Έκρηξη κερδών στον κατασκευαστικό κλάδο με τους εργαζόμενους όλο και φτωχότερους
Τα αποτελέσματα μελετών που εστιάζουν στη δυναμική του τομέα των Κατασκευών στην Ελλάδα, ενώ υπάρχει έλλειψη προσωπικού αλλά και στις οικονομικές ανισότητες που οδηγούν σε κοινωνική κινητικότητα παρουσιάζει στο Εργοληπτικόν Βήμα ο Δρ. Ανδρέας Στοϊμενίδης: Πρόεδρος ΟΣΕΤΕΕ/ΣΤΥΕ - Αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία.
Τα στοιχεία που έρχονται από τη EUROSTAT και τους αρμόδιους ευρωπαϊκούς φορείς, αλλά και από τις έρευνες και τις μελέτες που διεξάγονται σε εθνικό και διεθνές επίπεδο είναι συγκλονιστικά για την κοινωνική ανισότητα που χαρακτηρίζει την οικονομική ανάπτυξη στη χώρα.
Οι επιχειρήσεις παρουσιάζουν από τις μεγαλύτερες αυξήσεις κερδών στην Ευρώπη, ενώ οι εργαζόμενοι έχουν τη χαμηλότερη αγοραστική δύναμη στην Ευρώπη μαζί με τους πολίτες της γείτονος Βουλγαρίας. Εμφατικά παρουσιάζεται το ζήτημα αυτό στον κατασκευαστικό κλάδο.
Παρουσιάζω παρακάτω ορισμένα δεδομένα ύστερα από σχετική διερεύνηση που πραγματοποίησα:
- Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, 139.041 Έλληνες πτυχιούχοι έφυγαν στο εξωτερικό από το 2010, οπότε υπεγράφη το πρώτο μνημόνιο μέχρι το 2017. Υπολογίζεται ότι ο αριθμός ξεπερνάει σήμερα τους 250.000.
- Τα δεδομένα για τις αιτίες που οδήγησαν περισσότερους από 427.000 Ελληνες (στοιχεία Τράπεζας της Ελλάδος) στον δρόμο της μετανάστευσης κατά τα χρόνια της κρίσης – και συγκεκριμένα από το 2008 μέχρι και το 2016 – ανατρέπει νέα έρευνα του Πανεπιστημίου Μπρουνέλ του Λονδίνου. Σύμφωνα με αυτήν, το οικονομικό-βιοποριστικό και οι προοπτικές σταδιοδρομίας δεν αποτέλεσαν τους μοναδικούς λόγους για τους οποίους μορφωμένοι-εξειδικευμένοι Έλληνες επέλεξαν να αποδημήσουν, αφήνοντας το πολιτικό προσωπικό της χώρας να ερίζει στην Αθήνα για το περιβόητο brain drain.
Ή τουλάχιστον αυτοί δεν ήταν οι μοναδικοί λόγοι. Αντιθέτως, η επιλογή τους αυτή, σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας, υπήρξε ταυτόχρονα μια μορφή διαμαρτυρίας ενάντια στις χρόνιες δυσλειτουργίες της ελληνικής κοινωνίας, οι οποίες οξύνθηκαν κατά τη διάρκεια της ύφεσης, όπως αυτές αντικατοπτρίζονται στους καταρρέοντες κοινωνικοπολιτικούς θεσμούς και στην αδικία που κυριαρχεί στον κοινωνικό και επαγγελματικό στίβο: «Η μετανάστευση βιώθηκε και ως μορφή χειραφέτησης και κοινωνικής κριτικής απέναντι στην ανισότητα και τη διάβρωση των θεσμών πέρα και πάνω από τη σαφή ύπαρξη και οικονομικών κινήτρων που τους ώθησαν στη μετανάστευση», σύμφωνα με την έρευνα
- Μια πολύ ενδιαφέρουσα, μελέτη, παρουσίασε ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, στο πρόσφατο ετήσιο, 20ό Συνέδριο Μάρκετινγκ των αεροπορικών εταιρειών. Η ανάλυση των στοιχείων έγινε σε συνεργασία με την ερευνητική ομάδα του Greek Diaspora Project στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Διαπιστώθηκε ότι την περίοδο 2010 – 2017, το 67% των Ελλήνων μεταναστών είχε τριτοβάθμια εκπαίδευση. Πιο εξειδικευμένα, το 71% που πήγε στην Ελβετία (2010 – 2014), το 78% στη Μ. Βρετανία (2014), το 27% στη Γερμανία (2007 – 2012) και το 24% στην Αυστραλία (2006 – 2016).
- Τη δυναμική του τομέα των Κατασκευών στην Ελλάδα και τις ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης για τα επόμενα χρόνια, αποτυπώνει μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) με τίτλο «Τάσεις, προκλήσεις και προοπτικές ανάπτυξης των Κατασκευών στην Ελλάδα», που παρουσιάστηκε σε ειδική εκδήλωση που διοργάνωσαν το Ίδρυμα μαζί με το Ταμείο Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Έργων – ΤΜΕΔΕ.
Η μελέτη καταγράφει τη μεγάλη ανάπτυξη που έχει σημειώσει ο κλάδος των κατασκευών, με αύξηση του αντικειμένου κατά 84% από το 2017 μέχρι σήμερα. Παράλληλα, υπογραμμίζει τις μεγάλες προσδοκίες για την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου τα επόμενα χρόνια με ώθηση από τους υψηλούς εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους.
Εκτιμάται ότι βάσει των αναγκών από τον νευραλγικό κλάδο των έργων μόνο μέσα στην επόμενη διετία, θα απαιτηθούν χιλιάδες περισσότεροι εργαζόμενοι, η έλλειψη των οποίων μπορεί να σημάνει σοβαρές καθυστερήσεις που με τη σειρά τους μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση του προϋπολογισμού των έργων και μη τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων τους.
Σύμφωνα με την μελέτη «Τάσεις, προκλήσεις και προοπτικές ανάπτυξης των Κατασκευών στην Ελλάδα» του ΙΟΒΕ, η ανεπάρκεια εργατικού δυναμικού προβάλλει ως το βασικό εμπόδιο ανάπτυξης των Κατασκευών το 2023. Βάσει των στοιχείων που παρατίθενται στη μελέτη, το σύνολο των εργαζόμενων στις κατασκευές θα πρέπει να αυξηθεί την περίοδο 2024 – 2026 σε περίπου 250 χιλ. εργαζόμενους, επίπεδο που είναι κατά 51 έως 55 χιλ. εργαζόμενους υψηλότερο σε σύγκριση με το σύνολο της απασχόλησης στις Κατασκευές το 2022 (197 χιλ. εργαζόμενοι). Σε μία περίοδο που η ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας παίρνει μπροστά και έργα συνολικού ύψους 43,3 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, το νέο ΕΣΠΑ και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων βρίσκονται προ των πυλών.
- Σύμφωνα με την έρευνα Workmonitor της Randstad αλλά και με πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, το ίδιο σημαντική με τις (χαμηλές) οικονομικές απολαβές θεωρούν οι Έλληνες εργαζόμενοι την ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, ενώ μεταξύ των προτεραιοτήτων τους είναι η εργασιακή ασφάλεια, η υποστήριξη της ψυχικής υγείας η δίκαιη αντιμετώπισης και αξιοκρατική εξέλιξή τους και η εκπαίδευσή τους στα αντικείμενα εργασίας και η ασφάλισή τους για ζητήματα υγείας.
- Σύμφωνα με την ίδια έρευνα του ΙΝΕ ΓΣΕΕ το ποσοστό κάλυψης των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας στον ιδιωτικό τομέα στην Ε.Ε. είναι 85%, ενώ στη χώρα μας καθηλώνεται στο 29%.
- Ειδική αναφορά έκανε ο Υφυπουργός κ. Καιρίδης, στις 23/11/23 στο Ελληνικό Κοινοβούλιο για την Αλβανία, επισημαίνοντας ότι σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, ο αριθμός των νόμιμων μεταναστών αλβανικής καταγωγής φαίνεται ότι έχει μειωθεί κατά 200.000 την τελευταία πενταετία». «Τώρα είναι γύρω στις 380.000, ενώ παλαιότερα ξεπερνούσαν το μισό εκατομμύριο. Και έχουν φύγει από την Ελλάδα γυρνώντας, είτε πίσω στην Αλβανία, είτε πηγαίνοντας σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες» σημείωσε.
- Σύμφωνα με στοιχεία της Ε.Ε. οι τιμές των ενοικίων είναι τόσο υψηλές και εντελώς ασύμφορες σε σχέση με το μέσο μισθό ώστε η Ελλάδα να είναι μακράν η πρώτη χώρα στον κατάλογο των 27 της ΕΕ με κατοίκους που δίνουν τουλάχιστον το 40% του εισοδήματός για ενοίκιο. Το σχετικό ποσοστό στην Ελλάδα είναι τεράστιο και φτάνει στο ιλλιγιώδες 74,6! Για να αντιληφθεί κανείς το μεγάλο μέγεθος του κόστους κατοικίας, η αμέσως επόμενη χώρα στη λίστα είναι η Ολλανδία με 48,3% και τρίτη η Βουλγαρία 45,5%. Η Ισπανία στην οποία γίνεται πολύς λόγος στο δημόσιο διάλογο για το κόστος κατοικίας είναι μόλις 4η με 40,9%
Ο μέσος όρος της Ευρώπης το 27 είναι μόλις 21,2% κάτι που σημαίνει ότι η θλιβερή “επίδοση” της Ελλάδας είναι σχεδόν τετραπλάσια από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεσή της αναφέρει χαρακτηριστικά ότι η μείωση των τιμών των ενοικίων πρέπει να αποτελέσει μία από τις προκλήσεις της ισπανικής οικονομίας για το άμεσο μέλλον.
- Επιπλέον σύμφωνα με την Ε.Ε. έχουμε τον 2ο υψηλότερο πληθωρισμό τροφίμων στην Ευρώπη με 5,8%, όταν ο μ.ο. είναι 4%. Το ποσοστό ανατίμησης του ελαιόλαδου είναι στο 67% όταν ο μ.ο. στην Ευρώπη είναι 50% ενώ είμαστε για το 2023 η 3η χώρα σε αύξηση της κερδοφορίας των εταιριών της Ε.Ε με 5,9 %, με παράλληλη μείωση της αγοραστικής ικανότητας των μισθωτών
- Επιπροσθέτως έχουμε το υψηλότερο κόστος ενέργειας στην Ευρώπη.
Εάν τα παραπάνω συνδυαστούν με το απάνθρωπο εργασιακό δίκαιο που επικράτησε στη χώρα στα μνημονιακά χρόνια και επιδεινώθηκε με τους εργασιακούς νόμους που ψηφίστηκαν το 2021 και το 2023 να επιτείνουν την εντατικοποίηση, την ελαστικοποίηση και την υπερεργασία, τότε αντιλαμβανόμαστε πλήρως ότι το αναπτυξιακό πρότυπο που ακολουθείται είναι βάναυσο για τη μισθωτή εργασία, οριζόντια αλλά και ειδικά στον τεχνικό κλάδο όπου τα μεγάλα κέρδη των εταιρειών δεν συνοδεύονται από βελτίωση της ποιότητας ζωής των εργαζομένων.
Το 2012 με την τελευταία συλλογική ρύθμιση μεταξύ ΟΣΕΤΕΕ/ΣΤΥΕ και εργοδοτών ο νόμιμος μισθός του νεοεισερχόμενου διπλωματούχου μηχανικού ήταν 1300 ευρώ περίπου μεικτά, είναι ο κατώτατος μισθός της ΓΣΕΕ, στα 830 ευρώ μεικτά, 36,15% κάτω, όταν το κόστος ζωής έχει διπλασιαστεί.
Σήμερα ύστερα από 12 χρόνια (δήθεν) συζητήσεων, οι εργοδότες παραπέμπουν ακόμα και τώρα στις καλένδες τα αυτονόητο αίτημά μας για Συλλογική Σύμβαση Εργασίας στο Τεχνικό Κλάδο, σε ένα περιβάλλον τεράστιου ανεκτέλεστου και πολύ μεγάλων εταιρικών κερδών.
Η απουσία ΣΣΕ, οι συνεπαγόμενες πολύ χαμηλές αμοιβές και τα ανεπαρκή προγράμματα κατάρτισης αποτελούν την πραγματική αιτία έλλειψης τεχνικού και εργατικού δυναμικού. Η κυβερνητική έκφραση ‘’μας λείπει τεχνικό και εργατικό δυναμικό’’ στην πραγματικότητα συμπληρώνεται με την εταιρική προσδοκία ‘’να δουλεύει όλη μέρα, 6 ημέρες την εβδομάδα για 850-1000 ευρώ μεικτά’’. Για αυτό το λόγο φεύγουν οι μηχανικοί, οι τεχνικοί υπάλληλοι, οι εξειδικευμένοι εμπειροτεχνίτες, Έλληνες και Αλβανοί στο εξωτερικό και αντικαθίστανται από ανειδίκευτους εργάτες από τρίτες χώρες.
Έτσι εξηγείται και η αρνητική κατάσταση στα ζητήματα Υγείας και Ασφάλειας στην εργασία στον κλάδο, με 27 εργαζόμενους να έχουν χάσει μέχρι σήμερα για το 2024 τη ζωή τους στα εργοτάξια και την οικοδομή, ενώ φυσικά δεν υπάρχει καμία αναφορά και πρόνοια στις επαγγελματικές ασθένειες.
Όλα τα παραπάνω μπορεί να τα παρατηρήσει και να τα αντιληφθεί κάποιος, όταν βρίσκεται στις χώρες της Βαλτικής και της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης οι οποίες μέσα από αναπτυξιακά άλματα και δίκαιες πολιτικές κατανομής του πλούτου έχουν εξελιχθεί ξεπερνώντας και δημιουργώντας μεγάλη απόσταση στην κοινωνική και οικονομική ευημερία από τη χώρα μας.
Η υποβάθμιση του ρόλου των εργαζομένων εκφράζεται και από την απουσία κάθε αναφοράς σε αυτούς από τα επίσημα χείλη και τους θεσμικούς παράγοντες στις εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται στον τεχνικό κλάδο είτε είναι αυτές επετειακές, είτε εγκαίνια μεγάλων έργων με πρόσφατο παράδειγμα αυτό του μετρό Θεσσαλονίκης.
Η βιώσιμη οικονομία έχει ως βασικό της πυλώνα τη βιώσιμη κοινωνία και οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας θεωρούνται το σημαντικότερο εργαλείο τους, ιδιαίτερα σε κλάδους που ευημερούν όπως είναι ο τεχνικός στη χώρα μας. Κάθε περαιτέρω καθυστέρηση στη συνομολόγησή τους είναι ένα δείγμα ασέβειας στους εργαζόμενους τεχνικούς υπαλλήλους και επιτείνει την κοινωνική κρίση αλλά και τον κίνδυνο αστάθειας του κατασκευαστικού κλάδου.
Καλούμε τους εργοδότες να προσέλθουν ώστε να συμφωνήσουμε σε αξιοπρεπείς μισθούς και όρους εργασίας για να κλείσουμε τη δωδεκαετή αυτή εκκρεμότητα που υποβαθμίζει τον κλάδο μας.
πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_141 της ΠΕΣΕΔΕ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ
Ακολουθήστε το gobhma.gr στο Google News για να έχετε έγκαιρη & έγκυρη τεχνική ενημέρωση
