Διευθυντής Ερευνών (Δασική Οικολογία)
Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων
Μέλος ΠΕΕΓΕΠ
Ο Διευθυντής Ερευνών ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, Δρ. Γεώργιος Καρέτσος, γράφει στο “Εργοληπτικό Βήμα” , εκ μέρους της ομάδας του Έργου για τη συμβολή στην ανάπτυξη ενός στρατηγικού σχεδιασμού σε επίπεδο Δήμου, που αποσκοπεί στη δημιουργία, βελτίωση και αξιοποίηση του αστικού πρασίνου, για την ενίσχυση της προσαρμογής των πόλεων στην κλιματική αλλαγή.
πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_124 της ΠΕΣΕΔΕ
Το έργο LIFE Grin συντονίζεται από το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ (συντονιστής εταίρος) και υλοποιείται σε συνεργασία με τους εταίρους ΓΟΥΝΑΡΗΣ Ν. – ΚΟΝΤΟΣ Κ. Ο.Ε. – “Homeotech Co”, Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας, Δήμο Αμαρουσίου, Δήμο Ηρακλείου Κρήτης και Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος).
Ο τίτλος του προγράμματος είναι: “Προώθηση της Ενσωμάτωσης Πράσινων Υποδομών στον Αστικό Ιστό για τη Βελτίωση της Διακυβέρνησης σε Σχέση με την Κλιματική Αλλαγή στις Πόλεις”.(Promoting urban integration of GReenINfrastructure to improve climate governance in cities) με κωδικό LIFE17GIC/GR/000029) και ακρωνύμιο LIFEGrIn.
Είναι κοινή διαπίστωση, ότι η έκταση των χώρων αστικού πρασίνου στις μεσογειακές περιοχές της Ευρώπης, βρίσκεται σε χαμηλή αναλογία ανά κάτοικο. Επιπλέον, και λόγω των κλιματικών μεταβολών, το αστικό πράσινο θα πρέπει να διαχειριστεί με ορθότερο τρόπο, ώστε να προσαρμόζεται περισσότερο αποτελεσματικά και σταθερά σε βάθος χρόνου, ώστε να αποτελεί σοβαρή υποδομή στη βελτίωση της ποιότητας διαβίωσης των κατοίκων στον αστικό χώρο.
Στη γενικότερη θεώρηση του προγράμματος, συμπεριλαμβάνονται Ευρωπαϊκές πολιτικές που απορρέουν βασικά από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος και την προώθηση του λεγόμενου Συμφώνου των Δημάρχων, το οποίο έχει ήδη ξεπεράσει τα όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει υπογραφεί και από άλλες πόλεις του πλανήτη. Ειδικότερα στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας και της διασύνδεσης των χώρων πρασίνου, αποβλέποντας στην μείωση του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας, της χρήσης ενέργειας για θέρμανση και ψύξη στα κτίρια, της επιφανειακής απορροής των κατακρημνισμάτων και του ατμοσφαιρικού CO2. Επιπλέον, αποσκοπεί στην επιλογή των καταλληλότερων ειδών δένδρων και θάμνων (πολυετών δηλαδή φυτών), που παρουσιάζουν εξαιρετική πλαστικότητα και ζωτικότητα στην προσαρμογή στις ακρότητες των συνθηκών των πόλεων και των φαινομένων της κλιματικής αλλαγής, καθώς επίσης και στη διατήρηση της τοπικής βιοποικιλότητας, με χρήση ιθαγενών φυτών.
Το έργο προωθεί την ανάπτυξη και εφαρμογή στρατηγικού σχεδιασμού διαχείρισης αστικού πρασίνου για την ενίσχυση της προσαρμογής των πόλεων στην κλιματική αλλαγή, βάσει των αρχών της Δασοκομίας Πόλεων, κατά το οποίο οι αστικοί χώροι πρασίνου αντιμετωπίζονται ενιαία, ως ένα σύνολο ζωτικής σημασίας για τους κατοίκους των πόλεων.
Το πρόγραμμα φιλοδοξεί να αναπτύξει έναν στρατηγικό σχεδιασμό σε επίπεδο Δήμου, που αποσκοπεί στη δημιουργία, βελτίωση και αξιοποίηση του αστικού πρασίνου, για την ενίσχυση της προσαρμογής των πόλεων στην κλιματική αλλαγή. Προκειμένου να επιτευχθεί η προσαρμογή των πόλεων στις νέες κλιματικές συνθήκες, η στρατηγική πρέπει να στηρίζεται σε βασικές κατευθυντήριες γραμμές, που εστιάζονται στα ακόλουθα βήματα:
- Προετοιμασία του σχεδίου για την προσαρμογή των πόλεων στην κλιματική αλλαγή (Preparing the ground for adaptation). Περιλαμβάνει τη συλλογή δεδομένων για την περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης, τον προσδιορισμό των διαθέσιμων οικονομικών και ανθρώπινων πόρων, την προσπάθεια για δέσμευση της πολιτικής ηγεσίας και των ενδιαφερομένων μερών, διαβούλευση και επικοινωνία με το ευρύ κοινό.
- Αξιολόγηση των κλιματικών συνθηκών και των ευπαθειών (Assessing climate change risks and vulnerabilities), που σχετίζονται με τη διερεύνηση παλαιών και νέων κλιματικών απειλών και στην αξιολόγηση των κινδύνων αποτυχίας της στρατηγικής.
- Προσδιορισμός των μέσων και μέτρων για την προσαρμογή (Identifying adaptation options) και στην εύρεση καλών πρακτικών που έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε άλλους Δήμους ανά τον κόσμο.
- Αξιολόγηση των αναφερθέντων μέσων και μέτρων για την προσαρμογή (Assessing and selecting adaptation options), που σχετίζονται με την οικονομική τους διάσταση, καθώς και την κατηγοριοποίηση και την ιεράρχησή τους.
- Εφαρμογή της στρατηγικής της προσαρμογής (Implementing adaptation). Περιλαμβάνει την εκπόνηση αποτελεσματικού σχεδίου προσαρμογής – σύμφωνα με τις καλές πρακτικές που έχουν εξεταστεί, για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσω του μετριασμού και της προσαρμογής, και τέλος με την
- Παρακολούθηση και αξιολόγηση της προσαρμογής (Monitoring and evaluating adaptation), όπου παρακολουθείται και αξιολογείται η μέθοδος που υιοθετήθηκε, μέσα από την ανάπτυξη εύστοχων και κατανοητών κριτηρίων αυτοαξιολόγησης.
Το στρατηγικό σχέδιο κατά τη διάρκεια του προγράμματος θα εφαρμοστεί πιλοτικά στους δύο συνεργαζόμενους δήμους, παράλληλα με την εκπόνηση των διαχειριστικών μελετών βάσει ενιαίων προδιαγραφών διαχείρισης και των κριτηρίων αυτοαξιολόγησης. Παράλληλα θα διαμορφωθούν δύο ελεύθεροι χώροι σε κάθε Δήμο σε χώρους πρασίνου, με τη χρήση επιλεγμένων στην προσαρμογή φυτών στο μεσογειακό περιβάλλον και με μειωμένες απαιτήσεις σε ροές ενέργειας. Για το λόγο αυτό έχουν εγκατασταθεί στους δύο χώρους και μετεωρολογικοί σταθμοί, που τα δεδομένα τους θα αξιοποιούνται για την ορθολογική χρήση του νερού και την αξιολόγηση της βελτίωσης των τοπικών μικροκλιματικών συνθηκών.
