Συνέπειες από την Άρνηση του Επιβλέποντα να Υπογράψει Εμπρόθεσμα τον Λογαριασμό:Τάσος Γακίδης, Νομικός Σύμβουλος της ΠΕΣΕΔΕ

πηγή: Εργοληπτικόν βήμα Νο_114 της ΠΕΣΕΔΕ

Με τις διατάξεις των παρ. 1 και 2 του άρθρου 136 του Ν. 4412/2016 ορίζονται, μεταξύ άλλων, τα εξής:

«1. Η παρακολούθηση, ο έλεγχος και η διοίκηση των έργων ασκούνται από την αρμόδια τεχνική υπηρεσία του φορέα κατασκευής του έργου (διευθύνουσα ή επιβλέπουσα υπηρεσία), η οποία ορίζει τους τεχνικούς υπαλλήλους που θα ασχοληθούν ειδικότερα με την επίβλεψη, προσδιορίζει τα καθήκοντά τους όταν είναι περισσότεροι από έναν, παρακολουθεί το έργο τους και γενικά προβαίνει σε κάθε ενέργεια που απαιτείται για την καλή και έγκαιρη εκτέλεση των έργων.

2. Η Διευθύνουσα Υπηρεσία ορίζει ως επιβλέποντες και βοηθούς αυτών για το έργο ή τμήματά του ή είδη εργασιών τεχνικούς κατά προτίμηση υπαλλήλους που έχουν την κατάλληλη ειδικότητα, ανάλογα με τα στελέχη που διαθέτει, τις υπηρεσιακές ανάγκες και την αξιολόγηση του έργου και του προσωπικού. Οι επιβλέποντες αποτελούν τους άμεσους βοηθούς του προϊστάμενου της διευθύνουσας υπηρεσίας στην άσκηση των καθηκόντων της που σχετίζονται με το έργο, όπως αυτά ορίζονται στις επί μέρους διατάξεις του παρόντος τίτλου. Δεν αποκλείεται η άσκηση της επίβλεψης από τον προϊστάμενο της διευθύνουσας υπηρεσίας …..».

Περαιτέρω, με τις διατάξεις των παρ. 8 και 9 του άρθρου 152 του Ν. 4412/2016 ορίζονται, μεταξύ άλλων, τα εξής:

«8. Οι λογαριασμοί υποβάλλονται στη Διευθύνουσα Υπηρεσία που τους ελέγχει, τους διορθώνει και τους εγκρίνει μέσα σε ένα (1) μήνα. Αν ο λογαριασμός που έχει υποβληθεί έχει ασάφειες ή ανακρίβειες, σε βαθμό που να είναι δυσχερής η διόρθωσή του, η Διευθύνουσα Υπηρεσία, με εντολή της προς τον ανάδοχο, επισημαίνει τις ανακρίβειες ή ασάφειες που διαπιστώθηκαν από τον έλεγχο και παραγγέλλει την ανασύνταξη και επανυποβολή του. Στην περίπτωση αυτή η οριζόμενη μηνιαία προθεσμία για τον έλεγχο και την έγκριση του λογαριασμού αρχίζει από την επανυποβολή, ύστερα από την ανασύνταξη από τον ανάδοχο. Ο έλεγχος του λογαριασμού μπορεί να γίνει και από συνεργείο της υπηρεσίας, στο οποίο συμμετέχει ο επιβλέπων το έργο. Ο επιβλέπων υπογράφει το λογαριασμό, βεβαιώνοντας έτσι ότι οι ποσότητες είναι σύμφωνες με τις επιμετρήσεις και τα επιμετρητικά στοιχεία, οι τιμές σύμφωνες με τη σύμβαση και τις σχετικές διατάξεις και γενικά ότι έχουν διενεργηθεί στο λογαριασμό όλες οι περικοπές ή εκπτώσεις ποσών, που προκύπτουν από το νόμο και την εφαρμογή της σύμβασης. Η παράλειψη εμπρόθεσμου ελέγχου και έγκρισης του λογαριασμού αποτελούν πειθαρχικά παραπτώματα για τα αρμόδια όργανα της διευθύνουσας υπηρεσίας. Ο εγκεκριμένος λογαριασμός αποτελεί την πιστοποίηση για την πληρωμή του αναδόχου («πληρωτέο εργολαβικό αντάλλαγμα»). Προϋπόθεση πληρωμής της πιστοποίησης είναι η προσκόμιση από τον ανάδοχο όλων των απαιτούμενων δικαιολογητικών πληρωμής. Το τιμολόγιο μπορεί να προσκομίζεται μεταγενεστέρως κατά την είσπραξη του ποσού της πιστοποίησης.

Λογαριασμός που πληρώθηκε χωρίς έλεγχο, λόγω παρέλευσης της πιο πάνω μηνιαίας προθεσμίας (πλασματική έγκριση), ελέγχεται, διορθώνεται και εγκρίνεται μέσα σε προθεσμία τριών (3) μηνών από την υποβολή ή επανυποβολή του και οι προκύπτουσες διαφοροποιήσεις λαμβάνονται υπόψη σε επόμενο λογαριασμό. Η Διευθύνουσα Υπηρεσία μπορεί να εγκρίνει τον λογαριασμό και χωρίς την υπογραφή του επιβλέποντος.

………

9. Αν η πληρωμή ενός λογαριασμού καθυστερήσει χωρίς υπαιτιότητα του αναδόχου, πέρα του διμήνου από την υποβολή του ή την επανυποβολή του, οφείλεται, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου Ζ του Ν. 4152/ 2013, τόκος υπερημερίας. Ο ανάδοχος μπορεί να διακόψει τις εργασίες, αφού κοινοποιήσει στη Διευθύνουσα Υπηρεσία ειδική έγγραφη δήλωση».

Τέλος, με τις διατάξεις των παρ. 1 και 2 του άρθρου 141 του ίδιου Νόμου ορίζονται, μεταξύ άλλων, τα εξής:

«1. Η υπαίτια παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας από όργανα του φορέα κατασκευής του έργου αποτελεί πειθαρχική παράβαση.

2. Ιδίως αποτελούν πειθαρχικές παραβάσεις:

α) …… β) Για τον προϊστάμενο της διευθύνουσας υπηρεσίας: η παράλειψη κίνησης και διεκπεραίωσης της διαδικασίας έκπτωσης του αναδόχου παρά τη συνδρομή των αναγκαίων προϋποθέσεων, η παράλειψη έγκαιρης έγκρισης των επιμετρήσεων, λογαριασμών και βεβαίωσης περάτωσης των εργασιών του έργου, η παράλειψη αμελλητί κοινοποίησης του εγκεκριμένου λογαριασμού στον ανάδοχο και η πρόσκληση για την προσκόμιση των δικαιολογητικών πληρωμής ……

3. Για τις παραβάσεις των προηγούμενων παραγράφων το αρμόδιο όργανο της αναθέτουσας αρχής ή του αναθέτοντος φορέα είτε επιβάλλει εις βάρος των υπαιτίων, ανάλογα με τη βαρύτητά τους, την πειθαρχική ποινή του προστίμου μέχρι ποσού αντίστοιχου του μισθού των έξι (6) μηνών είτε τους παραπέμπει στο οικείο πειθαρχικό όργανο για την επιβολή των κατά τις κείμενες διατάξεις προβλεπόμενων πειθαρχικών ποινών».

Από τις ανωτέρω διατάξεις προκύπτουν τα εξής:

α) Ο επιβλέπων (ή οι επιβλέποντες εφόσον έχουν οριστεί περισσότεροι του ενός) οφείλει να ελέγξει τον υποβληθέντα από τον ανάδοχο λογαριασμό και είτε να τον υπογράψει («βεβαιώνοντας έτσι ότι οι ποσότητες είναι σύμφωνες με τις επιμετρήσεις και τα επιμετρητικά στοιχεία, οι τιμές σύμφωνες με τη σύμβαση και τις σχετικές διατάξεις και γενικά ότι έχουν διενεργηθεί στο λογαριασμό όλες οι περικοπές ή εκπτώσεις ποσών, που προκύπτουν από το νόμο και την εφαρμογή της σύμβασης») είτε να τον διορθώσει ή και να τον επιστρέψει παραγγέλλοντας«την ανασύνταξη και επανυποβολή του» εφόσον ο λογαριασμός «έχει ασάφειες ή ανακρίβειες, σε βαθμό που είναι δυσχερής η διόρθωσή του» επισημαίνοντας, στην περίπτωση αυτή, «τις ανακρίβειες ή ασάφειες που διαπιστώθηκαν από τον έλεγχο».

β) Μετά τον έλεγχο και υπογραφή του λογαριασμού ακολουθεί η έγκρισή του από τον Προϊστάμενο της Διευθύνουσας Υπηρεσίας. Τόσο ο έλεγχος του λογαριασμού, όσο και η έγκρισή του πρέπει να διενεργηθούν εντός μηνός από την ημερομηνία υποβολής (ή επανυποβολής) του.

γ) Αποτελούν πειθαρχικά παραπτώματα τόσο η παράλειψη (προφανώς και η άρνηση) του επιβλέποντα να ελέγξει και να υπογράψει τον λογαριασμό, όσο και η παράλειψη (προφανώς και η άρνηση) του Προϊσταμένου της Διευθύνουσας Υπηρεσίας να τον εγκρίνει εντός της μηνιαίας προθεσμίας. Και τούτο διότι η μη έγκαιρη (εντός διμήνου από την υποβολή του) πληρωμή του λογαριασμού καθιστά τον κύριο του έργου υπερήμερο, με συνέπειες την τοκοφορία του ποσού του λογαριασμού και την παροχή στον ανάδοχο του δικαιώματος διακοπής των εργασιών.

δ) Ο Προϊστάμενος της Διευθύνουσας Υπηρεσίας μπορεί να εγκρίνει τον λογαριασμό και χωρίς την υπογραφή του επιβλέποντος. Εφόσον, δε, οφείλει να εγκρίνει τον λογαριασμό εντός της μηνιαίας προθεσμίας και η τυχόν παράλειψή του αποτελεί πειθαρχικό παράπτωμα, η παράλειψη (ή η άρνηση) του επιβλέποντα να ελέγξει και να υπογράψει τον λογαριασμό δεν μπορεί να αποτελέσει νόμιμο λόγο άρσης της ευθύνης του. Πολύ, δε, περισσότερο όταν έχει ορίσει περισσότερους επιβλέποντες και ορισμένοι εξ αυτών έχουν ελέγξει και υπογράψει εμπροθέσμως τον λογαριασμό.