Επίβλεψη συμβάσεων μελετών & έργων από ιδιώτες (ΙΦΕ)

Ο Σύλλογος Μελετητών Δημοσίων Έργων Κεντρικής Μακεδονίας παρουσιάζει στο Εργοληπτικόν Βήμα Νο_131  τα προβλήματα στην επίβλεψη συμβάσεων μελετών και έργων από Ιδιωτικούς Φορείς Επίβλεψης προτάσεις για τροποποιήσεις των σχετικών υπουργικών αποφάσεων.

Έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενο τεύχος του περιοδικού (αριθ. 128) στην άσκηση καθηκόντων επίβλεψης συμβάσεων μελετών και έργων από Ιδιωτικούς Φορείς Επίβλεψης (ΙΦΕ), με αφορμή την εισαγωγή νέων διατάξεων στα σχετικά άρθρα του ν. 4412/2016 (με τον ν. 4782/2021), με τις οποίες γίνεται διαχωρισμός στις συμβάσεις, ανάλογα με το οικονομικό τους αντικείμενο, για τον τρόπο εφαρμογής του θεσμού.

Με εξουσιοδότηση των παραπάνω διατάξεων του νόμου, εκδόθηκαν τον Νοέμβριο του 2021 και τον Φεβρουάριο του 2022 για τις συμβάσεις άνω και κάτω των ορίων των άρθρων 5 και 235 του ν. 4412/2016 αντίστοιχα, τέσσερις αποφάσεις του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών (ανά δύο για τις συμβάσεις μελετών και έργων αντίστοιχα), που εξειδικεύουν τους όρους και τις προϋποθέσεις για την παροχή υπηρεσιών επίβλεψης δημοσίων συμβάσεων μελετών και έργων από πιστοποιημένους οικονομικούς φορείς, προσδιορίζουν τα προσόντα των φορέων, τη διαδικασία επιλογής, τα καθήκοντα, τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες τους έναντι του αναδόχου και του εργοδότη, αλλά και του αναδόχου έναντι του εργοδότη, και, τέλος την αμοιβή της παροχής υπηρεσιών των οικονομικών φορέων.

Οι αποφάσεις που αφορούν τις συμβάσεις κάτω των ορίων είναι κοινές και με τον Υπουργό Εσωτερικών, προφανώς επειδή οι διατάξεις αυτές απευθύνονται σε αναθέτουσες Αρχές, που εποπτεύονται από αυτόν, όπως οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού, που αντιμετωπίζουν στις τεχνικές τους Υπηρεσίες προβλήματα έλλειψης προσωπικού για την άσκηση των καθηκόντων επίβλεψης, και δη σε ποικίλες ειδικότητες.

Ο ΣΜΕΔΕΚΕΜ διατύπωσε δημόσια τις απόψεις του, υποστηρίζοντας θερμά την παροχή δυνατότητας στις αναθέτουσες Αρχές να επιτύχουν υψηλού επιπέδου επίβλεψη των δημοσίων συμβάσεων, μελετών και έργων, μέσω της συμμετοχής και συνεργασίας με πιστοποιημένους ιδιωτικούς οικονομικούς φορείς, και επισημαίνοντας την ελάχιστη σε έκταση αξιοποίηση των σχετικών με το θέμα διατάξεων του θεσμικού πλαισίου, που ίσχυαν από την έναρξη ισχύος του ν. 3316/2005 (άρθρο 1 παρ. 2 περ. ββ και γγ). Εξάλλου, η εφαρμογή του θεσμού αυξάνει σημαντικά το πεδίο απασχόλησης των μελετητών και των γραφείων μελετών, βελτιώνοντας ταυτόχρονα και τις γνώσεις τους σε θέματα λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης, με την οπτική του δημόσιου λειτουργού.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μετά την έκδοση των υπουργικών αποφάσεων είχαμε επισημάνει την αδυναμία έναρξης εφαρμογής τους,αφού ως προϋπόθεση για την πιστοποίηση των ΙΦΕ τίθεται η εγγραφή τους σε δύο Μητρώα, τα οποία δεν έχουν ακόμη συσταθεί:

α.      Για τις συμβάσεις άνω των ορίων: στο Μητρώο Επιχειρήσεων Συμβούλων Διοίκησης-Διαχείρισης Έργων (ΜΗΕΣΔΔΕ), το οποίο προβλέπεται από το π.δ. 71/2019, και

β.      Για τις συμβάσεις κάτω των ορίων: στο Μητρώο Διαπιστευμένων Ελεγκτών Μηχανικών, για το οποίο δεν έχουν θεσμοθετηθείάλλες διατάξεις.

Όπως είναι γνωστό, το π.δ. 71/2019 δεν έχει τεθεί ακόμη σε ισχύ εξ ολοκλήρου,και είναι σε φάση τροποποίησης ορισμένων από τις διατάξεις του.Ήδη η διαδικασία αυτή έχει προχωρήσει αρκετά, και εκτιμάται ότι μέχρι το τέλος του έτους θα έχει ολοκληρωθεί. Βέβαια, θα απαιτηθεί ένα χρονικό διάστημα για την προετοιμασία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τη λειτουργία τους, και φυσικά μία μεταβατική περίοδος για την αξιολόγηση και κατάταξη των υφιστάμενων οικονομικών φορέων.

Όμως, για να καταστούν οι υπουργικές αποφάσεις λειτουργικές και εφαρμόσιμες, πρέπει να γίνουν τροποποιήσεις σε σημαντικά σημεία τους,μεταξύ των οποίων ο τρόπος επιλογής του ΙΦΕ ή του Ελεγκτή Μηχανικού, και ο καθορισμός της αμοιβής τους.

α.      Επιλογή του ΙΦΕ ή του Ελεγκτή Μηχανικού.

Σύμφωνα με το περιεχόμενο των υπουργικών αποφάσεων, ο μεν ΙΦΕ (για τις συμβάσεις άνω των ορίων) προτείνεται από κάθε υποψήφιο ανάδοχομε την προσφορά που καταθέτει για την ανάληψη της σύμβασης, ο δε Ελεγκτής Μηχανικός (για τις συμβάσεις κάτω των ορίων) επιλέγεται από το Μητρώο Διαπιστευμένων Ελεγκτών Μηχανικών με κλήρωση.

Σε ό, τι αφορά τον ΙΦΕ, η όλη διαδικασία κρίνεται προβληματική, για τους ακόλουθους λόγους:

–        Απαιτεί ένα ολόκληρο σύστημα όρων και προϋποθέσεων, αφενός για τη διασφάλιση απουσίας σύγκρουσης συμφερόντων μεταξύ ΙΦΕ και αναδόχου, και, αφετέρου για την εγγύηση αμεροληψίας του ΙΦΕ, που δεν θα ήταν απαραίτητο αν η επιλογή γινόταν από την Υπηρεσία, με τις διατάξεις του ν. 4412/2016. Επισημαίνεται ότι στη σχετική απόφαση δεν τίθεται περιορισμός σχετικά με την ταυτόχρονη ιδιότητα του υποψηφίου αναδόχου και του ΙΦΕ,έστω και σε διαφορετικές συμβάσεις.

        Απαιτεί μεγάλο αριθμό οικονομικών φορέων σε όλες τις υπό ανάθεση κατηγορίες μελετών, ενώ κάποιες από αυτές δεν διαθέτουν το απαιτούμενο δυναμικό. Τυπικό παράδειγμα αποτελούνοι μελέτες Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων, περισσότερες από 300 συνολικά, που ανατίθενται και θα ανατεθούν σε χρονικό διάστημα περίπου 2 ετών από το Υπουργείο Περιβάλλοντος& Ενέργειας, με τη συνδρομή του ΤΕΕ.

Αναφορικά με την κλήρωση από Μητρώο για την επιλογή του Ελεγκτή Μηχανικού, χρήσιμο είναι να υπενθυμίσουμε την παταγώδη αποτυχία της εφαρμογής του άρθρου 118 του ν. 4412/2016 για τις μελέτες και τα έργα, μέσω κλήρωσης, για την απευθείας ανάθεση συμβάσεων μελετών και έργων.

β.      Αμοιβή του ΙΦΕ ή του Ελεγκτή Μηχανικού.

Η αμοιβή του ΙΦΕ και του Ελεγκτή Μηχανικού δεν είναι δυνατόν να εξαρτώνται αποκλειστικά από το ύψος της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης, αλλά να συναρτώνται και με την προθεσμία (καθαρό χρόνο) εκπόνησης της μελέτης, καθώς και με τον αριθμό των κατηγοριών μελετών που περιλαμβάνει η σύνθετη μελέτη, ή τουλάχιστον τον αριθμό των διαφορετικών ειδικοτήτων μηχανικών που απαιτούνται για την επίβλεψη.

Τα παραπάνω ζητήματα είναι πολύ σημαντικά και αν δεν επιλυθούν δεν θα είναι δυνατή η λειτουργία του θεσμού.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι για την έκδοση των υπουργικών αποφάσεων δεν έχει προηγηθεί διαδικασία διαβούλευσης, όπως εξάλλου επισημαίνει και η ΕΑΑΔΗΣΥ (που σημειωτέον επισημαίνει και διάφορα νομικά και θεσμικά ζητήματα), για την παροχή της σύμφωνης γνώμης της, η οποία αναφέρει ότι:

«Σε κάθε περίπτωση, κρίνεται σκόπιμη η θέση της υπό εξέταση ΥΑ σε διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς, προκειμένου οι άμεσα εμπλεκόμενοι στην ρυθμιζόμενη διαδικασία να συνεισφέρουν κατά το λόγο εμπειρίας εκάστου ώστε να καταστεί αυτή λειτουργική και εφαρμόσιμη.»,

τα Υπουργεία Υποδομών & Μεταφορών και Εσωτερικών, πρέπει να αποφασίσουν και να προωθήσουν άμεσα την τροποποίηση των προαναφερθεισών υπουργικών αποφάσεων, μετά από συνεργασία με τους φορείς των μελετητών, που έχουν μελετήσει τα παραπάνω θέματα, όπως σε κάθε περίπτωση εισαγωγής νέων και καινοτόμων διατάξεων, προς όφελος της παραγωγής των δημοσίων έργων και του κοινωνικού συνόλου.

πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_131 της ΠΕΣΕΔΕ

Αυτά και άλλα πολλά άκρως ενδιαφέροντα στο περιοδικό της ΠΕΣΕΔΕ που κυκλοφορεί – ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ! Καλή ανάγνωση!

 

Διαβάστε επίσης

Η ιστοσελίδα χρησιμοποιεί cookies για λόγους επισκεψιμότητας και στατιστικών. Συνεχίζοντας την περιήγηση, αποδέχεστε τη χρήση αυτών των cookies Αποδοχή Περισσότερα