Γράφει ο Καθηγητής στη Διεθνή Ακαδημία Αρχιτεκτονικής, Πρώην Αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων UIA και Μέλος της επιτροπής περιβάλλοντος του Παν/μιου της Σορβόννης κ. Νίκος Φιντικάκης.
Η ΣΗΜΕΙΟΛΟΓΙΑ
Ο Καζαντζάκης έγραψε ότι ο ιδανικός δάσκαλος είναι εκείνος που γίνεται γέφυρα για να περάσει αντίπερα ο μαθητής του και όταν πια του έχει διευκολύνει το πέρασμα αφήνεται χαρούμενα να γκρεμιστεί ενθαρρύνοντας το μαθητή του να φτιάξει τις δικές του γέφυρες.
Η γέφυρα, σύμφωνα με την άποψη της κριτικού τέχνης Elizabeth B. Mock είναι ένα ποίημα που τραγουδιέται από υλικά, από στατική λειτουργικότητα και από φόρμες, εκεί βρίσκεται η ομορφιά της – ΚΑΙ Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΗΣ.
Γέφυρα επικοινωνίας, γέφυρα ζωής, γέφυρα, γέφυρα, γέφυρες… Με την κυριολεκτική και τη μεταφορική τους έννοια. Μια γέφυρα μπορεί συμβολίζει μια ένωση του εδώ και του απέναντι, ένα πέρασμα από το χθες στο σήμερα. Είναι πιθανόν να μας κάνει να σκεφτόμαστε μια σύζευξη. Σαν αυτή η γέφυρα να ενώνει δυο πλευρές μας. Μας βοηθά να κάνουμε ένα νοητό πέρασμα από τη μια άκρη στην άλλη.
Η πολλαπλή ερμηνεία της λέξης ΓΕΦΥΡΑ εκτείνεται σημειολογικά και ως γέφυρα επικοινωνίας (πχ στη πρόσφατη περίοδο ανθρώπινης απομόνωσης κατά τη πανδημία του κορονοϊού φωτο 1), είτε ως γέφυρα σωτηρίας (πχ στη πρόσφατη περίοδο μεγάλης αστικής πλημμύρας φωτο 2).
Σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο. Πόσες φορές δεν έχουμε πει στον εαυτό μας να περάσουμε στο δικό μας «απέναντι» και να το ενώσουμε; Πόσες φορές όμως οι γέφυρες με την αλληγορική τους διάσταση, έμειναν αδιάβατες; Στην κατάσταση αυτή όμως το φταίξιμο είναι μόνο: η αδυναμία κάποιων ανθρώπων να ονειρευτούν.
Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ (ΙΑΠΩΝΙΑ)
Αυτό το όνειρο επεδίωξαν να προσεγγίσουν οι Ιάπωνες προκηρύσσοντας ένα Διεθνή Αρχιτεκτονικό Σχεδιασμό για τη ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ (AN IMAGE FOR THE BRIDGE OF THE FUTURE) το 1987 με την ευκαιρία των εγκαινίων της GREAT SETO BRIDGE που ενώνει τη μεγάλη Ιαπωνική νήσο HONSHU με την άλλη νήσο του Ιαπωνικού Αρχιπελάγους την SHIKOKU.
Για τη παρουσίαση του ΔιεθνούςΑρχιτεκτονικούΔιαγωνισμού κατασκεύασαν το BRIDGE MEMORIAL CENTER στην OSAKA όπου εκτίθενται τόσο οι 651 συμμετοχές διαγωνιζομένων Αρχιτεκτόνων από 41 χώρες, όσο και σημαντικές γέφυρες από όλο το κόσμο. Σημειώνω εδώ, την αποστροφή που παρατηρείται στη χώρα μας για την προκήρυξη μεγάλων Διεθνών Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών για εμβληματικά έργα του Δημοσίου και ιδιαίτερα σε τομείς, όπως ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ όπως πρόσφατα και μάλιστα για την επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου της ΑΘΗΝΑΣ.
Ο KengoTange και ο ArataIsoraki, ως κριτές στον Διεθνή Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό για τη «Γέφυρα του Μέλλοντος», που προκηρύχθηκε στην Ιαπωνία το 1987 έγραψαν ότι εντυπωσιάστηκαν από τη μεγάλη ποικιλία των Αρχιτεκτονικών προτάσεων που υποβλήθηκαν στον Διεθνή Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό.
Μεταξύ των προτάσεων, αλλά και των βραβείων παρουσιάστηκαν ποιητικές έννοιες, μεταφορικές παραστάσεις σε συνδυασμό με τη φιλοσοφία της έννοιας ΓΕΦΥΡΑ, αλλά και καθαρές τεχνικές λύσεις.
Η έννοια ΓΕΦΥΡΑ ως ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΗΜΑ μεταφράστηκε στη δική μου πρόταση (συνεργάτης Πολ Μηχ – Κοσμάς Τζαβέλης), που απέσπασε τιμητικό βραβείο, ως ένα ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΑΛΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗΣ, ΧΩΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ.( Φωτο 3 )
Οι δυο διάσημοι Αρχιτέκτονες, οι οποίοι μαζί με τους ManabuIto, (Πολ. Μηχ/κόςTokyoUniversity), AtsushiUeda, (ΑρχιτέκτωνSeikaUniversity) και NaruhitoShirashi, (Πολ. Μηχανικός KyotoUniversity) αποτέλεσαν την κριτική επιτροπή, επεσήμαναν στα πρακτικά του Διαγωνισμού τη πρόθεση τους να αναζητήσουν μεταξύ των Αρχιτεκτονικών προτάσεων τη σημειολογία της έννοιας ΓΕΦΥΡΑ και ιδιαίτερα τις μελλοντικές μορφές της σαν μέσο μεταφοράς και σύνδεσης με αποτελεσματική αντιμετώπιση της περιβάλλουσας φύσης σε όλους τους αστικούς και πολιτιστικούς χώρους.
Βασικό κριτήριο για την επιλογής της Αρχιτεκτονικής της ΓΕΦΥΡΑΣ είναι η λειτουργία, η στατικότητα και ως καθοριστικός παράγοντας για την επιλογή του Αρχιτεκτονικού σχεδιασμού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα είναι η σχέση της γέφυρας με την πέριξ κοινωνία, με τον πολιτισμό και φυσικά με το γύρω περιβάλλον.
Το άλμα που εκφράζει ο σχεδιασμός, που προτείναμε, εκτιμήθηκε από την κριτική επιτροπή ιδιαίτερα και βραβεύτηκε για την ανθρώπινη προσέγγιση του σχεδιασμού, όπως επισημαίνει ο KengoTange.(φωτο 4,5,6)
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ειδικός στις γέφυρες Καθηγητής Πολ. Μηχανικός στο KyotoUniversity τόνισε ότι η γέφυρα δεν είναι μια απλή συναρμολόγηση υλικών, ούτε πρέπει να αξιολογείται μόνο στη βάση των τεχνικών και οικονομικών προτάσεων.
Ο Ιαπωνικός Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός για τη ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ στοχεύει πέραν της κριτικής ιδέας της Mock για την ομορφιά, να διερευνήσει το ρόλο μιας γέφυρας στο μέλλον των πόλεων και των κοινωνιών και να διερευνήσει τη φύση της γέφυρας, που η κοινωνία του μέλλοντος επιζητεί.
ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΞΥΛΙΝΗ ΓΕΦΥΡΑ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ
Μια μικρή οικολογική και απλή ξύλινη γέφυρα μετάβασης αθλητώ σχεδιάσαμε με συνεργάτη την Αρχιτέκτονα Μαρκέλλα Φιντικάκη για το Ολυμπιακό ΚέντροCANOE-SLALOM στο Ελληνικό το 2004 (φωτο 7)
Ο συνολικός Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός που προτείναμε γι αυτό το Ολυμπιακό Κέντρο αποτελεί μια συνολική γέφυρα μετάβασης και επικοινωνίας των κωπηλατών-αθλητων και βραβεύτηκε το 2007 με το χάλκινο μετάλλιο της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής IOC για τη συνολική περιβαλλοντική και ανθρώπινη προσέγγιση (φωτο 8,9,10)
Στόχος ήταν επίσης η απόλυτη κατά το δυνατόν οικολογική επιλογή των υλικών, τόσο για την διαμόρφωση του δαπέδου, όσο και του ίδιου του φορέα και η χρήση των διπλών τόξων ως βασικού φορέα προσαρμοσμένου έτσι στις πολλαπλές καμπυλότητες του πέριξ περιβάλλοντος, αλλά και στην αποφυγή κατακόρυφων στοιχείων που θα ανταγωνιζόντουσαν την ηπιότητα του γύρω τοπίου.
Σημειολογικά ο Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός των γεφυρών της εγκατάστασης του Ολυμπιακού αθλήματος του SLALOM αποδίδει την έννοια μιας ανθρώπινης δρασκελιάς αλλά και της συνολικής ροής του νερού που χαρακτηρίζουν αυτό το άθλημα της κωπηλατικής δεξιοτεχνίας.
Η αποτύπωση στον Αρχιτεκτονικό σχεδιασμό αυτού του Ολυμπιακού αθλήματος, τόσο της ανθρώπινης προσπάθειας όσο και του ανθρώπινου άλματοςεκφράζει τον ανθρωπογενή Αρχιτεκτονικό σχεδιασμό που προτείναμε και για τη ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ στην Ιαπωνία, μεταφράζοντας έτσι το αρχιτεκτόνημα ΓΕΦΥΡΑ σε ΧΩΡΙΚΗ ΣΥΖΕΥΞΗ και ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ και στον αθλητισμό.
ΜΙΑ ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΗ ΑΣΤΙΚΗ ΓΕΦΥΡΑ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΣΥΖΕΥΞΗΣ ΣΤΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΣΤΗ ΦΑΛΗΡΙΚΗ ΖΩΝΗ
Το έτος 1997 στην εκπόνηση του Προγράμματος ΗΡΑΚΛΗΣ υπό την επιστημονικήδιεύθυνση του καθηγητούπολεοδόμου του ΕΜΠ Δημήτρη Καρύδη,αναλάβαμετιμητικά την επεξεργασία μιας Αρχιτεκτονικής-Πολεοδομικης πρότασης για το ΔΕΛΤΑ της ΦΑΛΛΗΡΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ με ομάδα εργασίας τους Αρχιτέκτονες Μίκα Καούρη, Κατερίνα Κηρολιβάνου και Μαρκέλλα Φιντικάκη.(φωτο 11)
Στην Αρχιτεκτονική παρουσίαση της πρότασης μας γράψαμε ότι :1.000.000 τετραγωνικά μέτρα υψωμένο κυκλοφοριακό τείχος της ντροπής και άλλα.1.000.000 τετραγωνικά μέτρα απροσδιόριστοι τύποι μπαζών και σκουπιδιών έκοβαν το έτος 1997 και κόβουν ακόμα σήμερα το 2023 τη πόλη από τη θάλασσα και συνθέτουν το Νότιο Τμήμα ενός ανύπαρκτου αστικού ιστού και μιας αγχωτικής Αθήνας των χαμένων ψευδαισθήσεων. Σ αυτόν τον χώρο όλοι επιδιώκουν να εντάξουν όλα τα προϊόντα ενός παρηκμασμένου αστικού νεοπλουτισμού
Με βάση τη διερεύνηση όπως αναφέραμε του ρόλου μιας γέφυρας στο μέλλον των πόλεων και των κοινωνιών και τη διερεύνηση της φύσης της γέφυρας, που η κοινωνία του μέλλοντος επιζητεί προτείναμετη διαχείριση και τον επανακαθορισμό της σχέσης πόλη-θάλασσα.(φωτο 12)
Ο σχεδιασμός της παραλιακής μητροπολιτικής ζώνης ως ΓΕΦΥΡΑ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗΣ και ΣΥΖΕΥΞΗΣ μέσω μιας εκτεταμένης αστικής ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ ως αποκατάσταση της σημερινής ασυνέχειας που αντικαθιστά το σημερινό κυκλοφοριακό τείχος της ντροπής.
Προτείναμε λοιπόν μια ανθρώπινη κλίμακα οργάνωσης της σχέσης πόλη-θάλασσα και τη ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ της παραλιακής μητροπολιτικής ζώνης από λανθάνον απροσδιόριστο γήπεδο σε μια χρωματική οικολογική και πολυπολιτισμική πράσινη γέφυρα σύζευξης και διαλόγου της πόλης με τη θάλασσα και παράλληλα ως μία εκτεταμένη πράσινη ζώνη φίλτρο η οποία περιβάλλεται τόσο στο πράσινο επίπεδο των πεζών όσο και στο υπόγειο επίπεδο της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων από διατεμνόμενες οικολογικές λειτουργικές ζώνες (φωτο 13,14)
πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_134 της ΠΕΣΕΔΕ
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ | Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΓΕΦΥΡΩΝ
