Έκθεση ΙΝΕ ΓΣΕΕ: Άνιση κατανομή της ευημερίας στην Ελλάδα Μεταναστεύει το τεχνικό δυναμικό

Το πρωί του Σαββάτου  επιστρέφοντας από τον φούρνο, συνάντησα στο πρώτο κύμα επισκεπτών του κέντρου της Θεσσαλονίκης την Έφη, συνταξιούχο συνάδελφο μηχανικό. Στη συζήτηση για τα παιδιά μας, μου απάντησε ότι η κόρη της μηχανικός και αυτή, εργάζεται στη βόρειο Ιταλία. Μετά από λίγο συναντήθηκα με την Όλγα με την οποία είχαμε να βρεθούμε χρόνια. Ο γιος της

μηχανολόγος μηχανικός, δουλεύει στην Ολλανδία. Εκτός της επιβεβαίωσης αυτής της θλιβερής κατάστασης, διαπίστωσα κάτι καινούριο. Μία αλλαγή στη συμπεριφορά των γονέων. Δεν μιλούσαν πλέον με θλίψη για την μετανάστευση των παιδιών τους στο εξωτερικό. Μιλούσαν με χαρά και ανακούφιση. Είναι αβίωτη η ζωή στη χώρα, τόσο σε επίπεδο μισθών και δυνατότητας επιβίωσης, όσο και στο επίπεδο των κρατικών, αναπτυξιακών, πολιτικών και κοινωνικών λειτουργιών κατέληξαν και οι δύο μητέρες.

Η πρόσφατη έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, έρχεται να επιβεβαιώσει εμφατικά αυτή την πραγματικότητα:

• Το 2024 η εξέλιξη του πραγματικού ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας κυμάνθηκε σε υψηλότερο επίπεδο από τον μέσο όρο της ΕΕ. Η κατανάλωση εξακολουθεί να αποτελεί τον πρωταρχικό προσδιοριστικό παράγοντα της οικονομικής δραστηριότητας. Ωστόσο, το εισόδημα των μισθωτών έχει μικρή συμβολή στη μεταβολή του ακαθάριστου εισοδήματος των νοικοκυριών και στην αύξηση της κατανάλωσης. Το 2023 οι πραγματικοί μισθοί συνέβαλαν μόλις κατά 1%, τα εισοδήματα των αυτοαπασχολούμενων κατά 1,76% και τα κέρδη από διακράτηση πλούτου κατά 1,5%. Τα ευρήματα αυτά αποτελούν ένδειξη άνισης κατανομής της ευημερίας στην Ελλάδα.
• Οι πραγματικές επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ εξακολουθούν να είναι από τις χαμηλότερες στην ΕΕ. Αναφορικά με το είδος των επενδύσεων, η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση εντοπίζεται στις επενδύσεις σε κατοικίες. Σε συνδυασμό με τις λοιπές κατασκευές, το α΄ εξάμηνο του 2024, οι επενδύσεις αυτές αντιστοιχούσαν στο 5,2% του ΑΕΠ. Xαμηλές ήταν οι επενδύσεις σε προϊόντα διανοητικής ιδιοκτησίας (2,4% του ΑΕΠ), οι οποίες αποτελούν κρίσιμο μέγεθος για την ποιοτική αναβάθμιση του εγχώριου παραγωγικού ιστού.
• Η μεγάλη αύξηση των εισαγωγών διατήρησε το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών σε πολύ υψηλό επίπεδο. Το αυξανόμενο εμπορικό έλλειμμα είναι αποτέλεσμα της μεγάλης εξάρτησης της εγχώριας παραγωγής από εισαγόμενα ενδιάμεσα προϊόντα, η οποία με τη σειρά της αναδεικνύει, αφενός, τη σοβαρή διαρθρωτική ανεπάρκεια του παραγωγικού συστήματος και αφετέρου, την επιτακτική ανάγκη σχεδιασμού μιας σύγχρονης βιομηχανικής πολιτικής.
• Το γεγονός ότι δεν σημειώνεται κάποιος ουσιαστικός μακροοικονομικός και παραγωγικός μετασχηματισμός αποτελεί ένδειξη αδυναμίας διαμόρφωσης συνθηκών διατηρήσιμης δυναμικής ανθεκτικότητας και βιωσιμότητας της οικονομίας.
• Παρά τη μετάβαση της οικονομίας σε καθεστώς πρωτογενών δημοσιονομικών πλεονασμάτων, το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης εξακολουθούσε το β΄ τρίμηνο του 2024 να κυμαίνεται σε πολύ υψηλά επίπεδα, στα οποία βρέθηκε μετά το ξέσπασμα της πανδημικής κρίσης το 2020. Επιπλέον, παρά τη θετική δημοσιονομική επίδραση του πληθωρισμού και τους θετικούς ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ, η χρηματοπιστωτική κατάσταση του ελληνικού δημόσιου τομέα, αν και βελτιωμένη, παραμένει εύθραυστη.
• Το εξωτερικό έλλειμμα εξακολουθεί να παραμένει σε υψηλότερο επίπεδο από αυτό του 2019. Το α΄ τρίμηνο του 2024 το ισοζύγιο των επιχειρήσεων ήταν σχεδόν ισοσκελισμένο, πράγμα που συνεπάγεται ότι το έλλειμμα των νοικοκυριών είναι αυτό που προσδιορίζει τη μακροοικονομική κατάσταση της οικονομίας.
• Τον Δεκέμβριο του 2024 ο ρυθμός μεταβολής του Ενιαίου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, σε ετήσια βάση, διαμορφώθηκε στο 2,9%. Ο πληθωρισμός συνεχίζει να επηρεάζει αρνητικά την αγοραστική δύναμη των πολιτών, τροφοδοτώντας την κρίση αξιοπρεπούς διαβίωσης, η οποία πλήττει μεγάλα τμήματα του πληθυσμού.
• Είναι χαρακτηριστικό ότι στο σύνολο της περιόδου Νοέμβριος 2020- Νοέμβριος 2024, πλην της κατηγορίας «Επικοινωνίες», όλες οι υπόλοιπες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών που απαρτίζουν τον Γενικό Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, σημείωσαν υψηλότατες μεταβολές τιμάριθμου, στην πλειονότητά τους διψήφιες. Τη μεγαλύτερη μεταβολή εμφάνισαν οι κατηγορίες «Ένδυση και υπόδηση» (+31,3%!!), «Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά» (+30,5%!!!) και «Στέγαση» (24,3%), ενώ μεγάλες  αυξήσεις  καταγράφηκαν και στις  κατηγορίες «Μεταφορές» (+23,8%) και «Ξενοδοχεία, καφέ, εστιατόρια» (+21,4%).
• Στην επίπτωση του πληθωρισμού στο επίπεδο ευημερίας των πολιτών πρέπει να συνυπολογιστούν και οι ιδιαίτερα χαμηλές αποδοχές των μισθωτών. Το 2023 στη χώρα μας το ύψος του μέσου ετήσιου προσαρμοσμένου μισθού πλήρους απασχόλησης ήταν 17.013 ευρώ, επίδοση που αποτελεί την τρίτη χαμηλότερη μεταξύ των κρατών- μελών της ΕΕ. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι η χώρα μας αποτελεί το μοναδικό από τα κράτη-μέλη της ΕΕ όπου καταγράφεται μείωση του συγκεκριμένου μεγέθους συγκριτικά με το 2009. Η εξέλιξη αυτή οδήγησε στην υποβάθμιση της θέσης της Ελλάδας από τη 13η το 2009 στην 24η θέση της σχετικής κατάταξης το 2023 (!!!). Τέλος, σε όρους αγοραστικής δύναμης το αντίστοιχο μέγεθος ανήλθε στην Ελλάδα σε 21.004, το χαμηλότερο επίπεδο μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ.
• Αντίστοιχα, ο μισθός ενός νεοεισερχόμενου διπλωματούχου μηχανικού ήταν σύμφωνα με την Εθνική Κλαδική ΣΣΕ ΣΤΥΕ, ΟΣΕΤΕΕ με τις οργανώσεις των εργοδοτών 1300 ευρώ μεικτά το 2009, ενώ σήμερα είναι 830 ευρώ, σύμφωνα με την Εθνική Συλλογική Σύμβαση της ΓΣΕΕ, λόγω της επιδεικτικής μη αποδεκτής απροθυμίας των εργοληπτικών οργανώσεων ύστερα από συζητήσεις δώδεκα ετών, να καταλήξουμε σε Κλαδική ΣΣΕ.
• Παράλληλα με την υστέρηση της απασχόλησης στον δευτερογενή τομέα, η ελληνική οικονομία καταγράφει ιδιαίτερα χαμηλές επιδόσεις και όσον αφορά το ποσοστό των εργαζομένων που απασχολούνται σε κλάδους υψηλής τεχνολογίας στο σύνολο της απασχόλησης. Ειδικότερα, στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό το 2023 ανήλθε στο 3,4%, τιμή που, αν και αυξημένη συγκριτικά με το 2009 και το 2019, είναι η δεύτερη χαμηλότερη στο σύνολο των κρατών-μελών της ΕΕ. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι το ποσοστό των ατόμων που απασχολούνταν το 2023 στην Ελλάδα σε μεταποιητικούς κλάδους υψηλής τεχνολογίας ανήλθε μόλις στο 0,8% του συνόλου των απασχολουμένων.
• Το στεγαστικό πρόβλημα έχει βρεθεί τα τελευταία χρόνια στο επίκεντρο του δημόσιου ενδιαφέροντος εξαιτίας, μεταξύ άλλων, της αύξησης που καταγράφουν οι δαπάνες στέγασης. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2023 στην Ελλάδα το ποσοστό του πληθυσμού που διαβιούσε σε νοικοκυριά στα οποία το στεγαστικό κόστος ήταν μεγαλύτερο του 40% του διαθέσιμου εισοδήματός τους (ποσοστό υπερβολικής επιβάρυνσης από το κόστος στέγασης) ανερχόταν στο 28,5%, την υψηλότερη τιμή μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ.
• Παράλληλα τα συστήματα δημόσιας παιδείας και υγείας υποβαθμίζονται ταχέως και οι πολίτες στρέφονται στον ιδιωτικό τομέα με μεγάλη οικονομική επιβάρυνση. Για πρώτη φορά η κτιριοδομική ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα της υγεία είναι μεγαλύτερη του δημοσίου και με φόβο αναμένουμε την ίδια εξέλιξη στην παιδεία

Οι εφαρμοσμένες σκληρές, αντιαναπτυξιακές πολιτικές ανισότητας, αποτελούν την μήτρα της παραγωγής των αρνητικών αυτών στοιχείων. Το νομικό πλαίσιο επιτρέπει αλλά δεν δικαιολογεί αναπτυξιακά και κοινωνικά την αποφυγή των εργοδοτικών οργανώσεων να καθίσουμε και να συμφωνήσουμε σε ένα αξιοπρεπές πλαίσιο εργασίας στον τεχνικό κλάδο.

Μέχρι να συμβεί αυτό, θα παραμένει το υποκριτικό αφήγημα περί έλλειψης τεχνικού επιστημονικού και εργατικού δυναμικού, ενώ χιλιάδες εργαζόμενοι στον κλάδο μας, υποτιμημένοι, θα βρίσκονται σε απόγνωση αναζητώντας αξιοπρεπή εργασία και θα αναζητούν τον απεγκλωβισμό τους στο εξωτερικό.

Δίχως το συναισθηματικό βάρος της στενοχώριας των αγαπημένων τους προσώπων. Η Έφη και η Όλγα χαίρονται πλέον, με την εξέλιξη, την πρόοδο, την ποιότητα ζωής και την αναγνώριση της αξίας και της εργασίας των παιδιών τους.

πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_142 της ΠΕΣΕΔΕ