Η Αναστασία Νικολάου Γεωπόνος MSc, στο Δήμο Χαλανδρίου, Γενική Γραμματέας ΠΕΕΓΕΠ, γράφει στο Εργοληπτικόν Βήμα Νο_136 για την ανάγκη ενός σχεδίου διαχείρισης αστικών δέντρων σημειώνοντας πως πρόκειται για μία επένδυση χαμηλού κόστους, με πολλαπλάσια οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη.
Τα δέντρα είναι αναπόσπαστο κομμάτι των πόλεων από την αρχή της δημιουργίας τους, προσφέροντας τροφή με τους καρπούς τους, σκίαση, προστασία από τους ανέμους, ξυλεία για την κατασκευή κατοικιών, επίπλων, εργαλείων, για την παραγωγή ενέργειας, κλπ.
Στις σύγχρονες πόλεις τα οφέλη που αποφέρουν τα δέντρα είναι πολλά και σημαντικά καθώς συμβάλουν στην αισθητική βελτίωσή τους, την επαφή των κατοίκων με τη φύση, μειώνουν την αέρια ρύπανση, βελτιώνουν το μικροκλίμα, συμβάλλουν στη διαχείριση των ομβρίων υδάτων, δημιουργούν ασφαλέστερο περιβάλλον για τους πεζούς, μειώνουν την ανάγκη για κλιματισμό, συμβάλλουν στην αύξηση της αξίας των ακινήτων και της εμπορικής κίνησης.
Όμως τα δέντρα στην πόλη, μακριά από το φυσικό τους περιβάλλον υποφέρουν. Η ρύπανση, τα φτωχά, συμπιεσμένα εδάφη, η έλλειψη νερού και οι αυξημένες θερμοκρασίες, λόγω του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας, τα καταπονούν και κάποιες φορές τα θανατώνουν. Η ανθρώπινη δραστηριότητα τα τραυματίζει, με χτυπήματα από διερχόμενα οχήματα, ανάρτηση πινακίδων, λαμπτήρων, προβολέων, τραπεζοκαθισμάτων, καταστρέφει το ριζικό τους σύστημα κατά τη διάρκεια έργων οδοποιίας, κατασκευής υπόγειων δικτύων και οικοδομών και επηρεάζει την υγεία και την σταθερότητά τους.
Όπως όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, τα δένδρα, κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωή τους, αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους και κάποιες φορές προκαλούν προβλήματα. Η φυσιολογική πτώση φύλλων, καρπών ή και ανθέων που συνδέεται με την εναλλαγή των εποχών και των χρωμάτων, αποτελεί για ορισμένους πολίτες μη αποδεκτή ρύπανση. Η πτώση κλαδιών ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια δυσμενών καιρικών συνθηκών ενέχει τον κίνδυνο πρόκλησης ατυχήματος ή ζημιών. Στα δένδρα με χαμηλό ύψος έναρξης κόμης, η φυσιολογική αναβλάστηση της άνοιξης και του φθινοπώρου κρύβει την οδική σήμανση και αποτελεί εμπόδιο για την όδευση των πεζών. Η γειτνίαση με εναέρια δίκτυα κοινής ωφέλειας (ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεπικοινωνιών, οδοφωτισμού) επηρεάζει τη λειτουργία τους. Η κακή κατασκευή πεζοδρομίων και οδοστρωμάτων σε συνδυασμό με την φύτευση δένδρων σε ανεπαρκές ποσοτικά και ποιοτικά εδαφικό υπόστρωμα, επιτρέπει την πρόκληση φθορών από το ριζικό τους σύστημα. Τα δένδρα σε μικρού πλάτους πεζοδρόμια αποτελούν εμπόδιο για την κίνηση των πεζών.
Η διαχείριση αστικών δέντρων είναι ένα σύνθετο επιστημονικό και επαγγελματικό πεδίο, που προσπαθεί να συγκεράσει τις ανάγκες των δέντρων με εκείνες των ανθρώπων για ένα αξιοβίωτο και όσο το δυνατό πιο ασφαλές αστικό περιβάλλον. Περιγράφεται διεθνώς με τον όρο αστική δενδροκομία, αποτελεί ειδίκευση των επιστημών της γεωπονίας και της δασοπονίας και αντικείμενο των επαγγελματιών πρασίνου. Βασικές γνώσεις ενός δενδροκόμου, όπως περιγράφονται από διεθνείς ενώσεις (Διεθνής Ένωση Δενδροκομίας -International Society of Arboriculture, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Δενδροκομίας-European Arboricultural Council) περιλαμβάνουν τη βιολογία των δέντρων, (ανατομία και φυσιολογία), εδαφολογία και τις αλληλεπιδράσεις του εδάφους με τα δέντρα, διάγνωση και αντιμετώπιση ασθενειών, εντομολογικών προσβολών, αβιοτικών παραγόντων που επηρεάζουν την υγεία τους (έλλειψη νερού, τοξικότητες, προβληματικά εδάφη κλπ), μέτρα προστασίας ιδιαίτερα στο πλαίσιο εργασιών κατασκευής, εργασίες φροντίδας τους (φυτεύσεις, μεταφυτεύσεις, κλαδεύσεις, στηρίξεις, προσδέσεις, προστασία τομών και πληγώσεων, προστασία ριζών), μέτρα ασφάλειας (οι δενδροκομικές εργασίες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες εργασίες, τόσο για τους εργαζόμενους που τις εκτελούν όσο και για το κοινό), νομοθεσία που αφορά στα δέντρα, κλπ.
Ένα σχέδιο διαχείρισης αστικών δέντρων σε επίπεδο οικισμού, πόλης ή πολεοδομικής ενότητας, περιλαμβάνει τους στόχους της διαχείρισης, καταγραφή των δένδρων (θέση, είδος, διαστάσεις, υγεία, γειτνίαση με εναέρια/υπόγεια δίκτυα, κ.ά.), εκτίμηση της υγείας και της ευρωστίας τους, διάγνωση βιοτικών και αβιοτικών παραγόντων που τα επηρεάζουν, επιλογή και προγραμματισμό των αναγκαίων ενεργειών προστασίας τους (κλάδευση, πρόσδεση, άρδευση, βελτίωση του εδάφους, φυτοπροστασία κλπ), σχεδιασμό και προγραμματισμό νέων φυτεύσεων, οικονομικά στοιχεία.
Οι εξελίξεις στη διαχείριση αστικών δένδρων είναι ραγδαίες με νέες μεθόδους και εργαλεία: καταγραφής (γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών, τεχνητή νοημοσύνη), διαγνωστικής και ελέγχου σταθερότητας (τομογράφοι, δοκιμές έλξης), στήριξης (υπόγεια στήριξη δένδρων, σύγχρονα υλικά πρόσδεσης), συστήματα προστασίας του ριζικού συστήματος (πετάσματα καθοδήγησης ριζών, πλέγματα, διαπερατά υλικά).
Η επένδυση μιας πόλης στα αστικά δένδρα είναι χαμηλού κόστους, σε σύγκριση με άλλες υποδομές, και αποφέρει πολλαπλάσια οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη. Σημαντικός στόχος είναι η προστασία όλων των υγιών δέντρων και η αύξηση του αριθμού τους, με γνώση, σχεδιασμό και αξιοποίηση των σύγχρονων μεθόδων και τεχνικών, για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στην πόλη και τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματική αλλαγή που είναι πλέον μέρος της καθημερινότητάς μας.
πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_136 της ΠΕΣΕΔΕ
Ακολουθήστε το gobhma.gr στο Google News για να έχετε έγκαιρη & έγκυρη τεχνική ενημέρωση
