Ο Σύλλογος Μελετητών Δημοσίων Έργων Κεντρικής Μακεδονίας παρουσιάζει στο Εργοληπτικόν Βήμα Νο_133 τους προβληματισμούς και τα σημεία προσοχής αναφορικά με τη διαδικασία ανάθεσης και διαχείρισης των μελετών για τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια.
Τον περασμένο Ιανουάριο συνδιοργανώθηκε από το ΤΕΕ/ΤΚΜ και το ΥΠΕΝ «Εργαστήριο» για την παρουσίαση της πορείας υλοποίησης του Πολεοδομικού Σχεδιασμού της χώρας, και συγκεκριμένα τα προγράμματα που αφορούν:
α. τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια: Παρουσιάστηκαν οι στόχοι και το περιεχόμενο των μελετών σύμφωνα με τις εκδοθείσες προδιαγραφές, οι συμμετοχικές διαδικασίες και οι διαδικασίες έγκρισης και θεσμοθέτησης,
β. τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια: Εκτός από τους στόχους και διάφορα θεσμικά θέματα, παρουσιάστηκαν και 6 ΕΠΣ που εγκρίθηκαν με το νέο θεσμικό πλαίσιο,
γ. τις Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή Δόμησης: Παρουσιάστηκε ο σκοπός, το αντικείμενο και η δομή των μελετών για τον καθορισμό ΖΥΣ, καθώς και οι διαδικασίες για την έγκριση αυτών με π.δ.,
δ. τις Οριοθετήσεις Οικισμών: Παρουσιάστηκαν νομολογιακά δεδομένα και κατευθύνσεις σχετικά με τις πράξεις οριοθέτησης οικισμών με π.δ., καθώς και η μεθοδολογία οριοθέτησης για οικισμούς προϋφιστάμενους του 1923 και οικισμούς που δημιουργήθηκαν μεταξύ 1923 και 1983 και
ε. την Αναγνώριση Οδών: Στο πλαίσιο πρόσφατα εκδοθείσας υπουργικής απόφασης, παρουσιάστηκαν οι τεχνικές προδιαγραφές σύνταξης των μελετών καταγραφής του υπάρχοντος οδικού δικτύου ως πρώτο βήμα για την κατηγοριοποίηση αυτού, με σκοπό τον χαρακτηρισμό του ως «κοινόχρηστο δημοτικό» για την εφαρμογή πολεοδομικών διατάξεων.
Πλην των παραπάνω τεχνικών και επιστημονικών θεμάτων, στο πλαίσιο του εργαστηρίου περιγράφηκε και η διαδικασία ανάθεσης και διαχείρισης των μελετών, με κοινό στοιχείο τον ορισμό ως αναθέτουσας Αρχής του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, το οποίο προκηρύσσει τους διαγωνισμούς, με τεύχη που συντάσσονται από το ΥΠΕΝ και ακολουθεί τη διαδικασία ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων μελετών. Στις επιτροπές επίβλεψης των συμβάσεων, που είναι 3μελείς, μετέχουν εκπρόσωποι του ΤΕΕ, του ΥΠΕΝ και του εκάστοτε Δήμου.
Η πρωτοβουλία αυτή της Γενικής Γραμματείας Χωρικού Σχεδιασμού & Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ ήταν σημαντική για την ενημέρωση των μηχανικών και συνοδεύτηκε από μία προσπάθεια συλλογής ερωτημάτων τις προηγούμενες ημέρες, ώστε να προετοιμαστούν τα στελέχη του Υπουργείου για τις απαντήσεις.
Ο ΣΜΕΔΕΚΕΜ έθεσε δύο ερωτήματα στην πλατφόρμα συγκέντρωσης ερωτημάτων που άνοιξε το ΤΕΕ/ΤΚΜ, που αφορούν τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια και συγκεκριμένα, το πρώτο από αυτά τις διαδικασίες έγκρισης και το δεύτερο τις αμοιβές.
Διαδικασία έγκρισης ΤΠΣ
Κατά την άποψη του ΣΜΕΔΕΚΕΜ, η προβλεπόμενη από την ισχύουσα νομοθεσία (Παράρτημα Γ: Διάγραμμα ροής της υπουργικής απόφασης με αριθ. ΥΠΕΝ/ΔΠΟΛΣ/72343/1885/28.7.2021, ΦΕΚ 3545 Β) γνωμοδότηση του ΚΕΣΥΠΟΘΑ, πριν από την έγκριση της μελέτης ΤΠΣ, θα έχει ως αποτέλεσμα την εμπλοκή της προώθησης των διαδικασιών, λόγω της σχεδόν ταυτόχρονης αποστολής μεγάλου αριθμού μελετών ΤΠΣ και του μεγάλου φόρτου της Επιτροπής. Σημαντική επίπτωση αυτής της εξέλιξης μπορεί να είναι η απώλεια πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, λόγω παραβίασης των χρονοδιαγραμμάτων, οπότε θα απαιτηθούν εθνικοί πόροι για την αποπληρωμή των μελετών. Ο ΣΜΕΔΕΚΕΜ πρότεινε να εξεταστεί η μεταφορά της αρμοδιότητας στα περιφερειακά ΣΥΠΟΘΑ, τα οποία, εκτός των άλλων, διαθέτουν και μεγαλύτερη γνώση και εμπειρία για τα τοπικά ζητήματα, οπότε οι γνωμοδοτήσεις θα είναι περισσότερο εύστοχες και η διαδικασία περισσότερο αποτελεσματική.
Η απάντηση του εκπροσώπου του Υπουργείου επί του θέματος ήταν ότι η συμμετοχή εκπροσώπου του εκάστοτε ΟΤΑ στην επιτροπή εποπτείας και επίβλεψης της μελέτης ΤΠΣ, διασφαλίζει τη γνώση των τοπικών συνθηκών και ότι η έγκριση των σχεδίων από διαφορετικά Συμβούλια έχει τον κίνδυνο να αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο κρίσιμα ζητήματα.
Ο Σύλλογός μας θα επιμείνει στην άποψή του σχετικά με την αναγκαιότητα μεταφοράς της αρμοδιότητας, έχοντας την πεποίθηση ότι η αποκέντρωση της έγκριση των μελετών μόνο θετικά αποτελέσματα θα έχει αναφορικά με την ταχύτητα της προώθησης των διαδικασιών. Εξάλλου, η ενιαία αντιμετώπιση των θεμάτων μπορεί να επιτευχθεί με έκδοση οδηγιών από το Υπουργείο, με βάση τις οποίες θα γνωμοδοτούν και θα εγκρίνουν τα σχέδια τα περιφερειακά Συμβούλια.
Αμοιβές μελετών ΤΠΣ
Σύμφωνα με τη νέα (τροποποιητική) απόφαση, ποσοστό 15% της αμοιβής, δηλαδή το μισό του ποσοστού της αμοιβής που αντιστοιχεί στη Β’ φάση της μελέτης, θα καταβληθεί στον ανάδοχο μετά την οριστική παραλαβή της μελέτης. Από αυτή η διάταξη, σε συνδυασμό με το Διάγραμμα ροής του Παραρτήματος Γ της υπουργικής απόφασης με αριθ. ΥΠΕΝ/ΔΠΟΛΣ/72343/1885/28.7.2021 συνάγεται ότι η μελέτη θα αποπληρωθεί μετά την έκδοση του προεδρικού διατάγματος έγκρισης του ΤΠΣ, προφανώς ώστε να ενσωματωθούν και οι τυχόν παρατηρήσεις του ΚΕΣΥΠΟΘΑ ή του ΣτΕ. Η ερώτηση αυτή απαντήθηκε θετικά από τον εκπρόσωπο του Υπουργείου.
Άλλα θέματα
Εκτός από το πρόγραμμα των μελετών ΤΠΣ, σε βάθος συζητήθηκαν και θέματα που αφορούν τις οριοθετήσεις οικισμών και την καταγραφή των δημοτικών οδικών δικτύων. Τα προβλήματα που εντοπίζονται στα θέματα αυτά είναι:
α. Με την υπουργική απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΠΟΛΣ/73670/1765/14.7.2022 «Μεθοδολογία οριοθέτησης οικισμών» (ΦΕΚ 3733 Β) καθορίζονται με σαφήνεια και αρκετές λεπτομέρειες η μεθοδολογία της οριοθέτησης των οικισμών με αναφορά στα παραδοτέα, τα γεωχωρικά δεδομένα και την τελική πρόταση. Ωστόσο, διακηρύξεις για την ανάθεση μελέτης οριοθέτησης οικισμών έχουν προωθηθεί για ελάχιστους Δήμους της χώρας. Το πρόβλημα που προκύπτει στην εκπόνηση των ΤΠΣ είναι ο τρόπος που θα καθοριστούν, κατά τη διάρκεια εκπόνησής τους, τα όρια των υπόλοιπων οικισμών των Δήμων, δεδομένου ότι δεν υπάρχει μία συνολική οδηγία για τη μεθοδολογία εφαρμογής τους, ούτε διατίθενται τα πρωτογενή δεδομένα που πρέπει να ληφθούν υπόψη για την ορθή υλοποίησή τους. Κατά συνέπεια, υπάρχει ο κίνδυνος τα τελικά παραδοτέα να μην είναι συμβατά με τον τελικό τους αποδέκτη που θα είναι, σύμφωνα μετους εκπροσώπου του ΥΠΕΝ, ο Ψηφιακός Χάρτης.
β. Αντίστοιχο πρόβλημα, τόσο στα πρωτογενή δεδομένα, όσο και στη συμβατότητα των τελικών παραδοτέων, υπάρχει και στην καταγραφή των δημοτικών οδικών δικτύων. Ενώ ήδη υπάρχουν προγενέστερα έργα που έχουν παράξει γεωχωρικά δεδομένα (Ψηφιακή Πολεοδομία), αυτά δεν προβλέπεται να χορηγηθούν ως πρωτογενή δεδομένα στους αναδόχους, ώστε να υπάρχει ενιαίο ψηφιακό υπόβαθρο. Η αναζήτηση αυτών των δεδομένων στις Υπηρεσίες που τα δημιούργησαν πριν πολλά έτη θα οδηγήσει σε αποτελέσματα που δεν θα εγγυώνται την ορθότητά τους. Τέλος, δεν προκύπτει από καμία διάταξη οδηγία ότι τα τελικά παραδοτέα θα είναι συμβατά με τον τελικό τους αποδέκτη, που θα είναι, και πάλι, ο Ψηφιακός Χάρτης.
πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_133 της ΠΕΣΕΔΕ
