Γιάννης Κεφαλογιάννης, Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών: Η δημιουργία των απαραίτητων υποδομών είναι το θεμέλιο για να βελτιώσει η χώρα μας την θέση της ως κόμβος διεθνών εμπορευματικών μεταφορών
Στο πλέγμα των δράσεων της κυβέρνησης που καταλήγουν στη δημιουργία ενός συστήματος μεταφορών που διαρκώς αναπτύσσεται, αναβαθμίζεται και εκσυγχρονίζεται, αναφέρεται ο Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Γιάννης Κεφαλογιάννης, μιλώντας στο “Εργοληπτικό Βήμα”.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ ΥΠΟΔΟΜΩΝ & ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗ
πηγή: Εργοληπτικόν Βήμα Νο_124 της ΠΕΣΕΔΕ
Tο υπουργείο έχει ανακοινώσει ότι έχει εκπονήσει ένα ολοκληρωµένο πλάνο έργων ύψους πάνω από 13 δισ. ευρώ, χαρακτηρίζοντάς το ως το µεγαλύτερο µετά τους Ολυµπιακούς Αγώνες και την περίοδο 2004-2009. Ένα εθνικό σύστημα μεταφορών, καθώς και η εθνική πολιτική μεταφορών πρέπει πρωτίστως να δίνει απάντηση στο πρώτο και βασικό ερώτημα: «Ποιος είναι ο βασικός στόχος που ζητείται να υπηρετεί το μεταφορικό σύστημα;». Ποιος είναι ο βασικός στόχος που εσείς έχετε θέσει και με ποια από τα παραπάνω έργα που έχετε σχεδιάσει θα τον επιτύχετε;
Το μεγάλο πρόγραμμα έργων των 13 δισ. ευρώ έχει ήδη δρομολογηθεί, όπως έχει πει ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών κ. Κώστας Καραμανλής. Σε αυτό το διάστημα των 23 μηνών έχουν απεμπλακεί σπουδαία έργα, το Πάτρα – Πύργος, ο Ε65 και η Γραμμή 4 του Μετρό, ενώ πριν από λίγες εβδομάδες παρουσιάστηκε στα Χανιά το σχέδιο για την υλοποίηση του ΒΟΑΚ, με την επίσκεψη του Πρωθυπουργού.
Ειδικά για τον Βόρειο Οδικό Άξονας της Κρήτης, είναι η πρώτη φορά που το έργο βρίσκεται σε πορεία υλοποίησης με την κατάθεση των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων και ένα σαφές χρονοδιάγραμμα προόδου. Τολμώ να σας πως, ότι ως Κρητικός, έχω μεγάλη χαρά που είχα την ευκαιρία να συνεισφέρω σε αυτή την προσπάθεια. Kαι είναι τεράστια επιτυχία της κυβέρνησης που κατάφερε να εντάξει τον ΒΟΑΚ στις εξαιρέσεις των οδικών έργων που θα έχουν ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.
Δεν είναι όμως μόνο τα οδικά έργα. Στο πρόγραμμα εντάσσεται η διασύνδεση των λιμανιών του Λαυρίου και της Ραφήνας με τον σιδηρόδρομο και τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, καθώς και τα έργα εκσυγχρονισμού του σιδηροδρομικού δικτύου μέσα και από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Υλοποιούνται επίσης τα μεγάλα έργα επέκτασης του μετρό και του Τραμ προς τον Πειραιά, ενώ έχει προκηρυχθεί ο διαγωνισμός για την προμήθεια 800 νέων λεωφορείων αντιρρυπαντικής τεχνολογίας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να προσθέσω ότι εδώ και πάνω από έναν χρόνο ο στόλος των μέσων μαζικής μεταφοράς της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης έχει ενισχυθεί με περίπου 500 λεωφορεία, μέσω των συμπράξεων με τα ΚΤΕΛ και των προγραμμάτων leasing.
Όλες οι παραπάνω ενέργειες που σας παρέθεσα συνοπτικά καταλήγουν στη δημιουργία ενός συστήματος μεταφορών που διαρκώς αναπτύσσεται, αναβαθμίζεται και εκσυγχρονίζεται ώστε να προσφέρει ένα πλέγμα υπηρεσιών που να καλύπτει το σύνολο των μεταφορικών αναγκών και να εξασφαλίζεται η συνδεσιμότητά τους.
Έχει καταγραφεί από δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών, μία ξεκάθαρη προώθηση από την Κυβέρνηση έργων ΣΔΙΤ. Πόσα και ποια έργα υποδομών του δικτύου μεταφορών σκοπεύει το υπουργείο να υλοποιήσει μέσω ΣΔΙΤ; Τι απαντάτε στην κριτική που ασκείται για τα έργα ΣΔΙΤ, ακόμη και από έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, που διαπιστώνει πολλαπλές αδυναμίες και περιορισμένα οφέλη, όπως τον μειωμένο ανταγωνισμό της διαγωνιστικής διαδικασίας, το αυξημένο κόστος και την καταγεγραμμένη χρονική καθυστέρηση παράδοσης αυτών των συμβάσεων;
Είναι δεδομένο ότι τα έργα ΣΔΙΤ, έχουν περάσει πλέον από μια μακρά περίοδο αμφισβήτησης που εδραζόταν ουσιαστικά σε ιδεολογικές αγκυλώσεις, σε μια περίοδο που στη κοινωνία είναι κοινώς παραδεκτό ότι τα έργα ΣΔΙΤ δημιουργούν μια προστιθέμενη αξία στις υποδομές της χώρας.
Οι συγκεκριμένες συμβάσεις δεν θα πρέπει να θεωρούνται ούτε a priori θετικές ούτε βέβαια αρνητικές, αφού είναι απαραίτητο να λαμβάνεται υπόψη μια σειρά από κρίσιμους και καθοριστικούς παράγοντες για την υλοποίηση τους.
Δεδομένης της ανάγκης του δημοσίου να υιοθετεί λύσεις, που να διασφαλίζουν το δημόσιο συμφέρον αναζητώντας την οικονομικά αποδοτικότερη επιλογή, η λήψη απόφασης υλοποίησης δημόσιου τεχνικού έργου μέσω ΣΔΙΤ, αποτελεί μια διαδικασία, που θα πρέπει να επιβεβαιώνει την παραπάνω συνθήκη.
Στο Υπουργείο, τα έργα ΣΔΙΤ αποτέλεσαν εκτός από ένα επιπλέον χρηματοδοτικό εργαλείο και μία αλλαγή στρατηγικής ως προς την υλοποίηση μεγάλων έργων, που βρίσκεται στον πυρήνα της πολιτικής της κυβέρνησης, με τη συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, προσπαθώντας να επωφεληθούμε της εξειδικευμένης τεχνογνωσίας του σε σημαντικούς τομείς των κατασκευών συνδυαστικά με την μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων.
Η γεωγραφική θέση της χώρας μας παρέχει σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ευρωπαϊκής ηπείρου, όντας το πρώτο σημαντικό σημείο εισόδου στο έδαφος της Ε.Ε. Ο χρόνος ταξιδιού ενός πλοίου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων από την Κίνα με προορισμό τον Πειραιά με βάση πρακτικά μετρήσιμα μεγέθη εκτιμάται σε σχεδόν 10 ημέρες λιγότερες, σε σύγκριση με τα μεγάλα λιμάνια που βρίσκονται στη Βόρεια Ευρώπη, και τα οποία διαχρονικά δέχονται τεράστιους όγκους φορτίων από τις ασιατικές αγορές. Ποιες είναι οι κατά την γνώμη σας οι απαιτούμενες υποδομές που πρέπει να υλοποιηθούν άμεσα ώστε να ενισχυθεί το ανταγωνιστικό αυτό πλεονέκτημα που διαθέτει η χώρα μας;
Η Ελλάδα μπορεί να καταστεί περισσότερο ελκυστική ως περιφερειακός κόμβος εφοδιαστικής και γιατί όχι, αποσκοπούμε τα επόμενα πέντε χρόνια να βρίσκεται ανάμεσα στις 30 πρώτες χώρες του δείκτη LPI και στις κορυφαίες 20 χώρες στο τέλος αυτής της δεκαετίας. Υπάρχουν ορισμένες βασικές προϋποθέσεις για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος.
Πρώτον, η ολοκλήρωση ενός λειτουργικού δικτύου σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών. Αυτή τη στιγμή ολοκληρώνονται τα σημαντικότερα έργα ηλεκτροδότησης και σηματοδότησης του σιδηροδρομικού δικτύου, ενώ σχεδιάζονται νέα έργα διασύνδεσης του δικτύου με τα κυριότερα λιμάνια εμπορευματικών μεταφορών, όπως η Θεσσαλονίκη, ο Βόλος και η Καβάλα.
Με αυτό το σκεπτικό, έχουν ενταχθεί παρεμβάσεις στον σχεδιασμό της χρήσης των της νέας προγραμματικής περιόδου, αλλά και του Ταμείου Ανάκαμψης. Έργα εκσυγχρονισμού των υποδομών του σιδηροδρομικού δικτύου, όπως ηλεκτροδότηση, σηματοδότηση, τηλεπικοινωνίες, ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα, της γραμμής από Πειραιά/Αθήνα/Θεσσαλονίκη.
Δεύτερος πυλώνας είναι η ανάπτυξη ολοκληρωμένων εμπορευματικών κέντρων στην Ελλάδα. Στην Αττική, βρισκόμαστε εν αναμονή των εγκρίσεων από την ΕΕ ώστε να μετατραπεί το Θριάσιο σε ένα σύγχρονο κέντρο εμπορευματικών μεταφορών και logistics στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Αναμένεται επίσης μέσα στο καλοκαίρι να ξεκινήσει η νέα υποβολή προσφορών για ένα δεύτερο ΣΔΙΤ, το Θριάσιο ΙΙ, που θα αναπτυχθεί δίπλα στο Θριάσιο 1.
Στην Κεντρική Μακεδονία δρομολογήθηκε η ανάπτυξη του εμπορευματικού κέντρου στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου στη Θεσσαλονίκη, που έχει μεγάλη σημασία για τα Βαλκάνια. Επιπλέον, σχεδιάζουμε να εκπονήσουμε μελέτη σκοπιμότητας για τη δημιουργία ενός τρίτου κέντρου εφοδιαστικής στην Θεσσαλία, στις εγκαταστάσεις του πρώην εργοστασίου ζάχαρης στη Λάρισα.
Ποια είναι τα βασικά σημεία της στρατηγικής του υπουργείου ώστε να εδραιωθεί η θέση της Ελλάδας ως διεθνές εμπορευματικό κέντρο;
Η δημιουργία των απαραίτητων υποδομών είναι το θεμέλιο για να βελτιώσει η χώρα μας τη θέσης ως κόμβος διεθνών εμπορευματικών μεταφορών. Χρειάζεται, όμως, να αρθούν και κάποιες στρεβλώσεις στην αγορά των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών, όπως η έλλειψη διαθέσιμων μηχανών έλξης και η έλλειψη οδηγών αμαξοστοιχιών.
Επιπλέον, είναι σημαντικό να προχωρήσουμε σε έναν εξορθολογισμό των χρεώσεων χρήσης της σιδηροδρομικής υποδομής και γι΄ αυτό τον σκοπό σχεδιάζουμε ένα δεκαετές πρόγραμμα χρέωσης φιλικό προς την ανάπτυξη, το οποίο θα παρουσιάσουμε στις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις.
Έχει τεράστια σημασία, επίσης, η προσαρμογή στις τεχνολογικές εξελίξεις και τις ανάγκες της αγοράς. Για παράδειγμα, η πανδημία έφερε αύξηση των ηλεκτρονικών παραγγελιών σε βαθμό που χρειάζεται αναπροσαρμογή του χάρτη των αστικών εμπορευματικών μεταφορών.
Παρατηρούμε αυτές τις εξελίξεις και ήδη στον νόμο για τη Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα θεσμοθετήθηκε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη δημιουργία, χωροθέτηση και λειτουργία των Αστικών Κέντρων Ενοποίησης Εμπορευμάτων (ΑΚΕΕ), με στόχο την ορθολογική οργάνωση του συστήματος.
Σε επίπεδο στρατηγικής, θεωρούμε πως η περαιτέρω ιδιωτικοποίηση των λιμένων, η ανάπτυξη της εφοδιαστικής στην ενδοχώρα, η βελτίωση της σύνδεσης με τις υπάρχουσες και νέες οδικές και σιδηροδρομικές υποδομές, η ανανέωση του τροχαίου υλικού, καθώς και η ψηφιοποίηση των τελωνειακών υπηρεσιών θα εξασφαλίσουν υπολογίσιμα οφέλη στην εθνική οικονομία.
Το έτος 2021 έχει χαρακτηρισθεί ως ΕΥΡΩΠΑΪΚΌ ΕΤΟΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσανατολίζεται σε ένα σχέδιο δράσης για την προώθηση υπηρεσιών διασυνοριακών επιβατικών σιδηροδρομικών μεταφορών μεγάλων αποστάσεων. Επιπλέον, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ζητείται να στραφεί ένα σημαντικό μέρος του 75 % των εσωτερικών εμπορευματικών μεταφορών που πραγματοποιούνται σήμερα οδικώς προς τις σιδηροδρομικές και εσωτερικές πλωτές μεταφορές. Ποιο είναι το ελληνικό σχέδιο δράσης για την ανάπτυξη του ελληνικού σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας μας;
Συμμετέχουμε στο Σχέδιο Δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον εορτασμό του 2021 και έχουμε στείλει συγκεκριμένο σχέδιο δράσης του Υπουργείου και των Φορέων.
Το «ModalShiftTrain» αποτελεί μια δράση της ΕΕ στην οποία η χώρα μας συμμετέχει εφαρμόζοντας τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας, με κύρια μέριμνα την ανάληψη πρωτοβουλιών και παρεμβάσεων για την ενίσχυση των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών και την εκτέλεση του εμπορευματικού έργου μεταφοράς από οχήματα με μηδενικό ανθρακικό αποτύπωμα.
Υλοποιούνται τα έργα επέκτασης του ελληνικού σιδηροδρομικού δικτύου, τα οποία βρίσκονται σε διαφορετικά επίπεδα ωριμότητας και παράλληλα αναμορφώνεται η λειτουργική εκμετάλλευση τόσο των σιδηροδρομικών επιβατικών όσο και των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών.
Στόχος είναι η υλοποίηση της Πράσινης Συμφωνίας και η στροφή προς τις σιδηροδρομικές μεταφορές. Όλα τα κομβικά έργα του ελληνικού σιδηρόδρομου θα ενταχθούν στο διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών.
Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την Οδική Ασφάλεια και σε ποιο βαθμό μπορεί να συνεχισθεί η βελτίωση των υποδομών, ώστε να αποκτήσει η χώρα ένα ασφαλέστερο οδικό δίκτυο;
Η παρουσίαση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης, που έγινε στις 3 Φεβρουαρίου στο Ελληνικό Μουσείο Αυτοκινήτου, με τη συμμετοχή του ίδιου του πρωθυπουργού και φυσικά του αρμόδιου Υπουργού κ. Κώστα Καραμανλή, είναι το αποτέλεσμα μιας επίπονης προσπάθειας που έγινε στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.
Είναι ίσως η πρώτη φορά που η Ελλάδα μετουσιώνει τη βούληση να βελτιώσουμε το επίπεδο οδικής ασφάλειας με συγκεκριμένες νομοθετικές πρωτοβουλίες, διοικητικές ενέργειες και έργα.
Και οι δράσεις αυτές έχουν ήδη ξεκινήσει, ενώ συνεδρίασε για πρώτη φορά και η αρμόδια Κυβερνητική Επιτροπή, της οποίας έχω την τιμή να προεδρεύω.
Τα τελευταία χρόνια καταγράφεται μια σημαντική μείωση των θανάτων από τροχαία και μάλιστα, η Ελλάδα βραβεύθηκε από το ETSC (EuropeanTransportSafetyCouncil), καθώς είχε την υψηλότερη μείωση στον αριθμό των νεκρών από τροχαία ατυχήματα τη δεκαετία 2010-2020. Για την ακρίβεια, είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που κατάφερε να επιτύχει τον στόχο για μείωση κατά 50% του αριθμού των νεκρών από τροχαία ατυχήματα (μείωση 54%).
Οι βασικοί παράγοντες που οδήγησαν σε αυτή τη θετική εξέλιξη ήταν:
- Έχουμε σαφώς πολύ καλύτερο οδικό δίκτυο χάρη στην κατασκευή σύγχρονων αυτοκινητοδρόμων. Και θα γίνει ακόμη καλύτερο.
- Έχουμε επίσης πιο σύγχρονα και πιο ασφαλή οχήματα.
- Προερχόμαστε όμως και από μια δεκαετή οικονομική κρίση που περιόρισε σημαντικά τις μετακινήσεις, λόγω μεγάλης αύξησης της τιμής των καυσίμων και μείωσε τη μέση ταχύτητα κίνησης για την αποφυγή οικονομικών εξόδων. Το 2020, επίσης, μειώθηκε η κυκλοφορία λόγω COVID.
Παρά την πρόοδο, βρισκόμαστε ακόμη πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο: 54 νεκρούς ανά εκατομμύριο εμείς, 42 η Ε.Ε, με βάση τα τελευταία στοιχεία.
Γι΄ αυτό λοιπόν, υιοθετούμε μια νέα προσέγγιση για την οδική ασφάλεια, αυτή του Ασφαλούς Συστήματος. Μια οπτική, που αναγνωρίζει ότι το ανθρώπινο λάθος είναι αναπόφευκτο και όταν συμβεί, πρέπει όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να συνεργαστούν ώστε το αναπόφευκτο τροχαίο ατύχημα να μην είναι θανατηφόρο.
Η στρατηγική μας εστιάζει σε πέντε ζητήματα:
- ΠΡΩΤΟΝ, να στηρίζεται σε αξιόπιστα και ποιοτικά δεδομένα.
ΔΕΥΤΕΡΟΝ, να διαθέτει ένα καλά μελετημένο στρατηγικό σχέδιο, με συγκεκριμένους στόχους και μετρήσιμα αποτελέσματα που θα το υλοποιεί ένα σταθερό σύστημα διακυβέρνησης. - ΤΡΙΤΟΝ, να επενδύει στην καλλιέργεια κυκλοφοριακής αγωγής μέσα από την εκπαίδευση και την επικοινωνία.
- ΤΕΤΑΡΤΟΝ, να διαθέτει ένα αποτελεσματικό σύστημα επιβολής των κανόνων οδικής κυκλοφορίας
- ΠΕΜΠΤΟΝ, να επενδύει στη βελτίωση της ασφάλειας των υποδομών και των οχημάτων.
Πέρα από την κατασκευή των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων, στην οποία αναφέρθηκα στην αρχή, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών τρέχει ένα εκτεταμένο Πρόγραμμα Επεμβάσεων Βελτίωσης Οδικής Ασφάλειας σε 7.000 επικίνδυνες θέσεις, σε 2.500 χιλιόμετρα, 80 οδικούς άξονες.
Πρόκειται για έργα που θα βελτιώσουν το επίπεδο της Οδικής Ασφάλειας εκεί ακριβώς που πονάει, στα τμήματα του εθνικού, επαρχιακού, αλλά και αστικού ή υπεραστικού οδικού δικτύου όπου γίνονται και τα περισσότερα δυστυχήματα.
Είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικό, ότι με τον νόμο για τη Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα, Δήμοι και Περιφέρειες, αποκτούν πλέον ένα εργαλείο για να διεκδικήσουν χρηματοδότηση έργων για πλήθος αστικών παρεμβάσεων που συνδέονται άμεσα με την οδική ασφάλεια: πάρκα κυκλοφοριακής αγωγής, προσβασιμότητα, αναβάθμιση τοπικών συγκοινωνιών και ηλεκτροκίνηση.
Στην επόμενη προγραμματική περίοδο η Βιώσιμη Κινητικότητα θα είναι σημαντικό κεφάλαιο στην ευρωπαϊκή πολιτική για την κινητικότητα με ότι αυτό συνεπάγεται.
Τέλος, ο τεχνικός κόσμος γνωρίζει ότι δεν μπορεί να υπάρχει πολιτική για την Οδική Ασφάλεια χωρίς δεδομένα καλής ποιότητας. Προβλέπεται λοιπόν, η θεσμοθέτηση του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την Οδική Ασφάλεια και φορέα λειτουργίας του θα είναι το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
Κάθε χρόνο, θα δημοσιεύει ενημερωτικό δελτίο στατιστικών στοιχείων για την οδική ασφάλεια, υιοθετώντας τα πιο έγκυρα διεθνώς πρωτόκολλα για τη συλλογή και επεξεργασία δεδομένων.
Η Πολιτεία θα αποκτήσει έτσι έναν χάρτη των τροχαίων ατυχημάτων, ώστε να γνωρίζει πλέον, που και με ποιο τρόπο θα πρέπει να παρέμβει.
