Ομιλία Ανδρέα Στοϊμενίδη με τις θέσεις των Συνδικάτων στο Συνέδριο του ΕΛΙΝΥΑΕ

Η ομιλία του προέδρου της ΟΣΕΤΕΕ και Γραμματέα Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία της ΓΣΕΕ, Δρ. Ανδρέα Στοϊμενίδη, εκπροσωπώντας τη ΓΣΕΕ και τα Ευρωπαϊκά Συνδικάτα στο 3ο Διεθνές Συνέδριο του Ελληνικού Ινστιτούτου για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία (ΥΑΕ).

Στην ομιλία, αναλύεται το υφιστάμενο εθνικό περιβάλλον, οι αιτίες της ραγδαίας κλιμάκωσης στα εργατικά δυστυχήματα, δίνονται παραδείγματα καλών πολιτικών από το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι και κατατίθενται οι πλήρεις προτάσεις των Συνδικάτων.

«Κύριε Υπουργέ, Κυρία Πρόεδρε του ΕΛΙΝΥΑΕ,

κυρίες και κύριοι,

Συναδέλφισσες και συνάδελφοι,

Η ίδρυση του Ελληνικού Ινστιτούτου για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία πριν από 30 χρόνια, ήταν απολύτως απαραίτητη και ήρθε να καλύψει πολλά ιστορικά κενά στο διεπιστημονικό αυτό αντικείμενο.

Το σημαντικότερο ήταν η οργανωμένη ισότιμη θεσμική συνεργασία των κοινωνικών εταίρων, εργαζομένων και επιχειρήσεων, στοιχείο κρίσιμο για την αποτελεσματική διαχείριση των θεμάτων ΥΑΕ.

Επιπλέον ώθησε την Πολιτεία να ασχοληθεί με τα θέματα ΥΑΕ ενώ παράλληλα αποτέλεσε μία δεξαμενή σκέψης, εκπαίδευσης και έρευνας τόσο των ειδικών του χώρου, όσο και των ανθρώπων που επιζητούσαν την γνώση και την πληροφόρηση στο αντικείμενο αυτό.

Η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας, των εργαζομένων και των εργοδοτών, αποτέλεσε άλλον έναν σημαντικό στόχο ενώ η διερεύνηση των εργατικών ατυχημάτων και δυστυχημάτων και η παρακολούθηση της απόδοσης των ευθυνών είχε εξελιχθεί σε εργαλείο πρόληψης επικίνδυνων και ανθυγιεινών μελλοντικών καταστάσεων.

Σήμερα το ΕΛΙΝΥΑΕ ύστερα από μία αλλαγή σύνθεσης υπέρ των εργοδοτικών οργανώσεων, βρίσκεται μπροστά σε πολύ μεγάλες προκλήσεις, καθώς ο διεθνής χάρτης της εργασίας έχει αλλάξει εκ βάθρων, με την κλιματική αλλαγή, την ψηφιοποίηση και τις υγειονομικές απειλές να δημιουργούν νέους τομείς απασχόλησης. Επιπλέον παρουσιάζονται νέα χαρακτηριστικά στην εργασία όπως η αύξηση του μέσου όρου ηλικίας των εργαζομένων, η τηλε-εργασία, η αυτο-απασχόληση και οι συχνές αλλαγές εργοδότη.

Και όλα αυτά σε ένα περιβάλλον αδιαμφισβήτητης ραγδαίας κλιμάκωσης των εργατικών δυστυχημάτων στην χώρα μας.

Το θεσμικό πλαίσιο για την Υγεία και την Ασφάλεια των Εργαζομένων στην Ελλάδα είναι σχετικά ολοκληρωμένο και καλύπτει πολλαπλές διαστάσεις που επιδρούν στη φυσική και πνευματική τους κατάσταση. Αποσαφηνίζει την

ευθύνη του εργοδότη και τις υποχρεώσεις του εργαζόμενου και προβλέπει την παρουσία συμβουλευτικών και εποπτικών μηχανισμών, τόσο εντός όσο κι εκτός επιχείρησης, οι οποίοι εφόσον λειτουργούν όπως προβλέπεται, συμβάλλουν σημαντικά στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας. Όμως οι ανεπάρκειες στην εφαρμογή της νομοθεσίας είναι τεράστιες.

Το Συνέδριο του ΕΛΙΝΥΑΕ είναι το μεγαλύτερο επιστημονικό γεγονός στα θέματα Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία στην χώρα. Τρία πολύ ιδιαίτερα και δύσκολα χρόνια με την επιδημία του κορωνοϊού μεσολάβησαν από την προηγούμενη διοργάνωση.

Η αλματώδης εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας ιδιαίτερα στους κλάδους της Υγείας και της Πληροφορικής και τα αυστηρά μέτρα δημόσιας υγιεινής δημιούργησαν την προσδοκία ότι αυτή η δύσκολη περίοδος θα δημιουργούσε ένα παράθυρο στο μέλλον για βελτίωση των συνθηκών Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία.

Δυστυχώς η εξέλιξη ήταν εντελώς διαφορετική.

Η οικονομία άνοιξε με άγριους ρυθμούς για τους εργαζόμενους. Με τους πρόσφατους νόμους η εργασία εντατικοποιείται και γίνεται όλο και πιο «ευέλικτη» σε αντίθεση με τους μισθούς που μένουν καθημαγμένοι στα επίπεδα της κρίσης και δέχονται την επίθεση της ακρίβειας και του πληθωρισμού. Την στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση, εδώ και επτά χρόνια έχει υπερψηφίσει τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα των Κοινωνικών Δικαιωμάτων και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ίδρυσε φέτος την Επιτροπή για τον Εκμηδενισμό Εργατικών Ατυχημάτων και Επαγγελματικών Ασθενειών έως το 2030, (όπου ως ΓΣΕΕ έχουμε σημαντικό ρόλο), βελτιώνοντας σημαντικά τις συνθήκες εργασίας στον ευρωπαϊκό χώρο, η πατρίδα μας κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση καθώς με την ουσιαστική κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας τα χρόνια των Μνημονίων και την μη αποκατάστασή τους έως σήμερα, την συνεχιζόμενη μεγαλύτερη εντατικοποίηση της εργασίας, την κατάχρηση στον αριθμό των υπεργολαβιών ιδιαίτερα στον κατασκευαστικό κλάδο, την έλλειψη ισχυρής πολιτικής βούλησης και την αδυναμία των ελεγκτικών μηχανισμών παρά τις ηρωικές προσπάθειες των συναδέλφων μας, ολοένα και περισσότεροι εργαζόμενοι χάνουν τη ζωή τους. Σύμφωνα με την διαρκή ανεξάρτητη έρευνα των μηχανικών της Ομοσπονδίας Συλλόγων Εργαζομένων Τεχνικών Επιχειρήσεων Ελλάδος, 80 άνθρωποι έχασαν την ζωή

τους στην εργασία σε έναν αριθμό ρεκόρ την τελευταία δεκαετία, ενώ σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ το 2020 ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 41 και το 2019, 51.

Σε αυτήν την δύσκολη πραγματικότητα όπου πρέπει να ληφθούν μέτρα ανάσχεσης του κύματος των εργατικών δυστυχημάτων, η ΓΣΕΕ εξέφρασε τις ισχυρές αντιρρήσεις της για τις πρόσφατες αναπάντεχες νομοθετικές πρωτοβουλίες για δυνατότητα άσκησης έργου από μη πιστοποιημένους εργάτες σε ηλεκτρολογικά έργα του ΔΕΔΔΗΕ και στον χειρισμό ανυψωτικών μηχανημάτων.

Και όλα αυτά σε ένα πλαίσιο μιθριδατισμού όπου τα εργατικά δυστυχήματα ακόμα και τα πολύνεκρα, περνούν στα ψιλά ως ειδήσεις ρουτίνας, σχεδόν ασχολίαστα στην επικαιρότητα και στον κοινωνικό διάλογο ενώ ένα στραβοπάτημα σε ένα τηλεοπτικό reality, μπορεί να απασχολήσει επί πολύ, κύριους τίτλους των ΜΜΕ. Σαν να θεωρείται δεδομένο ότι αν δουλεύεις είναι αυτονόητο ότι κινδυνεύει η ζωή σου ή η υγεία σου.

Αγαπητές φίλες και φίλοι,

Δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίσουμε αυτή την κατάσταση με μικροαλλαγές στο υφιστάμενο σύστημα. Δεν περιμένουμε ότι η ενσωμάτωση μερικών ακόμη Ευρωπαϊκών Οδηγιών ή η έκδοση προαιρετικού πληροφοριακού υλικού θα αλλάξει την κατάσταση. Πρέπει να επανεξετάσουμε από την αρχή καίρια θέματα του συστήματος και να κάνουμε μεγάλες και ουσιαστικές αλλαγές.

1. Να υπάρξει πολιτική βούληση και να εφαρμοστεί το νομικό πλαίσιο με παράλληλη ενίσχυση και θεσμική αναβάθμιση του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ). Η αρχική υποβάθμισή του από Ειδική Γραμματεία σε Γενική Διεύθυνση εξελίχθηκε με τον 4808/2021 σε απόσπασή του από το Υπουργείο Εργασίας και μετατροπή του σε ΄΄ανεξάρτητη αρχή΄΄ γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με την επικύρωση της Διεθνούς Σύμβασης Εργασίας 187 για την ΥΑΕ, σύμφωνα με την οποία οι ελεγκτικοί μηχανισμοί πρέπει να είναι οργανικά τμήματα του Υπουργείου. Ως ΓΣΕΕ έχουμε προχωρήσει σε παραστάσεις και σε νομικές ενέργειες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο για να ανάδειξη αυτής της στρέβλωσης. Προς το παρόν, η παρουσία στο ΔΣ της νέας αρχής, μηχανικού ή ιατρού, βασικών επιστημονικών ειδικοτήτων στα θέματα ΥΑΕ θα μπορούσε ίσως να συμβάλει στην καλύτερη λειτουργία της.

2. Ουσιαστική διαβούλευση μεταξύ εργοδοτών, εργαζομένων και Κυβέρνησης. Το Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Πλαίσιο για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία 2021-2027 ψηφίστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούνιο του 2021, ύστερα από εξαντλητικό δωδεκάμηνο διάλογο σε τριμερές επίπεδο. Όλα τα Κράτη μέλη ολοκλήρωσαν αυτήν την περίοδο ύστερα από έναν χρόνο διαβούλευσης τα Εθνικά τους Πλαίσια. Στην πατρίδα μας η αρχική πρόταση ήταν να εγκρίνουμε το Ελληνικό Σχέδιο, εντός δύο ημερών. Τελικά ύστερα από ενέργειές μας, ορίστηκε από το Υπουργείο Εργασίας, νέος χρόνος ολοκλήρωσης της διαδικασίας έως τα μέσα Ιουνίου. Αντίστοιχα απαιτείται η αναβάθμιση και ουσιαστική λειτουργία του ΕΣΥΑΕ και η στήριξη του Εστιακού Πόλου του ΕΟ ΥΑΕ

3. Μετά από πρόταση της ΓΣΕΕ, υιοθετήθηκε με τον 4808/2021 από το Υπουργείο Εργασίας η σύσταση Φορέα Ασφάλισης Επαγγελματικού Κινδύνου. 17 μήνες μετά και εν΄ αναμονή της σύστασής του, παραμένουμε η μοναδική χώρα στην Ε.Ε. που δεν έχει ιδρύσει αντίστοιχο φορέα ο οποίος θα επιβραβεύει τους καλούς εργοδότες και θα υποχρεώνει σε καταβολή υψηλών ασφάλιστρων όσους έχουν την ευθύνη για επικίνδυνα περιστατικά και ανθυγιεινές καταστάσεις.

4. Ο προληπτικός έλεγχος στη δουλειά, είναι ακρογωνιαίος λίθος της κρατικής παρέμβασης στην ΥΑΕ. Η νομοθέτηση χωρίς έλεγχο δεν μπορεί να έχει αποτέλεσμα. Ούτε, φυσικά, ο διαχωρισμός νομοθέτη και ελεγκτή που επιχειρείται με την απόσπαση του ΣΕΠΕ από το Υπουργείο Εργασίας. Με ένα πρώτο υπολογισμό έχουμε το μέγιστο 25.000 ελέγχους ετησίως για περίπου 1.000.000 επιχειρήσεις στη χώρα. Αυτό σημαίνει ότι κάθε επιχείρηση μπορεί να ελεγχθεί κάθε 20 έτη. Ακόμη και αν διπλασιάσουμε τους ελέγχους θα φτάσουμε τα 10 έτη. Δεν είναι επαρκής και ρεαλιστική η λειτουργία του συστήματος μόνο με αυτήν την προσέγγιση. Παράλληλα με την ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών σε ανθρώπινο δυναμικό, πρέπει να αξιοποιήσουμε την πληροφορική και την τεχνολογία ώστε να καταγράψουμε τα θέματα ΥΑΕ και να σταθούμε προληπτικά δίπλα στις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους. Και βέβαια ότι ισχύει για το ΣΕΠΕ ισχύει επί το πολλαπλάσιο για την υποστελεχωμένη και απαρχαιωμένη Επιθεώρηση Μεταλλείων του Υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος όπου έχουμε πολλά θανατηφόρα τελευταία.

5. Αναμόρφωση του συστήματος αναγγελίας και καταγραφής των εργατικών ατυχημάτων καθώς και του συστήματος παρακολούθησης, αξιολόγησης και

αξιοποίησης των δεδομένων ώστε κάθε μήνα να γίνεται καταγραφή και να σχεδιάζεται άμεσα σχέδιο πρόληψης και αντιμετώπισής τους. Σήμερα τα επίσημα δημοσιευμένα στοιχεία καταγράφουν τα προ διετίας στατιστικά (2020) με αποτέλεσμα η λήθη να λειτουργεί ως συλλογικό αντίδοτο. Οι οργανώσεις μας σε μία προσπάθεια κάλυψης του κενού αυτού έχουν ξεκινήσει από τις αρχές του 2022 την καταγραφή των εργατικών δυστυχημάτων ώστε να είναι σαφής η πραγματική εικόνα.

6. Εισαγωγή της έννοιας της επαγγελματικής ασθένειας στην χώρα μας. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο των Ευρωπαϊκών Συνδικάτων, στην Ευρώπη κάθε χρόνο καταγράφονται 100.000 θάνατοι που σχετίζονται με καρκινογόνους παράγοντες που εκλύονται στους εργασιακούς χώρους. Σύμφωνα με τις Αρχές μας, στην Ελλάδα δεν καταγράφεται κανένας. Είναι εντυπωσιακό ότι δεν καταγράφηκαν στην χώρα μας περιστατικά covid- 19 ως επαγγελματική ασθένεια ούτε καν στον κλάδο της Υγείας όπου οι συνάδελφοί μας κατέθεσαν και την ψυχή τους.

7. Υποχρεωτική ενημέρωση, εκπαίδευση και πιστοποίηση κάθε εργαζόμενου και κάθε εργοδότη, σε κάθε θέση εργασίας και δημιουργία κουλτούρας ΥΑΕ με την ένταξη του μαθήματος ΥΑΕ στο ωρολόγιο πρόγραμμα από την πρωτοβάθμια έως την τριτοβάθμια εκπαίδευση.

8. Η ουσιαστική σύνδεση του έργου του ΕΛΙΝΥΑΕ από την πρόληψη έως την καταγραφή και την αντιμετώπιση των επικίνδυνων και ανθυγιεινών καταστάσεων στους χώρους εργασίας στην πατρίδα μας.

Παράλληλα παραμένουν επίκαιρες και οι άλλες προτάσεις μας όπως είναι

• Η κλαδική ή και γεωγραφική σύσταση επιτροπών ΥΑΕ και η αντίστοιχη εκπροσώπηση των εργαζομένων για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις

• Η δημιουργία Διευθύνσεων Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας στις Αποκεντρωμένες Περιφερειακές Διοικήσεις και η στελέχωσή τους σε επίπεδο Δήμων.

• Η δημιουργία ειδικών τμημάτων πρόληψης, όπου θα περιλαμβάνεται και η ιατρική της εργασίας σε όλα τα νοσοκομεία.

-Η Ανάπτυξη εθνικού δημόσιου προγράμματος υποχρεωτικών, περιοδικών προσυμπτωματικών ελέγχων στους χώρους εργασίας.

Συναδέλφισσες και συνάδελφοι

H Υγεία και η Ασφάλεια στην Εργασία είναι ένα σύνθετο και πολύπλοκο ζήτημα στο οποίο επιδρούν παράγοντες διαφορετικών επιπέδων και χαρακτηριστικών.

Είναι όμως ένα μεγάλο στοίχημα που αν το πετύχουμε κερδίζουμε όλοι. Εργαζόμενοι, Εργοδότες, Κυβέρνηση.

Το ασφαλές και υγιές εργασιακό περιβάλλον είναι δείγμα κοινωνικής, οικονομικής ευημερίας και πολιτικής προόδου.

Κάθε εργατικό δυστύχημα είναι ένα πλήγμα στην Δημοκρατία και στον Πολιτισμό μας.

Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, οφείλουμε ΣΗΜΕΡΑ, Κυβέρνηση και Κοινωνικοί Εταίροι μαζί με την επιστημονική κοινότητα να οικοδομήσουμε και να υπηρετήσουμε μία ΝΕΑ συμφωνία στα θέματα ΥΑΕ στην Ελλάδα με μετρήσιμα βελτιωμένα αποτελέσματα.

Ώστε να υπηρετηθεί στην πράξη το Όραμα του ΕΛΙΝΥΑΕ όπως περιγράφεται στο Πρόγραμμα του Συνεδρίου που είναι η προαγωγή των αρχών της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία και η εμπέδωση της νοοτροπίας πρόληψης, με τη συνεργασία και προς όφελος επιχειρήσεων, εργαζομένων και της κοινωνίας συνολικά.

Καλή Επιτυχία στο Συνέδριο και Καλή Πορεία στο Ινστιτούτο

Σας ευχαριστώ θερμά που με ακούσατε».

Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter