Εκδήλωση ΠΕΣΕΔΕ: «Δημόσιες συμβάσεις με ΣΔΙΤ: Εργαλείο Ανάπτυξης ή δέσμευση πόρων με περιορισμένο όφελος;»

16:20 - 28/04/2023

«Φως» στα υπέρ και κατά των ΣΔΙΤ έδωσε η ειδική εκδήλωση της Πανελλήνιας Ένωσης Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων με κεντρικό ομιλητή τον Αναπληρωτή Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Νίκο Παπαθανάση. Σημαντικά συμπεράσματα για το κρίσιμο ζήτημα των δημοσίων προσβάσεων με ΣΔΙΤ προέκυψαν από την ενημερωτική εκδήλωση με θέμα «Δημόσιες συμβάσεις με ΣΔΙΤ: Εργαλείο Ανάπτυξης ή δέσμευση πόρων με περιορισμένο όφελος;» που πραγματοποίησε η Πανελλήνια Ένωση Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων την Τετάρτη 15 Μαρτίου 2023 στο κτήριο του Ταμείου Μηχανικών Εργοληπτών Δημόσιων Έργων (ΤΜΕΔΕ). Κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης ήταν ο Αναπληρωτής Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αρμόδιος για τις Ιδιωτικές Επενδύσεις και τις ΣΔΙΤ, κ. Νίκος Παπαθανάσης, ενώ για το ζήτημα τοποθετήθηκαν ο Πρόεδρος Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ), κ. Γιώργος Στασινός και ο Πρόεδρος του Ταμείου Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων, κ. Κωνσταντίνος Μακέδος. Χαιρετισμό στην έναρξη της εκδήλωσης έκανε η Πρόεδρος της ΠΕΣΕΔΕ, κ. Μαρία Τσιομπάνου η οποία έθεσε το πλαίσιο της συζήτησης. Την εκδήλωση παρακολούθησαν μέλη Εργοληπτικών Συνδέσμων από όλη τη χώρα.

Ο Αναπληρωτής Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Νίκος Παπαθανάσης αναφέρθηκε αναλυτικά στο θέμα των δημόσιων Συμβάσεων με ΣΔΙΤ που αποτελεί τον πυρήνα της πολιτικής της κυβέρνησης. Τόνισε ότι εντός των τελευταίων 3,5 ετών έχουν δρομολογηθεί και βρίσκονται σε διαφορετικές φάσεις υλοποίησης 34 έργα ΣΔΙΤ συνολικού προϋπολογισμού 4,6 δισ. ευρώ. Όπως σημείωσε, εντός της πρώτης πενταετίας, το 30% του προϋπολογισμού αυτού επιστρέφει στην πραγματική οικονομία αποφέρονταςένα σημαντικό πρόσθετο δημοσιονομικό όφελος για τη χώρα. Απαντώντας στον ανησυχία που διατυπώθηκε από την ΠΕΣΕΔΕ για την γεωμετρική αύξηση των συμβάσεων ΣΔΙΤ, επεσήμανε πως αντιλαμβάνεται τον προβληματισμό των εργοληπτικών επιχειρήσεων αλλά ξεκαθάρισε ότι οι συμβάσεις ΣΔΙΤ δημιουργούν νέες επαγγελματικές ευκαιρίες για όλο τον τεχνικό κόσμο. Παράλληλα, υπογράμμισε πως μέσω των συμβάσεων ΣΔΙΤ διασφαλίζεται η ταχύτητα και η απρόσκοπτη ολοκλήρωση των έργων και εξασφαλίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της σύβασης η συντήρησή τους που αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του τομέα των υποδομών σήμερα.

Αναφέρθηκε στα επόμενα έργα ΣΔΙΤπου έχουν πάρει «το πράσινο φως» και αφορούν στην ανάπλαση της ΠΥΡΚΑΛ, τη δημιουργία του νέου Δικαστικού Σωφρονιστικού Συγκροτήματος Αθηνών για τη μετεγκατάσταση των φυλακών Κορυδαλλού, την κατασκευή του νέου Ογκολογικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης καθώς και νέα αρδευτικά έργα για τα οποία έχει προβλεφθεί η κάλυψη του κόστους κατασκευής τους κατά 30% μέσω πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Εντούτοις, δήλωσε πως«σήμερα φθάνουμε ¨ταβάνι¨ στο πρόγραμμα των ΣΔΙΤ»εξηγώντας πως το πρόγραμμα των ΣΔΙΤ έχει προσεγγίσει τη δυνατότητα που προσφέρει το Μεσοπρόθεσμο για κάλυψη των πληρωμών διαθεσιμότητας έως το 0,24% του ΑΕΠ το 2029 που ανέρχεται σε 590 εκατ. ευρώ.

Ο Πρόεδρος Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ), κ. Γιώργος Στασινός αναφέρθηκε στο κρίσιμο, για τον κλάδο των κατασκευών, πρόβλημα της έλλειψης τεχνικού προσωπικού.Στο πλαίσιο αυτό ανακοίνωσε πως το ΤΕΕ έχει αναλάβει να καταθέσει στην κυβέρνηση πρόταση για τη δημιουργία μίας νέας και απλοποιημένης ψηφιακής διαδικασίας που θα διευκολύνει την είσοδο εξειδικευμένου τεχνικού προσωπικού μέσω διακρατικών συμφωνιών από τρίτες χώρας. Όπως σημείωσε, ήδη το ΤΕΕ βρίσκεται σε επικοινωνία με τις αποκεντρωμένες διοικήσεις για τον σχεδιασμό της πρότασης ενώ, κάλεσε τους φορείς και τις ενώσεις του κατασκευαστικού κλάδου να συμμετάσχουν στην διαδικασίααποστέλλοντας στο ΤΕΕ τις προτάσεις τους. Στόχος είναι η ψηφιοποίηση μεγάλου μέρους των διαδικασιών που απαιτούνται έως σήμερα, η εισαγωγή «φίλτρων» κατά την υποδοχή των σχετικών αιτήσεων και η πιο άμεση επαφή με τις αποκεντρωμένες διοικήσεις για την ολοκλήρωση των διαδικασιών και την απορρόφηση προσωπικού. Υπογραμμίζοντας την κρισιμότητα του προβλήματος για τον τεχνικό κόσμο αλλά και για την ολοκλήρωση των έργων, ο κ. Στασινός αναφέρθηκε και στην προσπάθεια που έκανε το ΤΕΕ πριν από 2,5 χρόνια, προκειμένου να δημιουργηθεί ειδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τεχνικές υπηρεσίες που να απευθύνεται στους πρόσφυγες και μετανάστες που βρίσκονται στην χώρα μας ήδη. Έτσι, όπως είπε, θα μπορούσε να υπάρξει και ταχύτερη και αποτελεσματικότερη ένταξη τους στην ελληνική κοινωνία, αλλά και να δοθεί μία λύση στο ζήτημα της έλλειψης «χεριών» στην ελληνική αγορά. Απόπειρα που, όπως είπε, δεν ευδοκίμησε καθώς παρά τις προσπάθειες ακόμα αναμένονται σχετικές προτάσεις από τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης.

Ο Πρόεδρος του Ταμείου Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων, κ. Κωνσταντίνος Μακέδος ανέδειξε το θέμα της πρόσβασης του Τεχνικού Κόσμου σε χρηματοδότηση με ελκυστικούς όρους και ευέλικτες διαδικασίες, τονίζοντας συγχρόνως την έμφαση που δίνει το Ταμείο, μαζί με τον εγγυοδοτικό του ρολο, και στον πιστοδοτικό. Σε αυτό το πλαίσιο αναφέρθηκε στο χρηματοδοτικό προϊόν «Ταμείο Εγγυοδοσίας ΕΑΤ-ΤΜΕΔΕ» που αποτελεί μία βραβευμένη σε ευρωπαϊκό επίπεδο πρωτοβουλία του ΤΜΕΔΕ σε συνεργασία με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα για την παροχή δανείων έως 200.000 ευρώ σε τεχνικές εταιρείες με εγγύηση για το 80% της χρηματοδότησης. Συγχρόνως, παρουσίασε και το νέο προϊόν, που θα παρέχει το ΤΜΕΔΕ Microfinance Solutions και θα δίνει την δυνατότητα στα μέλη του μηχανικούςγια χρηματοδότηση έως 25.000 ευρώ, μέσω ειδικής ψηφιακής εφαρμογής και με προνομιακά επιτόκια.

Η Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων, κ. Μαρία Τσιομπάνου, κατά την εναρκτήρια ομιλία της αναφέρθηκε στους προβληματισμούς του κλάδου αναφορικά με το υψηλό κόστος κατασκευής και του ανεπαρκούς ανταγωνισμού των έργων ΣΔΙΤ τονίζοντας πως με τη σημερινή μορφή των συμβάσεων αυτών οι «μικροί» της αγοράς αποκλείονται. Ειδική μνεία έκανε στο πόρισμα της έκθεσης του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου «Συμπράξεις δημοσίου – ιδιωτικού τομέα στην ΕΕ: Πολλαπλές αδυναμίες και περιορισμένα οφέλη»υπογραμμίζοντας πως η κρισιμότερη διαπίστωση αφορά στο γεγονός πως η μέθοδος των ΣΔΙΤ επελέγη χωρίς να προηγηθεί συγκριτική ανάλυση εναλλακτικών λύσεων, όπως με τη χρήση του δείκτη σύγκρισης του δημόσιου τομέα (Public Sector Comparator).Και εξήγησε ότι δεν υπήρξε καμία διαδικασία αξιολόγησης που θα εξασφάλιζε τη μέγιστη οικονομική αποδοτικότητα και την προστασία του δημόσιου συμφέροντος, διασφαλίζοντας ισότιμους όρους ανταγωνισμού μεταξύ των ΣΔΙΤ και των παραδοσιακών δημόσιων συμβάσεων.

Όπως επεσήμανε, οι σημαντικότερες διαπιστώσεις, σύμφωνα με την έκθεση είναι ο κίνδυνος ανεπαρκούς ανταγωνισμού και η αποδυνάμωση της διαπραγματευτικής θέσης των αναθετουσών αρχών, το μεγάλο κόστος, οι χρονικές καθυστερήσεις και η υπερεκτίμηση της χρήσης και της γενικότερης ωφέλειας των υποδομών αυτών. Επίσης, είπε, η κατανομή του κινδύνου μεταξύ εταίρων από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα συχνά δεν ήταν η ενδεδειγμένη και χαρακτηριζόταν από έλλειψη συνοχής και αποτελεσματικότητας, ενώ οι υψηλοί συντελεστές απόδοσης (έως και 14%) επί των επιχειρηματικών κεφαλαίων του εταίρου από τον ιδιωτικό τομέα δεν ήταν πάντοτε ανάλογοι των κινδύνων που τον βάρυναν. Στα θετικά σημεία των ολοκληρωμένων με ΣΔΙΤ έργων είναι το ικανοποιητικά επίπεδα εξυπηρέτησης και συντήρησης, τα οποία μπορούν δυνητικά να διατηρηθούν για την εναπομένουσα διάρκειά τους. Η κ. Τσιομπάνου τόνισε ότι «η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση συστήνει να μην ενθαρρύνεται η ευρύτερη χρήση των ΣΔΙΤ, μέχρι τουλάχιστον να επιλυθούν τα προβλήματα που έχουν εντοπισθεί, να σχεδιασθούν νέες διαδικασίες και να επαναξιολογηθεί ώστε να βελτιωθεί το θεσμικό πλαίσιο για να επιτευχθεί σωστή επιλογή και υλοποίηση έργων με ΣΔΙΤ». Ενώ υπογράμμισε ότι «ως ΠΕΣΕΔΕ, θεωρούμε πως αυτό που πρέπει ιδιαίτερα να προσέξουν οι αρμόδιοι και αυτό που πρέπει να γνωρίζουν οι πολίτες είναι το υψηλό τελικό κόστος κατασκευής μία δημόσιας σύμβασης με ΣΔΙΤ. Όπως είναι λογικό, στην περίπτωση συμβάσεων πολύ υψηλής αξίας, όπως συνήθως είναι οι συμβάσεις ΣΔΙΤ, μόνον ένας πολύ μικρός αριθμός οικονομικών φορέων, συχνά δε μόνον ένας, είναι σε θέση να προσφέρει όλα τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που προβλέπονται. Κανείς, επομένως, δεν είναι σε θέση να εγγυηθεί ότι θα υπάρχει μεγάλη συμμετοχή είτε από κατασκευαστικές εταιρείες είτε από τραπεζικούς ομίλους και ότι θα επιτευχθεί μία συμφωνία που θα είναι εις όφελος του δημοσίου συμφέροντος. (…) Τα έργα αυτά θα πρέπει κατ΄ελάχιστον να έχουν ανταποδοτικό χαρακτήρα και θα πρέπει να έχει προηγηθεί τεκμηριωμένη συγκριτική ανάλυση που να αποδεικνύει ως βέλτιστη επιλογή την μέθοδο της ΣΔΙΤ. Είναι μονόδρομος να στραφεί η πολιτική από τις εύκολες λύσεις και τις μαγικές συνταγές σε μία πολιτική μακροπρόθεσμων παρεμβάσεων και κυρίως στην διόρθωση, στον εκσυγχρονισμό και στηναπλοποίηση του νομοθετικού πλαισίου και των εμπλεκόμενων δημόσιων υπηρεσιών, που συνδέονται με τις Κατασκευές».