Σχετικά με το υπό διαβούλευση Σχέδιο Νόμου «Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης»,Δημήτρης Πετρόπουλος Πρόεδρος της ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ

πηγή: Εργοληπτικόν βήμα Νο_115 της ΠΕΣΕΔΕ

Γράφει ο Δημήτρης Πετρόπουλος Πρόεδρος της ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ

Προς: 1. Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης κ. Δραγασάκη
2. Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών κ. Σπίρτζη Χρ.
Κοιν.: 1. Πρόεδρο και ΔΕ ΤΕΕ
2. A’ Βάθμιες ΕΜΔΥΔΑΣ

Κοι Υπουργοί

Η ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ αποτελεί την Ομοσπονδία που εκπροσωπεί το σύνολο των Διπλωματούχων Μηχανικών του Δημοσίου Τομέα (Υπουργεία, ΝΠΔΔ, ΟΤΑ Α και Β βαθμού). Όπως θα γνωρίζετε η θέση των Διπλωματούχων Μηχανικών στο σχεδιασμό και στην παραγωγή των Δημόσιων Τεχνικών Έργων είναι κομβική. Απευθυνόμαστε σε εσάς ώστε να σας θέσουμε τις παρατηρήσεις μας σχετικά με το υπό διαβούλευση Σχέδιο Νόμου «Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης» (http://www.opengov.gr/ypoian/?p=10203).

Τα Δημόσια έργα είναι ένας από τους σημαντικότερους τομείς που συμβάλλουν στην ανάπτυξη μιας  χώρας, στην αύξηση του ΑΕΠ και στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Θα όφειλαν να εκσυγχρονίζουν και να συντηρούν τις υποδομές της χώρας, να προστατεύουν το περιβάλλον και να δημιουργούν προϋποθέσεις για περαιτέρω ανάπτυξη.

Τα τελευταία χρόνια o αριθμός των δημοσίων έργων που εκτελούνται στη χώρα μας, μειώνεται συνεχώς. Σημαντικός παράγοντας στη παραγωγή δημοσίων έργων είναι το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων (ΠΔΕ). Ο σχεδιασμός και εξέλιξη του ΠΔΕ έχουν σημαντικές κοινωνικές, οικονομικές και αναπτυξιακές επιπτώσεις.

Όλα όμως τα τελευταία χρόνια της κρίσης το ΠΔΕ μειώνεται συνεχώς.

– Το 2010 οι προϋπολογισθείσες δαπάνες του ΠΔΕ κατέληξαν στα 8,454 δισ. ευρώ, έναντι πρόβλεψης για 9,2 δισ. ευρώ. Απώλεια: 746 εκατ. ευρώ.

– Το 2011 ο αρχικός λογαριασμός των 8,5 δισ. ευρώ μπήκε επανειλημμένα στην προκρούστεια κλίνη και κατέληξε στα 6,608 δισ. ευρώ. Η απώλεια εκτοξεύθηκε στα 1,892 δισ. ευρώ.
– Το 2012 τα 7,7 δισ. ευρώ της αρχικής πρόβλεψης συρρικνώθηκαν σε 6,122 δισ. ευρώ. Δηλαδή, χάθηκαν 1,578 δισ. ευρώ.
– Το 2013 η αρχική πρόβλεψη για 6,85 δισ. ευρώ «ψαλιδίστηκε» κατά 200 εκατ. ευρώ.
– Το 2014 ο προϋπολογισμός είχε προβλέψει 6,8 δισ. ευρώ, όμως διατέθηκαν 6,592 δισ. ευρώ, ήτοι 208 εκατ. ευρώ λιγότερα.

– Το 2015 το ΠΔΕ περιορίστηκε στα 6,4 δισ. ευρώ, έκλεισε εντός στόχου.

– Το 2016 η πρόβλεψη για 6,75 δισ. ευρώ «κουρεύτηκε» στα 6,284 δισ. ευρώ.
– Το 2017 σημειώθηκε η χειρότερη επίδοση της μνημονιακής περιόδου, καθώς οι τελικές δαπάνες του ΠΔΕ υποχώρησαν στα 5,95 δισ. ευρώ, έναντι αρχικής πρόβλεψης για 6,75 δισ. ευρώ. Απώλεια 800 εκατ. ευρώ.
– Το 2018 ανήλθε στα 6,75 δισ. ευρώ, αλλά το 10μηνο του έτους έκλεισε με επίδοση 1,32 δισ. ευρώ κάτω από τον στόχο.

Δηλαδή το ΠΔΕ και συρρικνώνεται και δεν απορροφάται στο σύνολο του. Ουσιαστικά μεγάλο μέρος της «μείωσης των δαπανών» τα μνημονιακά χρόνια προήλθε από την περικοπή στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), γεγονός που συνέβαλε στην όξυνση της ύφεσης, εξαιτίας και του υψηλού πολλαπλασιαστή που παραδοσιακά χαρακτηρίζει τις συγκεκριμένες δαπάνες. Αυτή η μείωση δαπανών είχε και έχει μεγάλες επιπτώσεις τόσο στην οικονομία, όσο και στην άσχημη κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι Δημόσιες Υποδομές.

Όπως περιγράφεται με κάθε λεπτομέρεια στη σελίδα 19 στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα, με ημερομηνία 27 Φεβρουαρίου 2019 (SWD, 2019, 1007 final), όπου σχολιάζονται οι επιδόσεις της Ελλάδας στην επίτευξη δημοσιονομικών πλεονασμάτων, «ο κύριος υπαίτιος για την τρέχουσα υπεραπόδοση ήταν οι ελλιπείς δαπάνες σε σύγκριση με τα αρχικά όρια των δαπανών, ειδικότερα στις επενδύσεις». Κατά μέσο όρο μόνο 83% των δημοσίων επενδύσεων, όπως τίθενται ως όρια στον προϋπολογισμό και κατανέμονται στα υπουργεία, δαπανήθηκε πραγματικά την περίοδο 2012-2017. Ξέροντας ότι η συνολική αξία του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων την περίοδο 2012-2017 έφτασε τα 38,01 δισ. ευρώ συνάγεται πώς αφαιρέθηκαν περί τα 6,46 δισ. ευρώ. Περίπου όσο ήταν και το πλεόνασμα του 2018! Κατά συνέπεια, μπορούμε να πούμε ότι το πλεόνασμα του 2018 προήλθε από τα ποσά που σιωπηρά αφαιρέθηκαν από το ΠΔΕ την περίοδο 2012-2017.

Αυτό είναι βαθιά προβληματικό για δύο λόγους», συνεχίζει η έκθεση του κλιμακίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Πρώτο, παρότι οι δημόσιες επενδύσεις έχουν κατά ένα μέρος ανακάμψει από την πτωτική πορεία κατά τη διάρκεια της κρίσης, οι επενδυτικές ανάγκες της χώρας είναι ακόμη μεγάλες και οι επενδύσεις σε τομείς όπως η παροχή υγείας παραμένουν σημαντικά κάτω από το μέσο όρο της ευρωζώνης (Ελλάδα: 0,05% του ΑΕΠ, ευρωζώνη 0,18%). Δεύτερο, οι πόροι που δε χρησιμοποιούνται θα μπορούσαν να είχαν κατευθυνθεί σε άλλους χρήσιμους σκοπούς, αν η υπολείπουσα δαπάνη είχε διαγνωσθεί αρκετά νωρίς εντός του χρόνου». Βέβαια είναι η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση που επέβαλλε αυτές ακριβώς τις δημοσιονομικές πολιτικές με τα τραγικά αποτελέσματα και το σύνολο των Ελληνικών Κυβερνήσεων που τις υπηρέτησαν.

Συμπερασματικά κάθε συζήτηση για το «Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης» οφείλει να εκκινεί από την αναγκαιότητα αύξησης του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και αναπροσανατολισμού του με γενναίες επενδύσεις σε δημόσιες υποδομές, δίκτυα, έρευνα, εκπαίδευση, προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος κλπ.

Συμπληρωματικά στην παραπάνω βασική διαπίστωση έχουμε να παραθέσουμε και τα εξής:

Στην αιτιολογική έκθεση του ΣΝ αναφέρεται: « Βασική αρχή του ΕΠΑ αποτελεί ο αυτόνομος, μεσοπρόθεσμος προγραμματικός σχεδιασμός που θα συνδυάζεται παράλληλα με τη διαμόρφωση μιας σχέσης συνέργειας/συμπληρωματικότητας με τις συγχρηματοδοτούμενες δράσεις.» Αν σύμφωνα με τα παραπάνω το ΕΠΑ έχει χαρακτήρα συμπληρωματικό με τις συγχρηματοδοτούμενες δράσεις, δε θα είναι αυτόνομο να καλύψει πραγματικές ανάγκες της κάθε περιφέρειας που ενδεχομένως δε θα εξυπηρετούν μόνο τους κανόνες της ΕΕ στο πλαίσιο της κοινωνικής συνοχής, αλλά και άλλες αναπτυξιακές ανάγκες.

Επειδή το ΕΠΑ δε θα διέπεται από τους κανόνες προγραμματισμού της ΕΕ (θεσμικό πλαίσιο ΕΣΠΑ), η διαχείρισή του δε θα πρέπει να γίνεται από τις ίδιες Υπηρεσίες που διαχειρίζονται  το ΕΣΠΑ, γιατί τότε κινδυνεύει  να μη δοθεί η απαιτούμενη βαρύτητα και να συνεχίσει να αποτελεί δορυφόρο του ΕΣΠΑ, λόγω τόσο του διαφορετικού θεσμικού πλαισίου, όσο και του ήδη υπάρχοντος φόρτου εργασίας στις υπηρεσίες που διαχειρίζονται τα συγχρηματοδοτούμενα. Πρέπει το ΕΠΑ αποτελέσει μοναδικό αντικείμενο Δημόσιων Υπηρεσιών που θα συσταθούν για αυτό, στελεχωμένες με στελέχη του δημοσίου με τα κατάλληλα προσόντα, ώστε να μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικά και αυτόνομα τα κονδύλια του ΠΔΕ.

Στην κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να αξιοποιηθούν ή και να ιδρυθούν και να στελεχωθούν αξιοκρατικά Ειδικές Υπηρεσίες του Δημοσίου για τη διαχείριση του ΠΔΕ, με προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, μετακινήσεις και σχετική επιμόρφωση δημοσίων υπαλλήλων.

Είμαστε στη διάθεση σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση επί των παραπάνω θεμάτων και παρακαλούμε σε συνάντηση μαζί σας.