία κιβωτός γνώσης, πληροφοριών, ιστορικών δεδομένων, η οποία αφορά έξω από τα όρια της πόλης, αφορά το σύνολο του ελληνισμού.
Είναι όμως ταυτόχρονα και ένας χώρος «ζωντανός» με εκατοντάδες επισκέπτες καθημερινά. Ένας χώρος που συνδυάζει το χθες με το σήμερα και το αύριο!
Και εδώ και λίγες μέρες σε ένα καινούριο κτήριο
Στις 10 Οκτωβρίου το νέο κτήριο της βιβλιοθήκης μας άνοιξε τις πύλες του. Ένα μεγάλο όνειρο για την πόλη της Κοζάνης υλοποιήθηκε με τα βήματα να έχουν ξεκινήσει πριν 15 τουλάχιστον χρόνια . Ένα αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας των Κοζανιτών, που η αξιοποίηση του θα αποτελεί προτεραιότητα για τις επόμενες γενιές Κοζανιτών και για τις επόμενες διοικήσεις αυτού του Δήμου, σαν ένα νήμα που συνδέει το παρελθόν και το παρόν με το μέλλον.
Ποιες δυσκολίες αντιμετώπισε ο Δήμος μέχρι να φτάσει στην ολοκλήρωση της κατασκευής του κτηρίου
Το κτιριακό συγκρότημα που χωροθετήθηκε σε ένα τραπεζοειδές οικοδομικό τετράγωνο που γειτνιάζει με σημαντικές κοινόχρηστες και κοινωφελείς εγκαταστάσεις του Δήμου (Δημοτικό πάρκο, Δημοτικό Ωδείο, Αθλητικό Δημοτικό Κέντρο, Σχολεία), αναπτύσσεται σε τρεις διακριτούς όγκους (βιβλιοθήκη – μουσείο βιβλιοθήκης – ενδιάμεσος χώρος υποδοχής με πολλαπλές δυνατότητες χρήσης) και αντίστοιχα τμήματα αυτόνομα και αλληλεξαρτώμενα καταλαμβάνοντας συνολικά 7000μ² ωφέλιμης επιφάνειας περιλαμβανομένων των αποθηκών των Η/Μ εγκαταστάσεων και του χώρου στάθμευσης οχημάτων.
Η βιβλιοθήκη καταλαμβάνει επιφάνεια 2300μ² τοποθετημένη στη μεγαλύτερη βάση του τραπεζίου. Βρίσκεται σε επαφή με τον κεντρικό χώρο υποδοχής και διαθέτει ανεξάρτητη είσοδο. Αναπτύσσεται σε δύο κύρια επίπεδα και ένα πατάρι, ενώ σε ένα χαμηλότερο επίπεδο χωροθετούνται τα παλαίτυπα, οι ειδικές συλλογές, ο χώρος των ερευνητών καθώς και ένα μικρό εργαστήριο συντήρησης βιβλίων.
Το μουσείο καταλαμβάνει επιφάνεια 1300μ² και τοποθετείται στη μικρότερη βάση του τραπεζίου και αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα.
Ο κεντρικός χώρος υποδοχής έχει διπλό ρόλο. Λειτουργεί καταρχάς ως σημείο ελέγχου όλου του κτιριακού συγκροτήματος, οδηγώντας παράλληλα τους επισκέπτες στη βιβλιοθήκη και στο μουσείο. Παράλληλα έχει τη δυνατότητα να καλύψει εκθέσεις και μικρές εκδηλώσεις, ενώ η άμεση επαφή του με την αίθουσα σεμιναρίων, το αμφιθέατρο και το αναψυκτήριο βοηθά στην υποστήριξη πολυπληθών συνεδριακών
Το έργο προϋπολογισμού 13.400.000,00€ και συμβατοποιημένο στα 7.340.000,00€ ενταγμένο στο ΕΣΠΑ 2007-2014 του ΠΕΠ Δυτ. Μακεδονίας, πολύ υψηλών απαιτήσεων τόσο στα οικοδομικά όσο και στα μηχανολογικά μέρη με πλήθος καινοτόμων στοιχείων ενσωματωμένα σε αυτό. Σημειώνεται εδώ ότι στο άρτιο αποτέλεσμα συνέβαλαν αφενός ο ανάδοχος και αφετέρου η ομάδα επίβλεψης από τον Δήμο Κοζάνης για το άρτιο αποτέλεσμα παρά τις αντιξοότητες που αντιμετώπισαν στη πορεία τόσο από τις απαιτήσεις του σχεδιασμού όσο και από απρόβλεπτες καταστάσεις (κατάπτωση παράπλευρου δρόμου κατά τη διάρκεια της θεμελίωσης)
Η υλοποίηση αυτού του εμβληματικού αυτού έργου διαπέρασε τρεις διαφορετικές δημοτικές αρχές, πράγμα που καταδεικνύει και την πίστη και το χρέος για την ολοκλήρωση του απέναντι στους πολίτες.
Βιβλιοθήκη και αρχιτεκτονική
Η αρχιτεκτονική μορφή των βιβλιοθηκών απασχολεί τους ειδικούς ιδιαίτερα εν όψη των νέων τεχνολογιών που έτσι κι αλλιώς αμφισβητούν ήδη τα όρια του χώρου της σύγχρονης βιβλιοθήκης. Η βιβλιοθήκη χωρίς τοίχους είναι μια πραγματικότητα. Το νέο προφίλ και η εικόνα της σύγχρονης βιβλιοθήκης δεν είναι όμως μόνο η web ιστοσελίδα της αλλά και ο φυσικός της χώρος.
Μέσα από θέσεις και αντιθέσεις ενός οργανωμένου αισθητικού πρίσματος πρέπει να βλέπουμε το αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα μια βιβλιοθήκης. Σε αυτό το αποτέλεσμα στοχεύουν και συνεισφέρουν όλοι οι εμπλεκόμενοι στον σχεδιασμό: αρχιτέκτονες, πολεοδόμοι, interior designers, κατασκευαστές, συντηρητές και φυσικά οι βιβλιοθηκονόμοι και οι διαχειριστές.
Για το πολιτικό σκέλος οι Βιβλιοθήκες πρέπει να αποτελούν Κιβωτό της Δημοκρατίας, πολυπολιτισμικοί ανοιχτοί χώροι διακίνησης ιδεών, συναντήσεων, συζητήσεων, προβληματισμού και προσέλκυσης νέων ανθρώπων, που σήμερα σιγά-σιγά χάνουν την επαφή τους με το βιβλίο.
Κοινός παρονομαστής όλων το κτίριο Αναφοράς – Κέντρο Πολιτισμού, χαρακτηριστικά που φαίνεται να διατηρούνται και στις περισσότερες σύγχρονες σχεδιαστικές προσεγγίσεις.
Οι βιβλιοθήκες μπορεί κατεξοχήν να ανήκουν στη κατηγορία των εμβληματικών κτιρίων και να λειτουργούν είτε σε μεγάλα ιστορικά κτίρια είτε σε σύγχρονα που αποτυπώνουν τις αρχιτεκτονικές τάσεις της εποχής τους αποτελώντας κέντρα αναφοράς και πολιτισμού για τη πόλη αλλά και αποθήκες γνώσης και μνήμης. Στους ίδιους χώρους θα συνυπάρχει στο μέλλον, η συσσωρευμένη γνώση της ανθρωπότητας σε έντυπη και ψηφιακή μορφή.
Σε αντιστοιχία με τα παραπάνω οι βιβλιοθήκες, όπως της Κοζάνης, καλούνται να διευρύνουν τους πολιτιστικούς ορίζοντες και να μετατραπούν σε πολυπολιτισμικούς χώρους φιλοξενώντας δράσεις από όλους τους χώρους, προσελκύοντας συνεχώς νέους επισκέπτες και πέραν των στενών πλαισίων της πόλης.
Το κτίριο της Βιβλιοθήκης της Κοζάνης μπορεί να θεωρηθεί εμβληματικό, ωστόσο η πολιτική διαχείρισης της Βιβλιοθήκης, ως ευρύτερου κέντρου Πολιτισμού, είναι αυτή που θα προσδώσει τη διάσταση της διαφορετικής προσέγγισης, ώστε να αποτελεί ταυτόχρονα κτήμα και μέρος της καθημερινότητας του πολίτη.
Η αποτελεσματική συνεργασία της τοπικής αυτοδιοίκησης και της πολιτείας με τις αποφάσεις τους, του αρχιτέκτονα με τις ιδέες του και του φορέα διαχείρισης για τη λειτουργία του, αποτελούν τα απαραίτητα συστατικά στοιχεία για την επίτευξη ενός στόχου, όπως η κατασκευή της Βιβλιοθήκης.
Ο αρχιτέκτονας αποτελεί τον συνδετικό κρίκο αυτής της αλυσίδας .Ο αρχιτέκτονας είναι αυτός που με την ιστορική, κοινωνική, πολιτική, πολεοδομική, οικονομική ανάλυση και τον σχεδιασμό θα κρατήσει τις ισορροπίες στις οποίες αναφερθήκαμε παραπάνω και θα προσπαθήσει να προσδώσει τα χαρακτηριστικά αυτά που θα κάνουν το έργο αποδεκτό από τους πολίτες.
Για το κτίριο της Βιβλιοθήκης της Κοζάνης, πολυποίκιλα σχόλια υπήρξαν ακόμα και πριν την ανέγερσή του. Η συζητήσεις που αναπτύχθηκαν, γύρω από ένα τέτοιο ειδικό θέμα, πάντα είναι γόνιμες και σημαίνουν τουλάχιστον το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων σ’ αυτές. Η κριτική του τύπου «μ’ αρέσει–δεν μ’ αρέσει», προφανώς εμπεριέχει την υποκειμενική ματιά του κρίνοντα και συνδέεται με τα προσωπικά βιώματα, τις εμπειρίες αλλά και τη χρονική στιγμή που ασκείται χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η αποτελεσματικότητα και η αποδοχή, που ενδεχομένως να αποκτήσει στην πάροδο του χρόνου. Ένα έργο τέτοιας κλίμακας πρέπει να εκφράζει την εποχή του σε παρόντα χρόνο και δεν μπορεί να κρίνεται πριν τη λειτουργία του.
Το κτιριακό συγκρότημα της Βιβλιοθήκης της Κοζάνης παραδίδεται στους πολίτες της πόλης ως Κέντρο Πολιτισμού και φιλοδοξεί με τη λειτουργία του και τις δραστηριότητες, που θα αναπτύξει, να αποτελέσει κοιτίδα Γνώσης και Δημοκρατίας, να προσελκύσει με τις δράσεις της τους νέους και να περάσει τα σύνορα της Δυτ. Μακεδονίας, της Ελλάδας φτάνοντας σε διεθνή επίπεδα αναγνώρισης.
Η επιτυχής έκβαση των παραπάνω στόχων, εξαρτάται σε μέγιστο βαθμό από την αποδοχή και την συμμετοχή των πολιτών της Κοζάνης και συνδέεται με την λειτουργικότητά της και τη διαχρονικότητα της παρουσίας της στα πολιτιστικά και όχι μόνο, πράγματα της πόλης.
Τι μπορεί να βρει ο επισκέπτης στην Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης;
Το νέο κτιριακό συγκρότημα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης δίνει στέγη τόσο στα παλαίτυπα «Μετά τα Φυσικά» και «Περί ζώων ιστορίας» του Αριστοτέλη (εκτύπωση 1497), στη «Χάρτα του Ρήγα» (εκτύπωση 1796-97), στον Παγκόσμιο χάρτη του Άνθιμου Γαζή (1800), στην πρώτη ελληνική εφημερίδα των αδελφών Μαρκίδων Πούλιου («Εφημερίς» 1790-1797) όσο και σε 120.000 χειρόγραφα, κώδικες, χάρτες, φυλλάδια και βιβλία, μέχρι και στο «Αστερίξ και Κλεοπάτρα» των Ρενέ Γκοσινί και Αλμπέρ Ουντερζό, εξηγεί στο κοινό ελληνικό και ξένο, γιατί και πώς όλος αυτός ο πολιτιστικός πλούτος συγκεντρώθηκε στην πόλη της Κοζάνης των τελευταίων τριών αιώνων, καθιστώντας την ένα από τα βασικά ιστορικά κέντρα ανάπτυξης του Ελληνικού Διαφωτισμού, δείχνει πού μπορεί να προσβλέπει η κοινωνία της Κοζάνης και κάθε ελληνικής πόλης, για την μετεξέλιξή της από ιστορικό κέντρο του ελληνικού διαφωτισμού στα Βαλκάνια σε μελλοντική ισότιμη πόλη της Ενωμένης Ευρώπης.
Στους χώρους της βιβλιοθήκης φιλοξενούνται το δανειστικό τμήμα, αναγνωστήριο, χώρος βιβλιοστασίων, χώρος καταλογογράφησης και επεξεργασίας υλικού, χώρος υποδοχής (φουαγιέ, βεστιάριο, πωλητήριο), καφέ, αίθουσα σεμιναρίων αμφιθέατρο (140 θέσεων), παιδική βιβλιοθήκη, εργαστήριο συντήρησης χαρτιού, εργαστήριο εικόνας, εργαστήριο ήχου, αίθουσα παλαιτύπων, αίθουσα συλλογών (Μητροπολίτου Διονυσίου, Φάνη Πάμπα), αίθουσα αρχειακού υλικού, κέντρο πληροφορικής (media lab), χώροι διοίκησης (γραφεία προσωπικού, διεύθυνσης, δημοσίων σχέσεων, αίθουσα συσκέψεων, λογιστήριο κτλ), βοηθητικοί χώροι και χώροι υγιεινής.
Αντιμετωπίζουμε το νέο κτήριο της βιβλιοθήκης μας ως ένα πολυχώρο για τους χρήστες της, για τους ερευνητές, για το κοινό κάθε τύπου εκδηλώσεων, σεμιναρίων και εκπαιδευτικών δράσεων για όλες τις ηλικίες και ιδιότητες.
