ΣΧΕΔΙΑ-Ζώντας την παιδική χαρά

πηγή: Εργοληπτικόν βήμα Νο_110 της ΠΕΣΕΔΕ

Οι πρώτες παιδικές χαρές φτιάχτηκαν το 1886 στη Βοστώνη, με την ονομασία sand garden στις φτωχογειτονιές  των μεταναστών, ο στόχος ήταν η μείωση της παραβατικότητας των παιδιών και η μείωση των ατυχημάτων από τους κινδύνους που καιροφυλαχτούσαν σε κάθε γωνιά της γειτονιάς.

Περνώντας τα χρόνια οι ανάγκες της κοινωνίας και των παιδιών άλλαξαν, έτσι άρχισε να αλλάζει και το σκεπτικό σχεδιασμού.  Την δεκαετία του 70 μπήκε η έννοια της ασφάλειας έτσι μελέτες και έρευνες άρχισαν να επηρεάζουν τα σχέδια με στόχο την  βέλτιστη ασφάλεια στο παιχνίδι.

Στην Ελλάδα σήμερα στην πλειοψηφία τους οι παιδικές χαρές  είναι μικρές σε έκταση (250-300 τ.μ), κατανεμημένες άνισα στη πόλη, απευθύνονται σε παιδιά ηλικίας 1-6 ετών, χωρίς πράσινο, με κακές βιοκλιματικές συνθήκες, χωρίς φαντασία μέσα σε ένα συνήθως αποστειρωμένο περιβάλλον.

Στο εξωτερικό έχουν αναπτυχθεί  τέσσερις τύποι  παιδικών χαρών, οι  παραδοσιακές, οι  σύγχρονες, οι θεματικές και της περιπέτειας. Παρά το γεγονός ότι τα παιδιά αρέσει γενικά την περιπέτεια οι παιδικές χαρές περιπέτειας δεν έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλής  για τρεις βασικούς λόγους, πρώτον δεν θεωρήθηκαν αισθητικά αποδεκτές, επειδή είναι γεμάτες από τυχαία κομμάτια υλικών, δεύτερον γιατί οι γονείς δεν τις θεωρούν ασφαλείς και τρίτον γιατί θα πρέπει να υπάρχει εποπτεία κατά τη διάρκεια της χρήσης της παιδικής χαράς . Η παραδοσιακή παιδική χαρά έχει δεχτεί αρκετή κριτική θεωρείται ξεπερασμένη με πολλές σκληρές επιφάνειες. Στις θεματικές παιδικές χαρές αναπτύσσονται και νέες μορφές παιχνιδιού. Τα παιδιά εμπνέονται από το περιβάλλον, μπαίνουν σε ρόλους και αναπτύσσουν το μύθο.

Η χωροθέτηση της παιδικής χαράς αποτελεί σημαντική επιλογή γιατί εξασφαλίζει: α. Ασφαλής διαδρομή – σήμανση – διάβαση, β. Προσβασιμότητα, γ. Ισοκατανομή  των παιδικών χαρών στη πόλη ή τη γειτονιά, δ. Προστασία από θόρυβο, ανέμους, μόλυνση κλπ, ε. Ηλικιακό διαχωρισμό, στ. Κατάλληλο εμβαδό και  προσανατολισμό.

Σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα σε κάθε παιδί αντιστοιχούν 7 m2 για παιχνίδι σε δημόσιο χώρο, δηλαδή το μισό χώρο από ότι καταλαμβάνει ένα αμάξι. Υπολογίζοντας τι συμβαίνει στη γειτονιά μου, τη γειτονιά του Μακρυγιάννη, στο κέντρο της Αθήνας, ανακάλυψα ότι αντιστοιχεί μισό τετραγωνικό για κάθε παιδί, ηλικίας πρώτων τάξεων του δημοτικού.

Και επειδή η καλή αρχή είναι το ήμισυ του παντός, ο σωστός σχεδιασμός και μελέτη  αποτελούν καθοριστικό παράγοντα επιτυχίας αλλά και βιωσιμότητας της παιδικής χαράς.

ΑΡΧΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

• Αξιοποίηση χαρακτηριστικών του χώρου, του ανάγλυφου
• Κατάλληλη κλίμακα –συσχετισμό μεγεθών-διαφορετικά αντιληπτικά πεδία
• Ενότητα και αρμονία, ο τρόπος με τον οποίο το μερικό συνδέεται με το συνολικό
• Παιχνίδι χωρίς αποκλεισμούς
• Σχεδιασμός με τα μάτια των παιδιών
• Διαχωρισμός  με βάση την ηλικία – ηλικιακή αλληλοεπικάλυψη
• Αντικρουόμενες δραστηριότητες
• Ανοιχτές οπτικές
• Ανθεκτικότητα υλικών και κατασκευών

ΖΩΝΕΣ

Η περιοχή παιχνιδιού θα πρέπει να οργανώνεται σε διαφορετικά τμήματα για πρόληψη των τραυματισμών που προκαλούνται από αντικρουόμενες δραστηριότητες και τα παιδιά. Έτσι είναι απαραίτητο σε μια παιδική χαρά να υπάρχουν ζώνες όπως:

• Μεταβατικές ζώνες
• Φυσική ζώνη
• Ζώνη δημιουργικού παιχνιδιού
• Άσκησης, ευκαιρίες για σωματικές δραστηριότητες, όπως ολίσθηση, αναρρίχηση θα πρέπει να διαχωρίζεται από τη
• Ζώνη άνεσης και ηρεμίας
• Εξοπλισμός  υπηρεσιών
• Σκληρή ζώνη, δραματική,

 Επιπλέον, δημοφιλή παιχνίδια, σύνθετες κατασκευές ή  δραστηριότητες θα πρέπει να διασπείρεται να αποφεύγεται ο συνωστισμός σε οποιαδήποτε περιοχή, οι  κούνιες θα πρέπει να βρίσκεται σε  μια γωνία ή πλευρά, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι οι κατάλληλες ζώνες χρήσης γύρω από τον εξοπλισμό διατηρούνται. Οι είσοδοι  θα πρέπει να βρίσκεται σε μη κορεσμένο χώρο.

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

Η Επιλογή εξοπλισµού, θα πρέπει να γίνεται με κριτήριο την ηλικία των χρηστών, την επισκεψιμότητα, την  πρωτοτυπία και βέβαια να ικανοποιούν τις απαιτήσεις μιας σειράς προτύπων.

ΔΑΠΕΔΑ

Όλα τα δάπεδα έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Ο μελετητής  θα πρέπει τελικά να αξιολογούν τους παράγοντες ασφάλειας που θα επηρεάσουν τον τύπο ή τους τύπους των επιφανειών. Μεταξύ των παραγόντων αυτών είναι η θέση του στην παιδική χαρά, η δυνατότητα αποστράγγισης, το   κόστος εγκατάστασης και συντήρησης, το προσδόκιμο ζωής, οι  προσβάσιμες διαδρομές στην παιδική χαρά, η θερμοκρασία περιβάλλοντος, η  ασφάλεια, η επισκεψιμότητα, οι ηλικίες των χρηστών το ύψος του εξοπλισμού. Εναλλακτικά εκτός από ελαστικά πλακίδια μπορούν να χρησιμοποιηθούν βότσαλο, τεμαχίδια ξύλου, ροκανίδι ξύλου.

ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΧΑΡΕΣ ΓΙΑ ΌΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Όταν μιλάμε για παιδικές χαρές για όλα τα παιδιά δεν θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας μόνο τα παιδιά που έχουν κινητικές δυσκολίες, υπάρχουν και τα παιδιά που έχουν αισθητηριακές αναπηρίες ή παιδιά με αυτισμό που μπορεί να αποζητούν ένα ήρεμο καταφύγιο στη παιδική χαρά.

 ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Η ασφάλεια ενός παιδιού είναι αδιαπραγμάτευτο ζητούμενο, όμως πέρα από τη σωματική υπάρχει και η συναισθηματική ασφάλεια, την οποία συνήθως ξεχνάμε. Η τυποποίηση στην κίνηση είναι επικίνδυνη, διότι το παιχνίδι γίνεται απλοποιημένο και το παιδί δεν χρειάζεται να ανησυχεί  για τις μετακινήσεις του. Τα παιδιά χωρίς την ανάληψη ρίσκου δεν μπορούν να μάθουν  τις δυνατότητές τους. Υπάρχει διαφορά άλλωστε ανάμεσα στην πρόκληση και τον πραγματικό κίνδυνο. Θα πρέπει να αποφασίσουμε τι παιδιά θέλουμε να μεγαλώσουμε, η υπερπροστατευτική κοινωνία μας φαίνεται να εγκλωβίζει τα παιδιά σε ένα κόσμο γεμάτο ανασφάλειες, έλλειψης αυτοεκτίμησης, επιθετικότητας, άγχους κλπ.

Τα τελευταία χρόνια η μελέτη και η κατασκευή των παιδικών χαρών είναι υπευθυνότητα  των γεωτεχνικών ΕΟΚ 45112723-9 landscaping work for playgrounds. Ας ελπίσουμε ότι η συνεισφορά των γεωτεχνικών θα δημιουργήσει νέα πρότυπα παιδικής χαράς.

Σημείωση

Η Π.Ε.Ε.Γ.Ε.Π. είναι μια Ένωση που προασπίζεται και κατοχυρώνει τα δικαιώματα και την εκπαίδευση των μελών της, μελετά ζητήματα για τη διατήρηση και την προστασία του περιβάλλοντος, προωθεί σύγχρονες τεχνολογίες στο επαγγελματικό αντικείμενο, συνεργάζεται με φορείς που προάγουν την επιστημονική γνώση και παρεμβαίνει σε μια σειρά θεμάτων που αφορούν το πράσινο και στο περιβάλλον.