Κοινωνική Αποδοχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Προϋπόθεση και Σύμμαχος της Νέας Ενεργειακής Πολιτικής:Δρ. Ανδρέας Στοϊμενίδης Πρόεδρος ΟΣΤΕΕ/ΣΤΥΕ

πηγή: Εργοληπτικόν βήμα Νο_114 της ΠΕΣΕΔΕ

Για την μεγαλύτερη ανάπτυξη των ΑΠΕ, απαιτείται η δημιουργία  ενός  κατάλληλου περιβάλλοντος το οποίο έως σήμερα δεν υπήρχε στις περισσότερες χώρες. Ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο στήριξης   περιλαμβάνει πρωτοβουλίες σε πέντε διαφορετικούς άξονες: Τον πολιτικό, τον θεσμικό, τον χρηματοοικονομικό, τον άξονα διάδοσης και παρέμβασης στην κοινωνία και τον άξονα ερευνητικής και τεχνολογικής στήριξης

Η εισαγωγή της έννοιας των ΑΠΕ σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες αλλά και η εκστρατεία ενημέρωσης σε όλα τα επίπεδα: διεθνές, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό, είναι καταλύτες για την εξοικείωση  της κοινωνίας με την τεχνολογία, τη δυνατότητα χρήσης και την εφαρμογή των ΑΠΕ. Άλλωστε χωρίς την αποδοχή των τοπικών φορέων και των κατοίκων μιας περιοχής δεν μπορεί να αδειοδοτηθεί καμία μονάδα παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ.

Βασικό αίτιο των αντιδράσεων για την ανάπτυξη μονάδων ΑΠΕ  παραμένει η έλλειψη ουσιαστικής ενημέρωσης και πραγματικού διαλόγου με τις τοπικές κοινωνίες. Ο διάλογος απαιτείται να διεξάγεται έγκαιρα και με πρωτοβουλία και καθοριστική συμμετοχή της πολιτείας και των αρμόδιων δημόσιων ενεργειακών φορέων της (Υπουργεία, Περιφέρειες,Δήμοι, Διαχειριστής Συστήματος, Ερευνητικά Κέντρα, Δημόσιες Επιχειρήσεις, Τοπικοί Σύλλογοι κλπ.).

Στο διάλογο σημαντική θεωρείται η ενεργή παρουσία της τοπικής αυτοδιοίκησης, των κοινωνικών εταίρων, οι οποίοι διαθέτουν ισχυρούς δεσμούς με τις τοπικές κοινωνίες, καθώς και των επιστημονικών φορέων. Στην Ελλάδα, κατά κανόνα, οι όποιες προσπάθειες ενημέρωσης, ακόμα και για σημαντικά ενεργειακά έργα, περιορίστηκαν σε αποσπασματικές δράσεις χωρίς ουσιαστική απήχηση στις τοπικές κοινωνίες.

Η μέχρι σήμερα εμπειρία, δείχνει, ότι εκεί όπου υπήρξε έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση των πολιτών σε τοπικό επίπεδο, ο βαθμός αποδοχής νέων ενεργειακών έργων και πηγών ήταν ικανοποιητικός και διαχρονικά αυξανόμενος. Η ευρύτερη δυνατή κοινωνική αποδοχή κάθε νέας ενεργειακής δραστηριότητας, ύστερα από δημόσια διαβούλευση και ευρεία συναίνεση των εμπλεκομένων είναι πρωταρχικής σημασίας.

Κεντρικός πυλώνας για την περιφερειακή ανάπτυξη μιας χώρας με συνεισφορά στο περιφερειακό ΑΕΠ  και την απασχόληση είναι τα έργα παραγωγής και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Σε περιοχές όπου το ΑΕΠ και η απασχόληση παραμένουν υψηλά λόγω ενεργειακών έργων  υπάρχει θετική αντιμετώπιση των τοπικών κοινωνιών για τα ενεργειακά έργα, ενώ σε άλλες περιοχές που έχουν καταλήξει σε διαφορετικά αναπτυξιακά πρότυπα η αποδοχή των ενεργειακών έργων είναι αρνητική.

Όταν τα ενεργειακά έργα συνδυάζονται  με κάλυψη ευρύτερων κοινωνικών αναγκών (ύδρευση, άρδευση, τηλεθέρμανση), περιφερειακή ενσωμάτωση των περιοχών (δημιουργία ή διατήρηση σιδηροδρομικών γραμμών για την μεταφορά ενεργειακών προϊόντων) και προστασία του περιβάλλοντος είναι ευκολότερη η κοινωνική συναίνεση.

Απαιτείται ένας συνολικός σχεδιασμός για την ανάπτυξη και την ευημερία του κοινωνικού συνόλου, σε συνδυασμό με την παραγωγή ενέργειας. Η ευνοϊκή τιμολόγηση του ηλεκτρικού ρεύματος στις περιφέρειες που παράγουν ενέργεια από ΑΠΕ  θα καταστήσει σε αυτές τις περιφέρειες, φιλικές τις τεχνολογίες ΑΠΕ, ενώ οι ίδιες οι περιφέρειες θα αποτελέσουν πόλο έλξης νέων επενδύσεων.

Η ουσιαστική ενημέρωση σε επίπεδο κοινωνίας μπορεί να πραγματοποιηθεί με την κατάρτιση και υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης  επικοινωνιακής παρέμβασης.

Ένα σχέδιο δράσης επικοινωνιακής στρατηγικής που αφορά στη δημοσιότητα, είναι ένα εργαλείο που στοχεύει στην εξοικείωση του ευρέως κοινού και ομάδων στόχων όπως είναι η τοπική αυτοδιοίκηση, και οι αρμόδιες υπηρεσίες με τα οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη  που θα έχουν οι πολίτες από τη διείσδυση των ΑΠΕ στην καθημερινότητά τους.

Ειδική ομάδα στόχο  αποτελούν οι νεαρές ηλικίες, παιδιά και έφηβοι. Η περιβαλλοντική και καταναλωτική συνείδηση στον τομέα της ενέργειας θεμελιώνεται και ουσιαστικά διαμορφώνεται στην παιδική και εφηβική ηλικία. Είναι αναγκαίο να εξειδικεύονται οι δράσεις που θα προσεγγίζουν μέσω κατάλληλης μεθοδολογίας εκπαιδευτικού ή ψυχαγωγικού προσανατολισμού  τους νέους, ενισχύοντας τη γνώση τους στα σχετικά θέματα.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, ως κύριος γενικός στόχος μπορεί να τεθεί η παροχή έγκυρης και πλήρους ενημέρωσης του ευρύτερου κοινού καθώς και ειδικών ομάδων, σχετικά με τα οφέλη (οικονομικά, κοινωνικά και  περιβαλλοντικά)που προκύπτουν από την ανάπτυξη των ΑΠΕ και τη διείσδυσής τους στο ενεργειακό  ισοζύγιο.

Η προβολή καλών πρακτικών, των αποτελεσμάτων και της ωφελιμότητάς τους προς τον πολίτη και η ανάδειξη έργων που χρηματοδοτήθηκαν από Ευρωπαϊκά ή εθνικά προγράμματα καθώς και της συμβολής αυτών στην αναπτυξιακή προοπτική της περιφέρειας μπορεί να συνεισφέρει στην διαμόρφωση θετικού κλίματος για την ανάπτυξη εφαρμογών ΑΠΕ, στην ευαισθητοποίηση και την αλλαγή της συμπεριφοράς του κοινού στα ενεργειακά θέματα.

Η ανοιχτή δημοκρατική διαβούλευση στα αναπτυξιακά ζητήματα και ειδικά στα ζητήματα νέων έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας αφενός κάνει ενεργητικά συμμέτοχη την κοινωνία και επιταχύνει τους ρυθμούς αδειοδότησης και ολοκλήρωσης των έργων, αφετέρου περιθωριοποιεί εκείνες τις δογματικές ομάδες, που ιδεοληπτικά και ίσως επαγγελματικά, πάντως σίγουρα αντιεπιστημονικά, στέκονται απέναντι σε κάθε θετική κοινωνική και οικονομική εξέλιξη. 

Και η εφαρμογή των ΑΠΕ συνεισφέρει ξεκάθαρα σε αυτή την κατεύθυνση.