Αγορά ακινήτων 2024 – Οικονομική ανάλυση

11:15 - 30/12/2024

Ο Κωνσταντίνος Σταματόγιαννης, αναλύει στο Εργοληπτικόν Βήμα τις συνθήκες που επικρατούν σήμερα στον κατασκευαστικό κλάδο, ο οποίος εμφανίζει σημάδια ανάκαμψης από το 2019, τις τάσεις της επόμενης μέρας στα ακίνητα αλλά και το φαινόμενο της φούσκας αυτών, το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας και τα συμπεράσματα που απορρέουν από στοιχεία και οδηγούν σε πλήθος ερωτημάτων.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ

Κωνσταντίνος Σταματόγιαννης, οικονομοτεχνικός Σύμβουλος της ΠΕΣΕΔΕ, οικονομικός αναλυτής – Διπλ. Οικονομολόγος – Μηχ/γος – Μηχ/κός

Ο κατασκευαστικός κλάδος αφού βίωσε στην διάρκεια της 10ετίας των μνημονίων την πιθανόν καταστροφικότερη αρνητική αποκλιμάκωση από όλους τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, εμφανίζει σημάδια δειλής ανάκαμψης από το 2019, τόσο σε επίπεδο εργαζομένων, όσο και σε επίπεδο Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί φυσικό συνεπακόλουθο της αύξησης δαπανών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και του Ταμείου Ανθεκτικότητας, όσο και της συσσωρευμένης ζήτησης Ιδιωτικής Δόμησης μετά από πτώση της τάξης του 80-90% σε Άδειες και Αγοραπωλησίες. Το ΠΔΕ υποχώρησε από Δαπάνες της τάξης των 9Δις€ σε 5,5, επανερχόμενο σε 9Δις την τελευταία 3ετία. Ο αριθμός των εργαζομένων υποχώρησε από 390.000 σε 190.000 και ανήλθε σε 215.000 το 2013. Η ΑΚΠΑ ανήλθε από 2 σε 4Δις€ με άνοδο συμμετοχής και στο ΑΕΠ.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ – ΑΓΟΡΑΠΩΛΗΣΙΕΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ – ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

Η οικοδομική δραστηριότητα υποχώρησε κατά 87% (2006-16 Αρ.Αδειών) και εμφανίζει άνοδο κατά 150% από το 2017, υπολειπόμενη ακόμη 69% της κορυφής. Στην απογραφή 2021 εμφανίζονται 6,6εκ. κατοικίες, κατοικούμενες 4,3Εκ και κενές 2,3Εκ. Στην Αττική τα μεγέθη ανέρχονται σε 2,16/1,63/0,526 Εκατ. Αντίστοιχα και στην Περιφέρεια Θεσσαλονίκης σε 598/457/140 χιλ. αντίστοιχα. Ο μόνιμος πληθυσμός έχει μειωθεί κατά την τελευταία 10ετία κατά 750χιλ κατοίκους παραγωγικών ηλικιών. Συμπέρασμα είναι ότι δεν πρόκειται να υπάρξει μακροπρόθεσμα διατήρηση της ανόδου των τιμών, αλλά πιθανότατα απαξίωση για όλες ανεξαιρέτως τις μικρο/μεσοαστικές περιοχές, σε βαθμό ερήμωσης, και απαξίωση των εξοχικών κατοικιών μικρού και μεσαίου μεγέθους. Διατήρηση αξίας προβλέπεται στις επιλεγμένες μη επεκτάσιμες τοποθεσίες (φιλέτα) Αθηνών και Θεσσαλονίκης, και άνοδος τιμών σε τουριστικές περιοχές (κυρίως νησιά) μεγάλης τουριστικής πληρότητας και ζήτησης εξωτερικού, σε συσχετισμό με αντίστοιχες περιοχές Ισπανίας, Ιταλίας και Νότιας Γαλλίας. Η παράλογη ζήτηση και αύξηση τιμών που παρατηρούμε είναι προφανώς μια καλοστημένη παγίδα για αφελείς, που τροφοδοτούνται με απίθανα σενάρια αποφυγής πληθωρισμού, τρομακτικής ζήτησης RbnB, αγορές αλλοδαπών κλπ, στοιχεία που δεν προκύπτουν από τις συμβολαιογραφικές πράξεις αλλοδαπών. Η άνοδος επιτοκίων ακυρώνει την αύξηση ζήτησης στεγαστικών Αντιθέτως προβλέπεται υπερπροσφορά μόλις διεκπεραιωθούν οι διαδικασίες μαζικών ρευστοποιήσεων κατασχεθέντων και επανεμφάνιση στην αγορά των σήμερα μη ηλεκτροδοτούμενων ακινήτων λόγω έλλειψης διαφόρων πιστοποιητικών που κατά δημοσιεύσεις ανέρχονται σε περίπου 1εκ. κατοικίες στα αστικά κέντρα. Οι τρόποι χειρισμού των επαγγελματικών/επιχειρηματικών σας δραστηριοτήτων αποτελούν δική σας επιλογή και γνώσεις που υπερβαίνουν τις δικές μου. Στα κατωτέρω προσπαθώ να επισημάνω τους κινδύνους που ελλοχεύουν λόγω των παγκοσμίων μακροοικονομικών εξελίξεων, κυκλοφορίας νομισμάτων, δανειακών υποχρεώσεων, πληθωρισμού, δημογραφικού και υπερβολής τιμών.

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ USA/EUROPE

Η αντιμετώπιση της κρίσης/αναθέρμανση των οικονομιών το 2008-09 με μηδενισμό των επιτοκίων και χαλαρή νομισματική πολιτική, επέτρεψε στιςΤράπεζες των χρηματοοικονομικά ισχυρότερων χωρών να προχωρήσουν σε μηδενισμό των αποταμιευτικών επιτοκίων, εκμεταλλευόμενες την δυνατότητα δανεισμού από τις κεντρικές Τράπεζες, ακυρώνοντας την βασική αρχή λειτουργίας του οικονομικού συστήματος, ότι ο δανειζόμενος ενσωματώνει υπολογισμό κόστους ξένων κεφαλαίων στην επενδυτική του στρατηγική και ο αποταμιευτής-χρηματοδότης απολαμβάνει συγκεκριμένου ωφέλους (επιτοκίου εκτοκισμού) . Η διόγκωση χρεών και ισολογισμών των Κεντρικών Τραπεζών οδήγησε σε νέα εξωπραγματική άνοδο στοιχείων ενεργητικού σε πολλούς τομείς και στα στατιστικά στοιχεία,, καθότι όλη η υπερβάλλουσα ρευστότητα οδηγήθηκε σε κερδοσκοπικές τοποθετήσεις λόγω ανυπαρξίας πιστωτικής επέκτασης στην παραγωγική οικονομία. Βραχυπρόθεσμο όφελος αποτελεί η βελτίωση αποτιμήσεων του χρηματοοικονομικού κλάδου και στην συνέχεια του συνόλου των χρηματιστηριακών αξιών και συνεπώς και των ρυθμών ανάπτυξης του ΑΕΠ, εκ της συνεισφοράς των κερδών. Η συνεχής αρνητική απόκλιση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ΗΠΑ παράλληλα με την διεύρυνση ελλειμμάτων (δίδυμα ελλείμματα) και η δυσκαμψία προσαρμογής ισοτιμιών (Κίνα), δημιουργούν τεράστιες ανισορροπίες.

Το Δημοσιονομικό Έλλειμμα Usa ανήλθε κατά μέσο όρο την περίοδο 2008-24 σε 7% του ΑΕΠ κατ΄έτος το δε αναληφθέν νέο χρέος ανήλθε σε 27Τρις$ (9=>36Τρις$), με αποτέλεσμα να βρισκόμαστε σε ένα εύθραυστο οικονομικά και πολιτικά περιβάλλον, με αύξηση του συστημικού κινδύνου σε νέα υποχώρηση των αποτιμήσεων με ενδεχόμενες συνθήκες κραχ, εν δυνάμει ισχυρότερου του 1929.

Οι επιλογές Usa για ξέφρενη παραγωγή ρευστότητας αντί εφαρμογής μνημονίου, και της απόλυτης απαξίωσης του χρήματος (τυπογραφείο) στην φάση των lockdown του κορονοιού και των χειρισμών στο Ουκρανικό οδηγούν στο συμπέρασμα ότι: Η επιλογή αυτής της μεθόδου διαχείρισης, αντί της ορθολογικής, αντίστοιχης με τα Ελληνικά Μνημόνια επιλογής, αναδεικνύει την πολιτισμικά και ηθικά ανεπαρκή συμπεριφορά της καταρρέουσας υπερδύναμης, που επιλέγει την καταστροφή ή την πολεμική αναμέτρηση 5 χρόνια αργότερα, έναντι της αναγκαίας πολιτικής λιτότητας. Σαφέστατα ο Covid19 και το Ουκρανικό ζήτημα αποτέλεσαν προσδοκόμενες αφορμές συγκάλυψης-μετάθεσης ευθυνών Usa για την επερχόμενη οικονομική καταστροφή (όπως ακριβώς η δολοφονία του Αυστριακού πρίγκιπα χρησιμοποιήθηκε για την έναρξη του 1^ου ΠΠ).

Ο εξεφτελισμός του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού συστήματος που υλοποιήθηκε από τον Ben Bernanke (πρόεδρο Fed), με τις ευλογίες φυσικά του ανεύθυνου προέδρου Obama, ενισχύθηκε και επιταχύνθηκε από την ECB υπό την ηγεσία του Draghi, σε βαθμό που να προκαλεί ερωτηματικά περί των συμφερόντων/εντολών που εξυπηρέτησε. Είναι αδιανόητο άνθρωποι αυτού του μορφωτικού επιπέδου να εξυπηρετούν τόσο ιδιοτελή βραχυπρόθεσμα πολιτικά συμφέροντα, προς αποφυγή ύφεσης/κρισης στο παρόν, υπονομεύοντας το μέλλον του πλανήτη. Το QE επεκτάθηκε σε ECB και Bank of Japan με ίδια ένταση όπως στις ΗΠΑ. Παράλληλα η Ε.Ε. αντιμετωπίζει την τερατογέννεση του Target2, με χρηματοοικονομικά ισοζύγια που αποκλείεται να ισοσκελισθούν. Στους προηγούμενους αιώνες τέτοιες ανισορροπίες οδήγησαν σε πολέμους.

ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ, ΔΙΑΤΡΟΦΗ, ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ

Αποτελεί απλά αποπροσανατολιστικό ψέμα η χρέωση του πληθωρισμού που εμφανίστηκε στον κορονοιό, σε αλυσίδες τροφοδοσίας και στο Ουκρανικό. Στην πραγματικότητα στην τροφοδοσία οφείλεται ένα μικρό ποσοστό, Το μεγαλύτερο ποσοστό προκύπτει λόγω αμφισβήτησης νομισμάτων και κυριαρχίας εκ μέρους παραγωγών πρώτων υλών, προϊόντων και ενέργειας (Κίνα-Ρωσία-Ινδία-Αραβικές χώρες με πληθυσμό 3,2 Δις). Η αναζήτηση εξελίξεων πρέπει να γίνει με συνεκτίμηση της οπτικής γωνίας και των επιδιώξεων/ στόχων όλων των εμπλεκομένων: Πολιτικοί-Επιχειρηματίες-ΜΜΕ-Τράπεζες-Λαός. Η έλλειψη ηγετών αποτελεί συγκυρία ή επιδιωχθείσα δρομολόγηση?

Το συντονισμένο ράλλυ τιμών που εμφανίσθηκε, αποτελεί το πρώτο και ευγενικό χτύπημα της Αμερικανικής κυριαρχίας. Ο εισαγόμενος πληθωρισμός λόγω ενεργειακών τιμών και τροφίμων προσομοιάζει με την πετρελαική κρίση και δημιουργεί υπόβαθρο κοινωνικών αναταραχών, μισθολογικών διεκδικήσεων, κερδοσκοπίας, και μαζικοποίησης του ανοδικού σπιράλ, με παράλληλη αμφισβήτηση της παγκόσμιας κυριαρχίας Usa. Η εισαγόμενη πληθωριστική λειτουργία προκαλεί έμμεση φορολόγηση/μείωση αμοιβών και βιοτικού επιπέδου με παράλληλη πιθανή άνοδο συμμετοχής των επιχειρηματικών κερδών στο ΑΕΠ, και πτώση ισοτιμίας $, λόγω διεύρυνσης ελλειμάτων.

Ο πληθωρισμός που έχει εμφανισθεί θα αυξηθεί υπέρμετρα τους επόμενους μήνες-έτη, όπως προκύπτει από τον παγκόσμιο δείκτη τιμών παραγωγού (+50% σε 3ετία) προϊόντων διατροφής (+35%), ενέργειας (+200%), μετάλλων (+100%) και του συνολικού δείκτη πρώτων υλών (+220% στο άλμα 2020-22 και σταθεροποίηση στο +100% σήμερα προς το 2020). Όλες οι ανωτέρω μεταβολές απαιτούν ένα διάστημα 6-12 μηνών μέχρι την εμφάνιση τους στον τελικό καταναλωτή. Η εξέλιξη των επιμέρους δεικτών Διατροφής, Μετάλλων, Ενέργειας εμφανίζεται στα διαγράμματα.

ΦΟΥΣΚΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

Βασικές παραμέτρους που διαμορφώνουν την εξέλιξη των τιμών αποτελούν η Πληθυσμιακή εξέλιξη, η Μακροχρόνια τάση Πληθωρισμού, η συμμετοχή Αμοιβών και Κατανάλωσης στο ΑΕΠ και της Αποταμίευσης σαν %ΑΕΠ, και το ύψος Δανεισμού-Υποχρεώσεων νοικοκυριών ως% της περιουσίας. Η εμφάνιση φούσκας ακινήτων αποτελεί σχετικά σπάνιο φαινόμενο στο οικονομικό γίγνεσθαι σε σύγκριση με τα υπόλοιπα στοιχεία ενεργητικού και απαιτεί μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα τόσο κατά την διαμόρφωση, όσο και κατά την εξομάλυνση μετά το σκάσιμο.

Εμφανίζεται συνήθως στο τέλος ενός οικονομικού κύκλου και αποτελεί εργαλείο αφαίμαξης – συρρίκνωσης του βιοτικού επιπέδου της μεσοαστικής τάξης, καθότι ο αριθμός των εμπλεκομένων είναι σαφώς μεγαλύτερος από τους επενδυτές σε χρηματοοικονομικά εργαλεία (συνήθως ανώτερη μεσοαστική τάξη). Στην Ιαπωνία φούσκα διαμορφώθηκε στο τέλος της δεκαετίας του 80.

Στις ΗΠΑ εμφανίσθηκε στην δεκαετία του 2000 με την υποστήριξη της πολύ χαλαρής νομισματικής πολιτικής και της εγκληματικής προσέγγισης της κερδοφορίας των Τραπεζών σε αποκλειστικά βραχυπρόθεσμο ορίζοντα εκ μέρους των διοικήσεων.Το σκάσιμο της φούσκας το 2008, η αδυναμία εξυπηρέτησης των δανείων και οι κυβερνητικές διασώσεις των Τραπεζών που επιδείνωσαν την σχέση Δημοσίου Χρέους προς ΑΕΠ, οδήγησαν σε απώλεια αξίας των οικιστικών ακινήτων. H έναρξη του νέου ανοδικού κύκλου με ασύδοτη εκτύπωση νομίσματος εγκυμονεί πλέον κινδύνους για κραχ ισχυρότερο του 1929, ή παγκόσμια εμπορική/πολεμική σύγκρουση (πιθανόν βλέπουμε την εισαγωγή). Ο Μύθος μη απώλειας σε επενδύσεις ακινήτων διαψεύδεται συνεπώς με τραγικές συνέπειες (βλ. διαγράμματα Japan, Usa, Spain, Germany).

Ισπανία : Το μοντέλο ΗΠΑ ακολούθησε και η Ισπανία με αποτέλεσμα τον υπερδανεισμό του συστήματος και την άνοδο των τιμών των ακινήτων κατά 130% περίπου κατά την επταετία 2000-2007, συνεπικουρούσης και της αλλαγής στο € (μη πληθωριστικό). Το μακροοικονομικό μοντέλο ανάπτυξης της χώρας προσομοιάζει, αν δεν υπερβαίνει σε γελοιότητα το αντίστοιχο Ελληνικό, με δουλοπρεπή παραγωγή και αλλοίωση στατιστικών, κάτι που βρίσκεται σε προφανή αναντιστοιχία με το μέγεθος της χώρας, δικαιολογείται όμως πιθανόν αν συγκριθεί με άλλες ξεπεσμένες αυτοκρατορίες στην προσπάθεια επαναπροσδιορισμού ταυτότητας. Η υποχώρηση της αγοράς ακινήτων στα πλαίσια αυτά εμφάνισε πτώση 42% σε επίπεδο δείκτη τιμών (2008-15) και πολύ υψηλές αθετήσεις εξυπηρέτησης δανείων, με αποτέλεσμα την ανάγκη που προέκυψε για διάσωση (bailout) του τραπεζικού συστήματος από την Ε.Ε. Την τελευταία 7ετία εμφανίζεται άνοδος των τιμών από τα χαμηλά επίπεδα κατά 40%. και υπολείπεται ακόμη του 2008 κατά 20%.

Γερμανία: Η Γερμανία ποτέ μεταπολεμικά δεν κατέγραψε υπερβολές στις τιμές των ακινήτων, με μοναδική εξαίρεση πιθανόν το Μόναχο και το Αμβούργο και δεν ακολούθησε τις συμπεριφορές των μεγάλων αστικών κέντρων (Παρίσι-Λονδίνο), ίσως και λόγω μη ύπαρξης πόλεων μεγαλυτέρων των 2 εκ. κατοίκων, προ της επανένωσης. Κατά την τελευταία 10ετία παρατηρήθηκε δυσανάλογη επιτάχυνση των τιμών της τάξης του 107%, παρά την μείωση του πληθυσμού (συντελεστής γονιμότητας 1,3), πιθανόν λόγω μηδενισμού των επιτοκίων και έλλειψης επενδυτικών επιλογών.

Ελλάδα: Η Ελλάδα παρουσίασε σε σύγκριση με άλλες χώρες αυξημένο και χρονικά συμπιεσμένο βαθμό αστυφιλίας και μετανάστευσης στις δεκαετίες 60 και 70. Με εκκίνηση το 1993 παρατηρήθηκε υπεραπόδοση των τιμών ακινήτων έναντι του πληθωρισμού κατά >100%. Η απόκλιση διορθώθηκε πλήρως κατά την οκταετία της κρίσης, μετά από υποχώρηση των τιμών κατά 44%. Tα στεγαστικά ανήλθαν σε μέγιστο 81 Δις€ το 2011 και κατήλθαν σήμερα σε 26,6 Δις€ με μεγάλο μέρος της μείωσης να αφορά μη εξυπηρετούμενα-διαγραφές. Το μέγιστο ποσοστό των μη εξυπήρετούμενων έφθασε σε 45% του συνόλου (ΤτΕ). με προφανή πίεση στην αγορά όταν απελευθερωθούν οι δημοπρασίες. Η επιβράβευση των απατεώνων στην Ελλάδα και η χρέωση του κοινωνικού συνόλου γίνεται εμφανής από την άνοδο των καταθέσεων των νοικοκυριών (98=>147Δις€) στην περίοδο διαγραφής δανείων.

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΕΛΛΑΔΟΣ: ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ-ΘΑΝΑΤΟΙ- ΙΣΟΖΥΓΙΟ- ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΠΥΡΑΜΙΔΑ

Ο πληθυσμός στην Ελλάδα εμφάνιζε ραγδαίους αυξητικούς ρυθμούς μέχρι το 2011 κυρίως λόγω μετανάστευσης. Από το 2011 και μετά παρατηρούμε μεγάλη υποχώρηση του πληθυσμού και λόγω αρνητικού ισοζυγίου Γεννήσεων/Θανάτων και λόγω αποχώρησης μεταναστών, και παρά την επίτευξη συνεχούς αύξησης της μέσης ηλικίας θανάτου. Οι γεννήσεις που θα απαιτούνταν για φυσική σταθεροποίηση του πληθυσμού θα έπρεπε να κυμαίνονται στις 140.000 τον χρόνο. Παρατηρούνται 2 μεγάλα πτωτικά κύματα στις γεννήσεις κατά τις περιόδους 1967-73 και 1980-90 με πτώση των μέσων όρων από 155.000 σε 145.000 και 105.000, που συμπίπτουν με περιόδους ύφεσης της οικονομίας και πολιτικών αβεβαιοτήτων. Μετά το 2000 παρατηρείται άνοδος των γεννήσεων παράλληλα με την γελοιότητα δανειακής ανάπτυξης (αισιοδοξία ζευγαριών για συνέχιση της βιούμενης ευημερίας που επιτρέπει την οικονομική επιβάρυνση ενός τέκνου) και κατάρρευση σε 75.000 κατ’ έτος περίπου με την έναρξη του προγράμματος προσαρμογής/κρίση. Οι εισερχόμενοι στην παραγωγική διαδικασία συνεπώς (γεννήσεις μετά το 1990) με μέσο όρο περί τις 100.000/έτος καλούνται να καλύψουν στην επόμενη δεκαετία συνταξιοδοτικό κόστος μάζας εξερχομένων περί τις 160.000, πλέον της αυξητικής τάσης της μέσης ηλικίας θανάτου. Το ισοζύγιο γεννήσεων/θανάτων μεταπηδά σε αρνητικό το 2011 και το ισοζύγιο μετανάστευσης το 2010.Ο δείκτης γονιμότητας κυμαίνεται περί το 1,35 από το 1990 μέχρι σήμερα, με αναγκαίο δείκτη στο 2,1 τέκνα ανά γυναίκα προς απλή αναπλήρωση των γενεών. Οι ηλικιακές ομάδες 0-19 και 20-39 ετών εμφανίζουν ραγδαία υποχώρηση από το 2000 ως το 2023, η ομάδα 40-59 σταθεροποίηση και η ομάδα 60+ ραγδαία άνοδο. Η εικόνα ανεστραμμένης ηλικιακής πυραμίδας υποδηλώνει απόλυτη κοινωνική καταστροφή και κατάλυση των δομών του κράτους/ κοινωνίας, αν δεν υπάρξει άμεση (εξωγενής??-όχι φυσικά είσοδος λάθρο) αναστροφή. Η μείωση πληθυσμού αντιστοιχα φυσικά μειώνει και τις ανάγκες για οικιστικά ακίνητα και οδηγεί σε εγκατάλειψη – απαξίωση πολλά υφιστάμενα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Στον Δυτικό (πολιτισμένο?) χώρο έχουν διαμορφωθεί συνθήκες υπερχρέωσης χωρών και νοικοκυριών, εγκατάλειψη (αδυναμία?) παραγωγικών δραστηριοτήτων και απαξίωση χρηματοοικονομικών – νομισματικών κανόνων, παράλληλα με εκρηκτική οικονομική άνθηση της Ασίας (3,5Δις πληθυσμός), που οδηγεί σε ερωτηματικά πιθανά άμεσων μελλοντικών εξελίξεων – αντιπαραθέσεων.

ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΗΣ – ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΜΗ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΗΣ ΧΡΕΩΝ

Μη αποπληρωμή από κρατική οντότητα απαιτεί την συναίνεση των συναλλασσομένων κρατών ή ακύρωση συμμετοχής στο παγκόσμιο εμπόριο ή οδηγεί σε πόλεμο. Παντελής άρνηση αποπληρωμής από επιχειρήσεις χωρίς συνεπακόλουθη χρεοκοπία ή κρατικοποίηση δεν έχει εμφανισθεί ως μέθοδος μέχρι σήμερα. Συνεπώς η εμφάνιση υπερχρέωσης οδηγεί σε ύφεση και επιμονή πιστωτών σε τήρηση υποχρέωσης αποπληρωμής. Η επιδείνωση της κρίσης λόγω αδυναμίας εξυπηρέτησης χρεών μπορεί να προσλάβει τρείς μορφές : Υπερπληθωρισμός, στασιμοπληθωρισμός, αντιπληθωρισμός (deflation)

Η επιλογή μη λήψης μέτρων και προειδοποιήσεων εκ μέρους των αρχών/κυβερνήσεων δημιουργεί ερωτηματικά ως προς το αν αυτή αποτέλεσε:

α) μορφή διαχείρισης κρίσεων όπως σε σεισμούς–πυρηνικές καταστροφές-επιδημίες, ή

β) πολιτικό αμοραλισμό–μεταβίβαση προβλήματος σε επόμενο εκλογικό κύκλο, ή

γ) συστημική απόπειρα εξαθλίωσης / εξάρτησης της μεσαίας τάξης, ώστε να επιτευχθεί ευκολότερα η αποδοχή της κατάρρευσης του κοινωνικού κράτους – συστήματος υγείας.

Εάν οι δηλώσεις/ισχυρισμοί επισήμων φορέων είχαν την μορφή: Βρισκόμαστε σε σοβαρή οικονομική κρίση και διερευνούμε/εφαρμόζουμε όλα τα πιθανά εργαλεία προς άμβλυνση των επιπτώσεων θα είχα κάποια μικρή δόση αισιοδοξίας. Από την στιγμή που οι επίσημες δηλώσεις είναι ότι όλα ειναι διαχειρίσιμα, ανησυχώ. Διερευνήστε πιθανές λύσεις περιορισμού απωλειών.

Ενδεχόμενη ισχυρή αύξηση επιτοκίων Fed+EcB λόγω εμφάνισης ισχυρού πληθωρισμού σε περίπτωση εφαρμογής δασμών / εμπορικού πολέμου σύμφωνα με τις πρώτες εξαγγελίες Trump οδηγεί σε κύμα κατασχέσεων εντός 12μήνου. Βρισκόμαστε σε φάση χρηματιστηριακής κερδοσκοπικής συμπεριφοράς της αγοράς οικιστικών ακινήτων.