Ενίσχυση των ορεινών περιοχών από την νέα ΚΑΠ

∗Δημήτριος Οδ. Παπαγιαννίδης

Γ. Γ. Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών, ∗Δημήτριος Οδ. Παπαγιαννίδης

Η εδαφική συνοχή βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΥΠΑΑΤ για την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης των περιφερειών και ειδικά των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών, οι οποίες καλούνται να αντιμετωπίσουν μια σειρά από διαρθρωτικές προκλήσεις, όπως:

α) η υστέρηση όσον αφορά στα εισοδήματα αλλά και την παραγωγικότητα της εργασίας,

β) το σημαντικό πρόβλημα φτώχειας και κοινωνικο-οικονομικής περιθωριοποίησης,

γ) ο φυσικός περιορισμός της γεωργικής δραστηριότητας,

δ) η γήρανση του πληθυσμού και

ε) η σημαντική εξάρτηση από τον πρωτογενή τομέα και τις επιδοτήσεις.

Προτεραιότητα λοιπόν της στρατηγικής σε αυτές τις περιοχές είναι η άμβλυνση των συγκεκριμένων προβλημάτων μέσα από μέτρα και δράσεις με αναπτυξιακό και κοινωνικό πρόσημο, που στοχεύουν:

στη μείωση των ανισοτήτων,
στη στήριξη της επιχειρηματικότητας,
στην ενθάρρυνση της εγκατάστασης νέων στην ύπαιθρο,
στη διευκόλυνση της κοινωνικής ενσωμάτωσης ευάλωτων κατηγοριών πληθυσμού, όπως οι γυναίκες, οι άνεργοι και οι μετανάστες, και κατ΄ επέκταση
στην άρση του απομονωτισμού και
στην αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

Στην κατεύθυνση αυτή, διατίθενται σημαντικοί ενωσιακοί πόροι μέσα από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2022 σε μια σειρά από εμβληματικές δράσεις με αναπτυξιακό και κοινωνικό πρόσημο, δράσεις που εμπλουτίζονται και ενδυναμώνονται περαιτέρω στο Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για την νέα ΚΑΠ 2023-2027, με έμφαση βεβαίως στις παρεμβάσεις των Τοπικών Προγραμμάτων LEADER.

Ορισμένες από τις εμβληματικές αυτές δράσεις αφορούν:

Στην αντιμετώπιση της προβληματικής δημογραφικής σύνθεσης και γήρανσης του πληθυσμού των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών μέσα από τα πρόγραμμα των Νέων Γεωργών.
Στην παροχή κινήτρων για ιδιωτικές επενδύσεις στον Πρωτογενή Τομέα (Σχέδια Βελτίωσης) και στη Μεταποίηση Γεωργικών Προϊόντων.
Στην διάθεση σημαντικών πόρων του ΠΑΑ για ιδιωτικές και δημόσιες παρεμβάσεις των τοπικών προγραμμάτων LEADER με στόχο την ενθάρρυνση ιδιωτικών επενδύσεων στον αγροτουρισμό, στην βιοτεχνία, στην οικοτεχνία και στη μεταποίηση, αλλά και δημοσίων έργων ανάπλασης οικισμών, φωτισμού – ύδρευσης – αποχέτευσης, ανάδειξης της φυσικής και αγροτικής – πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και έργων βασικών υποδομών για την εξυπηρέτηση του τοπικού πληθυσμού. Ταυτόχρονα, το LEADER και στην νέα προγραμματική περίοδο περιλαμβάνει αντίστοιχες παρεμβάσεις με 50 νέα τοπικά προγράμματα και με στόχο να δοθεί ακόμη μεγαλύτερη ώθηση στην ανάπτυξη των αγροτικών μας περιοχών.
Στην ενεργοποίηση σημαντικών χρηματοδοτικών εργαλείων διευκόλυνσης της πρόσβασης των παραγωγών σε χρηματοδότηση από τις τράπεζες με ευνοϊκούς όρους, όπως το Ταμείο Εγγυήσεων και το Ταμείο Μικροπιστώσεων για συνδυασμό δανειοδότησης για επένδυση και κεφάλαιο κίνησης.
Στη στήριξη του εισοδήματος των γεωργών και κτηνοτρόφων των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών της χώρας μας μέσα από το σημαντικής χρηματοδοτικής βαρύτητας πρόγραμμα της Εξισωτικής Αποζημίωσης, με στόχο τη διατήρηση της γεωργικής και κτηνοτροφικής δραστηριότητας που διαφορετικά κινδυνεύει να εγκαταλειφθεί και με ότι αυτό συνεπάγεται για την οικονομική και κοινωνική συνοχή των συγκεκριμένων περιοχών.
Εξίσου σημαντικές είναι οι ενισχύσεις που χορηγούνται στο πλαίσιο των γεωργοπεριβαλλοντικών δράσεων του ΠΑΑ, δράσεις που στοχεύουν στην προστασία του περιβάλλοντος με την προώθηση βιολογικών μεθόδων παραγωγής, στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και του τοπίου, τη πρόληψη της διάβρωσης και την ορθολογική διαχείριση των εδαφών, την αναβάθμιση των βοσκοτόπων, κλπ.

Οι δράσεις αυτές είναι απόλυτα συμβατές με τον τρόπο άσκησης της γεωργίας και ιδιαίτερα της κτηνοτροφίας στις ορεινές μας περιοχές. Το εκτατικό μοντέλο γεωργίας και κτηνοτροφίας στις ορεινές περιοχές έχει διαμορφώσει, με την πάροδο του χρόνου, ένα ιδιαίτερο τοπίο, με πλούσια βιοποικιλότητα και χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, ενώ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του αποτελούν ο μικρός κλήρος, οι αναβαθμίδες και οι μεγάλης έκτασης βοσκότοποι και δενδρώνες.

Σημαντικοί πόροι του ΠΑΑ κατευθύνονται επίσης στο σκέλος των δημοσίων υποδομών στις ορεινές περιοχές, υποδομές που αφορούν αφενός στην ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων και αφετέρου στη βελτίωση της προσβασιμότητας στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

Για την ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων στη Γεωργία, ο σχεδιασμός περιλαμβάνει την υλοποίηση μεγάλου αριθμού μικρών και μεγάλων δημοσίων εγγειοβελτιωτικών και αρδευτικών έργων με χρηματοδότηση τόσο από το ΠΑΑ, όσο και από το Ταμείο Ανάκαμψης μέσω του εμβληματικού προγράμματος ΥΔΩΡ 2.0.

Για την αγροτική οδοποιία, στο ΠΑΑ δίνεται έμφαση στις ορεινές περιοχές δεδομένης της ιδιαίτερης γεωμορφολογίας τους καθώς επίσης και της διασποράς των γεωργικών εκμεταλλεύσεων σε αυτές.

Στρατηγική για ένα σταθερό αναπτυξιακό περιβάλλον

Συμπερασματικά, στο σχεδιασμό του ΥΠΑΑΤ έχει ενσωματωθεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική προσέγγιση για την ικανοποίηση των αναγκών των παραγωγών αλλά και των κατοίκων των ορεινών και μειονεκτικών αγροτικών περιοχών της χώρας μας, μια στρατηγική προσέγγιση που υποστηρίζεται από τους σημαντικούς πόρους τόσο του ΠΑΑ, όσο και του ΣΣ ΚΑΠ και που μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στην μείωση των ανισοτήτων και την άμβλυνση των προβλημάτων που αυτές οι περιοχές αντιμετωπίζουν.

Ειδικά τα τοπικά προγράμματα LEADER, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της συγκεκριμένης ολιστικής προσέγγισης για την ανάπτυξη των αγροτικών μας περιοχών, μέσα από συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί σε επίπεδο διακυβέρνησης, διαχείρισης και συντονισμού για την στήριξη του θεσμού, πρωτοβουλίες όπως:

Η ενίσχυση της συνεργασίας του ΥΠΑΑΤ με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και το Δίκτυο LEADER για τον αποτελεσματικότερο συντονισμό και υλοποίηση των παρεμβάσεων των στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης από τις Ομάδες Τοπικής Δράσης.
Η ενδυνάμωση της δικτύωσης μεταξύ των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων στις αγροτικές μας περιοχές για την προώθηση των στρατηγικών προτεραιοτήτων της πολιτικής για την αγροτική ανάπτυξη και την εδαφική συνοχή μέσα από πρωτοβουλίες όπως το Εθνικό Αγροτικό Δίκτυο.