Δημήτρης Ιατρίδης: «Σύντομα το νέο, ακόμη πιο δυναμικό τοπίο στους λιμένες»
Η ΛΙΜΕΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ & Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ
Ο Εκτελεστικός Διευθυντής της Ένωσης Λιμένων Ελλάδος, κ. Δημήτρης Ιατρίδης, μιλάει στο ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΟΝ ΒΗΜΑ για το πώς οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι λιμένες οδηγούν σε ένα νέο αναπτυξιακό κύκλο.
πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_127 της ΠΕΣΕΔΕ
Προηγούμενοι και σε εξέλιξη διαγωνισμοί του ΤΑΙΠΕΔ για τα λιμάνια στη χώρα μας, αποδεικνύουν την ύπαρξη ισχυρού επενδυτικού ενδιαφέροντος για στον κλάδο. Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την αναπτυξιακή τροχιά του κλάδου;
Κατ’ αρχάς, σας ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση να απαντήσω στις ερωτήσεις σας στο πλαίσιο συνέντευξης στο ιστορικό ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΟΝ ΒΗΜΑ την περιοδική έκδοση της Πανελλήνιας Ένωσης Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων. Τα μέλη της Ένωσης διακρίνονται για την γνώση, τον επαγγελματισμό, την εργατικότητα και την αποτελεσματικότητά τους και συμβάλλουν πάντα στην κατασκευή σύγχρονων, τεχνολογικά και κατασκευαστικά άρτιων έργων και, βέβαια, στην οικονομική ανάπτυξη και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στη χώρα μας.
Όπως γνωρίζετε, οι εξελίξεις, σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο στο κλάδο των λιμένων είναι καταιγιστικές και η χώρα μας, φύσει και θέσει, τοποθετείται αποφασιστικά στην πρώτη γραμμή.
Η Ελλάδα αποτελεί σταυροδρόμι διαμετακομιστικού εμπορίου, σημείο αναφοράς μεταξύ Ανατολής και Δύσης και αποτελεί την κύρια πύλη εισόδου προσώπων και αγαθών, στη νοτιοανατολική Ευρώπη και στην ανατολική Μεσόγειο. Τα γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά της πλεονεκτήματα είναι κομβικής σημασίας. Και βέβαια ο ελληνικός τουρισμός, παρά τις δύσκολες συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία, διατηρεί μία από τις 15 κορυφαίες θέσεις στον κόσμο τόσο σε επίπεδο αφίξεων όσο και σε επίπεδο εσόδων.
Είναι δεδομένο ότι οι διαγωνισμοί του ΤΑΙΠΕΔ για την αξιοποίηση των Ελληνικών λιμένων προχωρούν. Το ενδιαφέρον των υποψήφιων επενδυτών είναι μεγάλο και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Ενδεικτικά στην τελική φάση της πώλησης πλειοψηφικού πακέτου μετοχών του Οργανισμού Λιμένος Αλεξανδρούπολης βρίσκονται 4 επενδυτικά σχήματα και κοινοπραξίες, Στην περίπτωση της πώλησης πλειοψηφικού πακέτου στην Ηγουμενίτσα 7 επενδυτικά σχήματα έχουν προκριθεί στην τελική φάση και αναμένεται να υποβάλουν δεσμευτικές προσφορές. Στην υποπαραχώρηση χρήσης του προβλήτα ‘Φίλιππος Β’’ στο Λιμάνι της Καβάλας 4 ενδιαφερόμενα σχήματα έχουν προχωρήσει στην τελική φάση. Ενώ στο Ηράκλειο, όπου η διαδικασία βρίσκεται στο πρώτο στάδιο ακόμη, 9 επενδυτικά σχήματα και κοινοπραξίες έχουν εκδηλώσει αρχικό ενδιαφέρον. Με βάση την ενημέρωση που έχουμε από το ΤΑΙΠΕΔ, η διαδικασία δεσμευτικών προσφορών προχωρά με την Καβάλα πρώτη, εντός του Φεβρουαρίου, την Αλεξανδρούπολη αμέσως μετά, και πάντα εντός των πρώτων μηνών του 2022 και ακολουθούν η Ηγουμενίτσα και αργότερα, το Ηράκλειο. Επιπροσθέτως, γνωρίζουμε ότι και άλλοι σημαντικοί λιμένες θα προχωρήσουν προς αξιοποίηση από το ΤΑΙΠΕΔ όπως ο Βόλος και η Κέρκυρα.
Ο ανταγωνισμός μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την επίτευξη ενός σημαντικού τιμήματος για τις παραχωρήσεις που αναφέραμε, μία εκτίμηση που αναμένουμε να επιβεβαιωθεί κατά την ολοκλήρωση των διαδικασιών. Πολύ σημαντικό επίσης, είναι το γεγονός ότι ο προτιμητέος επενδυτής, δηλαδή το επενδυτικό σχήμα που θα πλειοδοτήσει στη διαδικασία αναλαμβάνει, βάσει σύμβασης, την υλοποίηση επενδύσεων βελτίωσης των λιμενικών υποδομών και εγκαταστάσεων με θετικές συνέπειες στην τοπική κοινωνία και στην περιφερειακή οικονομία. Νέες εξειδικευμένες θέσεις εργασίας δημιουργούνται, στελέχη αξιοποιούνται και υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις και οι προοπτικές για ένα δυναμικό αναπτυξιακό κλίμα με θετική διάχυση, γενικότερα, στον κλάδο έργων και των κατασκευών. Η εμπειρία μας έως σήμερα στην αξιοποίηση λιμένων στη χώρα μας προέρχεται από τον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη και είναι ιδιαίτερα θετική.
Σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) και τον οδικό χάρτη της Ε.Ε. για «πρασίνισμα» των μεταφορών, ο ενεργειακός μετασχηματισμός των λιμανιών της χώρας έχει χαρακτηριστεί ως προτεραιότητα τόσο από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όσο και από το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Ποια είναι τα βήματα που έχουν δρομολογηθεί προς αυτή την κατεύθυνση και ποιοι οι στόχοι; Ποια θα είναι η επιβάρυνση ή το όφελος στην αγορά από μία τέτοια μετάβαση;
Πράγματι, η πράσινη μετάβαση αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα ελληνικά λιμάνια και υφίστανται σημαντικές νομοθετικές πρωτοβουλίες τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Στον τομέα των περιβαλλοντικών καλών πρακτικών και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως γνωρίζετε, οι στόχοι είναι ιδιαίτερα φιλόδοξοι. Είμαστε παρόντες, είμαστε μέσα στις εξελίξεις. Ειδικότερα, η Ένωση Λιμένων Ελλάδος και τα μέλη της, συμμετέχουν ενεργά στη διαβούλευση για την υιοθέτηση νέου Κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας ‘Fit for 55’, δηλαδή τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030. Ένας νέος Κανονισμός που με βάση το σχεδιασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα ψηφιστεί εντός του 2022.
Το σχέδιο Κανονισμού που έχουμε στα χέρια μας, προβλέπει, μεταξύ άλλων, την παροχή ηλεκτροδότησης στο 90% των πλοίων άνω των 5.000 τόνων από το κάθε λιμάνι, μετά από παραμονή 2 ωρών στις εγκαταστάσεις του, με καταληκτική ημερομηνία εφαρμογής, το 2030. Επίσης την κατασκευή εγκαταστάσεων τροφοδοσίας με καύσιμα LNG έως το 2025 για την εξυπηρέτηση και πλοίων διπλού καυσίμου και, στο πλαίσιο αυτό, τις εγκαταστάσεις από πλωτές πλατφόρμες FSRU και άλλα συνδεόμενα έργα. Όλα αυτά είναι στο τραπέζι των συζητήσεων και ενδέχεται να προσαρμοστούν, να υπάρξουν και άλλοι ενδιάμεσοι στόχοι και να τεθούν τελικά και άλλες κανονιστικές υποχρεώσεις. Είμαστε συνδιαμορφωτές των εξελίξεων. Όπως όλοι καταλαβαίνουμε, το επίπεδο των απαιτούμενων επενδύσεων είναι ιδιαίτερα σημαντικό, ώστε κατ’ αρχήν να υπάρχει η δυνατότητα παροχής ισχύος αυτής της μεγάλης ποσότητας ρεύματος στα λιμάνια τόσο στη μεταφορά του ρεύματος ως τις λιμενικές εγκαταστάσεις όσο και στις ίδιες τις λιμενικές υποδομές, ακόμη και σε επίπεδο ασφάλειας.
Στο πλαίσιο αυτό, και καθώς υφίσταται άμεση διασύνδεση της πράσινης μετάβασης στα λιμάνια με την μείωση των ρύπων στη ναυτιλία γενικότερα, θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντική την επιστολή του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, προς την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Layen με θέμα την πράσινη μετάβαση στις ναυτιλιακές μεταφορές, όπου ο Πρωθυπουργός μεταξύ άλλων, προτείνει την δημιουργία Ερευνητικού Κέντρου Εναλλακτικών Ναυτιλιακών Καυσίμων και Τεχνολογιών και την χρηματοδότηση επενδύσεων στην έρευνα και ανάπτυξη μέσω του Ταμείου Καινοτομίας. Θεωρούμε ότι τα οφέλη από το ‘πρασίνισμα’ της ενέργειας θα είναι ιδιαίτερα σημαντικά. Πάντα βέβαια με την εφαρμογή της αρχής ‘ο ρυπαίνων πληρώνει’. Είμαστε λοιπόν υπέρ της απολιγνιτοποίησης στις θαλάσσιες μεταφορές και στα λιμάνια αλλά και στη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας των λιμένων, διεθνώς.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες για τον λιμενικό κλάδο μέσα σε αυτό το ευμετάβλητο πλαίσιο των τελευταίων ετών;
Όπως πολύ σωστά αναφέρατε βρισκόμαστε σε ένα ευμετάβλητο, ή μάλλον διαρκώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον και λόγω της εξέλιξης της πανδημίας με παρελκόμενα αποτελέσματα όπως, σε μεγάλο βαθμό, την διεθνή κρίση στην εφοδιαστική αλυσίδα. Με γνώμονα αυτό, τα Ελληνικά λιμάνια κινούνται σε τροχιά δυναμικού μετασχηματισμού για να αντιμετωπίσουν τις μεγάλες προκλήσεις: πρώτον, την πράσινη μετάβαση με τη χρήση ανανεώσιμων και άλλων ‘καθαρών’ πηγών ενέργειας, στην οποία αναφερθήκαμε ήδη, δεύτερον, την προώθηση και ολοκλήρωση της ψηφιακής μετάβασης και τρίτον, την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των λιμενικών υποδομών και των παρεχόμενων υπηρεσιών στο επίπεδο που μπορεί αποφασιστικά να υποστηρίξει η χώρα μας.
Στον τομέα της ψηφιακής μετάβασης, η χρήση τεχνολογικών καινοτομιών πρώτης γραμμής οδηγούν στην υιοθέτηση του υποδείγματος του ‘έξυπνου λιμανιού’. Η τεχνητή νοημοσύνη, τα μεγάλα δεδομένα (big data) και η ανάλυσή τους και η επαυξημένη πραγματικότητα (augmented reality) παρέχουν ήδη λύσεις στην καθημερινή λειτουργία των λιμένων και μπορούν να προσφέρουν ακόμη περισσότερα. Φυσικά, απαραίτητη προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της μετάβασης στα ‘έξυπνα λιμάνια’ είναι η υιοθέτηση τεχνολογιών 5G με υψηλή συνδεσιμότητα και ταχύτητες, με αντικειμενικό στόχο τη βελτίωση των λειτουργιών και των υπηρεσιών των λιμένων και την αποτελεσματική διαχείριση κρίσεων.
Στον τομέα των επενδύσεων για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των λιμενικών υποδομών και των παρεχόμενων υπηρεσιών σημαντικά βήματα έχουν επιτευχθεί, τόσο από τα 2 μεγάλα λιμάνια που, μέχρι σήμερα, έχουν ιδιωτικοποιηθεί, τον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη, όσο και από τα λιμάνια υπό Δημόσιο έλεγχο.
Και είναι σημαντικές οι εξαγγελίες του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Γιάννη Πλακιωτάκη, για χρηματοδότηση 33 έργων για αναβάθμιση λιμενικών υποδομών στα ελληνικά νησιά προϋπολογισμού 175 εκ. ευρώ μέσω του νέου ΕΣΠΑ 2021-27. Αλλά και η χρηματοδότηση έτερων έργων στις λιμενικές εγκαταστάσεις 200 εκ. ευρώ μέσω του προγράμματος Νέαρχος και 20 εκ. ακόμη από το Ταμείο Ανάκαμψης για αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και διαβρώσεων. Το Ταμείο Ανάκαμψης μπορεί να στηρίξει ακόμη περισσότερο τις λιμενικές υποδομές με στοχευμένες δράσεις στον τομέα της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης. Και επίσης έργα για την διασύνδεση των λιμένων με το σιδηροδρομικό δίκτυο, και απευθείας με τα αεροδρόμια και τις μεγάλες οδικές αρτηρίες του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών. Όλες αυτές οι επενδύσεις σε υποδομές συνηγορούν στο συμπέρασμα ότι πολύ σύντομα θα βρισκόμαστε μπροστά σε ένα νέο, ακόμη πιο δυναμικό τοπίο στους λιμένες, με σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας.
