Ο Νίκος Θυμάκης Γεωπόνος-MSc, μέλος ΠΕΕΓΕΠ, ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ (Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος Κρουσσίων) αναλύει στο Εργοληπτικόν Βήμα Νο_132 πώς ο Ελληνικός Κήπος (Hellenic Garden) μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εκπαιδευτικό εργαλείο στον στόχο της ανάσχεσης της Κλιματικής Αλλαγής.
«Ελληνικός Κήπος: Πρόκειται για τη σχεδιαστική, κατασκευαστική και διαχειριστική καταγραφή και άποψη μικροτοπίων της χώρας μας μέσα από φυσικά υλικά και φυτικά είδη που χαρακτηρίζουν τοπία περιοχών της πατρίδας μας περιγράφοντας πολιτισμό, ιστορία, επιστήμη, τέχνη, αγροτική πρακτική…αυτό που λέμε άρωμα Ελλάδας».(1)
Τα τελευταία χρόνια, λόγω της κλιματικής αλλαγής, οι σύγχρονοι Αρχιτέκτονες Τοπίου και Κηποτέχνες, έχουν δημιουργήσει και προβάλλει μία παγκόσμια τάση για την ανάδειξη του τοπίου και την επαναφορά της φύσης στις πόλεις, τη στιγμή που όλοι πλέον αναγνωρίζουν τα πολλαπλά και σημαντικά οφέλη της φυσικής ζωής για τον άνθρωπο. Μέσα από τα φυτά μέσα στην πόλη φαίνονται οι γεωργικές πρακτικές, ενώ σημείωνουμε ότι τα φυτά συντελούν στην ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής, που πλέον οφείλει να είναι η καθημερινότητά μας.
Ο «Ελληνικός Κήπος» γυρίζει, σφυρίζει μυρίζει. Δηλαδή, τα φυτά του «Ελληνικού Κήπου» κάνουν τον κύκλο τους όπως στη φύση, έχουν τις δικές τους μυρωδιές και η ζωή που έχουν μέσα από την πανίδα που δημιουργείται είναι ανάμεσά μας. Πολιτισμός, Περιβάλλον και Διατροφή, συνδέονται σε μία «αλυσίδα» με το Πράσινο ως απεικόνιση και μήνυμα στον «Ελληνικό Κήπο». Κάνοντας στόχευση στο μήνυμα της ανάσχεσης της Κλιματικής Αλλαγής, με αυτήν την ενέργεια ενισχύουμε τη βιοποικιλότητα, δίνουμε τη δυνατότητα στη μέλισσα να «εργαστεί» επικονιάζοντας, περιορίζουμε τη χρήση ενεργειακών και φυσικών πόρων και αυξάνουμε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των αστικών χώρων. Αυτό είχε στο μυαλό του ο πρώτος στην πραγματικότητα Έλληνας Αρχιτέκτονας Τοπίου, Δημήτρης Πικιώνης, όταν προσέγγιζε σχεδιαστικά και κατασκευάστικα΄τόσο τον περιβάλλοντα χώρο της Ακρόπολης όσο και τον Παιδικό Κήπο στη Φιλοθέη.
Ο εκπαιδευτικός ρόλος του Πρασίνου, έχει ένα προαιώνιο και αενάως σύγχρονο µήνυµα: αυτό της αειφορίας. Μέσα από το Τοπίο και τα φυτά που δίνουν την ανάσα ενός οικοσυστήµατος, αναπτύσσονται η Ιστορία και ο Μύθος, η Καλλιέργεια και η Γαστρονοµία, η Τέχνη και ο Πολιτισµός, η Φιλοσοφία και η Τεχνολογία, το μέλλον το ίδιο. Αυτό εκφράζεται µέσα από τον «Ελληνικό κήπο» (Hellenic Garden) και τη χρήση αυτοφυών Ελληνικών Φυτών.
Η δυνατότητα εφαρμογής-το φυτικό υλικό
Η δυνατότητα εφαρμογής σε κήπους και χώρους πρασίνου είναι απεριόριστη και ειδικά στη χώρα µας όπου, κατά την προσωπική µου εκτίμηση, κάθε προσέγγιση εξωτερικού χώρου οφείλει να δείχνει Ελληνικό Τοπίο. Ειδικά σε πάρκα αλλά και σε ξενοδοχειακές µονάδες, όπου ο τουρίστας –κακά τα ψέµατα- δεν έρχεται στην Ελλάδα να δει το Μπαλί αλλά το δικό µας τοπίο. Μεγάλες ελιές, πλατάνια, αρωματικά φυτά, χαρουπιές, δρυς, αλλά –και γιατί όχι, τον κρητικό –ελληνικό φοίνικα. Αξίζει να αναφέρουμε, ότι τα τελευταία χρόνια το ΦΕΚ που αφορά διαχείριση έργων πρασίνου, επιβάλλεται η χρήση «μεσογειακών» ενδεδειγμένων φυτικών ειδών, κάτι που µας δίνει κατά τη γνώµη µου θετική κατεύθυνση προς µια αειφόρα ελληνική κηποτεχνία, όπου ο θεµατικός κατά περίπτωση «Eλληνικός Kήπος» (Hellenic garden) θα αποτελέσει επίκεντρο µίας ολόκληρης πολιτικής.
Χαρακτηριστική πρόταση είναι αυτή που έγινε για «Τοπιοσήμανση» των γιγαντιαίων ελαιοδένδρων με τα «Ελαιώνια (Ελιά + Αιώνια) Τοπία» (2) και τη σύνδεσή τους ως στοιχεία κηποτεχνίας παγκοσμίως για την προβολή της Ελλάδας ως προορισμό και του ελαιολάδου.
Από τα περίπου 6600 είδη που έχει η ελληνική χλωρίδα, υπάρχουν πάρα πολλά που ήδη χρησιμοποιούνται και πολλά άλλα που µπορούν να δοκιµαστούν και να καθιερωθούν, ανά περιοχή. Η δουλειά αυτή γίνεται στο Εργαστήριο προστασίας και Αξιοποίησης Αυτοφυών και Ανθοκομικών Ειδών (ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ-ΘΕΡΜΗ) με εφαρμογή στον Βαλκανικό Βοτανικό Κήπο Κρουσσίων ενώ σε πρόσφατα Ευρωπαϊκά Έργα (LIFEGRIN και INTREGGCONSE-PP) έχουν γίνει εφαρμογές σε πόλεις με ιδιαίτερη επιτυχία.
Καλό θα είναι να ενισχύσουμε τη λογική του Ελληνικού Κήπου, να φέρουμε τη Φύση μας στις πόλεις ξανά μέσα από τους χώρους πρασίνου και να περιορίσουμε την «άσκοπη» εισαγωγή φυτικού υλικού που έχει πολλούς κινδύνους.Μέλλον υπάρχει και πολλοί από τους παραγωγούς στο χώρο της Ανθοκομίας έχουν στραφεί σε αυτά τα φυτά, ενώ έργα που μπορεί να δει κανείς είναι ο Κήπος Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ στη Θέρμη, ο Κήπος του Πύργου Συγγρού στο Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών και το Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης στην Καρδία.
Αναφορά στις Πηγές
-Thymakis N, “Elaionia Landscapes(Ελαία + Αιώνια) :Hellenic Monumental Olive Trees as Cultural Elements through Agricultural Practice and Landscape Architecture”, (2nd International Yale Symposium on Olive Oil and Health, Delphi, December 2019).
Thymakis N, Georgi N., “The Hellenic Garden. A worldwide brand of climate wise cultural landscaping” (The 3rd World Conference of the Society for Urban Ecology 2020: “Cities as social – ecologicalsystems”. Poznan, July 2021).
πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_132 της ΠΕΣΕΔΕ
