Π.Ο.ΜΗ.Τ.Ε.Δ.Υ.: Αυθαίρετη Δόμηση. Θέλω να ονειρεύομαι…

πηγή: Εργοληπτικόν βήμα Νο_111 της ΠΕΣΕΔΕ

Έχουν περάσει ήδη δύο μήνες από τη φονική πυρκαγιά της 23^ης Ιουλίου στο Μάτι Αττικής, που απαριθμεί μέχρι στιγμής την απώλεια 99 συνανθρώπων μας.   Η αναζήτηση ποινικών ευθυνών των υπευθύνων αποτελεί ένα τεράστιο ερωτηματικό, καθώς υπήρξε προσπάθεια να δικαιολογηθούν εγκληματικά λάθη και παραλείψεις των εμπλεκομένων φορέων.

Το ζητούμενο πλέον είναι στο πως θα αποτραπούν στο μέλλον αντίστοιχες τραγωδίες. Είναι γεγονός ότι οι περισσότερες περιοχές στη χώρα μας, έχουν δομηθεί άναρχα και κυρίως χωρίς καμία πρόβλεψη για την ασφάλεια των κατοίκων σε περίπτωση κινδύνου (πυρκαγιά, πλημμύρα κτλ). Αποτελεί κοινή εκτίμηση όλων ότι, η αυθαίρετη δόμηση συνέβαλλε καθοριστικά στην τραγική κατάληξη της πυρκαγιάς στο Μάτι. Πρωτίστως λοιπόν οφείλουμε να βρούμε τρόπο ώστε να μπουν όρια στην άναρχη δόμηση.

Ο υπουργός Μεταφορών-Υποδομών Χρήστος Σπίρτζης προανήγγειλε έρευνα για τις πολεοδομικές άδειες στο Μάτι Αττικής. Η κυβέρνηση, το τελευταίο διάστημα, διαμηνύει συνεχώς ότι θα προχωρήσει στην κατεδάφιση των αυθαιρέτων που βρίσκονται εντός δασικών περιοχών, εντός της ζώνης του Αιγιαλού και σε ρέματα, χωρίς να υπολογίζει το πολιτικό κόστος. Θέλω να ονειρεύομαι ότι οι εξαγγελίες αυτές θα γίνουν πράξη.

Φυσικά, το πρόβλημα της αυθαίρετης δόμησης δεν δημιουργήθηκε σε μια νύχτα. Εδώ και δεκαετίες υπάρχουν πρωτόκολλα κατεδάφισης αυθαιρέτων τα οποία είναι παγωμένα. Σύμφωνα με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην Αττική τα αυθαίρετα ανέρχονται σε 3.200, ενώ άγνωστος παραμένει ακόμα ο αριθμός αυθαιρέτων στην υπόλοιπη χώρα. Εντυπωσιακές είναι οι περιπτώσεις δύο εξ αυτών, για τις οποίες έχουν εκδοθεί πρωτόκολλα κατεδάφισης 21 και 36 χρόνια πριν! Η Κτηματική Υπηρεσία Δυτικής Αττικής έχει ήδη διαβιβάσει στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας 300 φακέλους με πρωτόκολλα κατεδάφισης αυθαιρέτων σε αιγιαλούς της Δυτικής Αττικής, για τα οποία υπάρχουν τελεσίδικες αποφάσεις. Αντίστοιχα, τα δασαρχεία έχουν αποστείλει 220 φακέλους με πρωτόκολλα κατεδάφισης αυθαιρέτων που βρίσκονται σε δημόσιες δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις, καθώς και σε εθνικούς δρυμούς. Από το Υπουργείο διαβεβαιώνουν ότι, στο πλαίσιο της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου για την επιτάχυνση της κατεδάφισης 3.200 αυθαίρετων στην Αττική, το επόμενο χρονικό διάστημα θα έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες του διαγωνισμού για την κατεδάφιση πάνω από 500 αυθαίρετων κτισμάτων και κατασκευών, ενώ εντός του Σεπτεμβρίου δρομολογείται και η προκήρυξη, εκ μέρους του ΥΠΕΝ, διεθνούς διαγωνισμού για μεγάλο αριθμό κατεδαφίσεων. Θέλω να ονειρεύομαι ότι οι διαβεβαιώσεις του Υπουργείου θα γίνουν πράξη.

Δυστυχώς όμως αδυνατώ να είμαι αισιόδοξος όταν διαπιστώνω ότι όλες οι προαναφερόμενες ενέργειες του κράτους δεν ήταν προγραμματισμένες, ούτε αποτελούν μέρος ενός οργανωμένου σχεδιασμού για την καταπολέμηση της αυθαίρετης δόμησης. Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η τραγωδία στο Μάτι ανάγκασε την πολιτική ηγεσία να ενεργοποιήσει τα αντανακλαστικά της και να προχωρήσει εν τέλει στην εφαρμογή όσων κρύβονταν επιμελώς κάτω από το χαλί. Πόσο μπορώ να ονειρεύομαι ότι θα μπει «φρένο» στην αυθαίρετη δόμηση όταν τα τελευταία επτά χρόνια έχουν ψηφιστεί τρεις νόμοι (Ν.4014/2011, Ν.4178/2013 & Ν.4495/2017) για τακτοποίηση αυθαιρέτων; Όταν το κράτος σου ζητά «να πληρώσεις για να σώσεις το αυθαίρετο σου» και φυσικά για να αποκτήσεις τη ψευδαίσθηση ότι είσαι νόμιμος; Πληρώνω, άρα είμαι νόμιμος.

Επίσης, πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας ότι τα «παραθυράκια» των νόμων είναι πολύ διαδεδομένα στη χώρα μας.  Στο Λουτράκι σε εκκρεμότητα παραμένει η κατεδάφιση 26 αυθαίρετων κατασκευών στην χερσαία ζώνη του λιμένος, καθώς διερευνάται από την αρμόδια υπηρεσία, εάν και κατά πόσο μπορούν να υπαχθούν στις ευνοϊκές διατάξεις των άρθρων 96 & 97, του Ν.4495/2017. Στο Λαύριο, σύμφωνα με δηλώσεις του δημάρχου της περιοχής, δεν μπορούν να κατεδαφιστούν κτίσματα για τα οποία δεν υπάρχουν τελεσίδικες αποφάσεις, αφού οι πολίτες καλύπτονται από την αναστολή που δόθηκε πέρσι (άρθρο 60 του Ν.4465/2017), στο πλαίσιο της οποίας πρέπει να ολοκληρωθεί πρώτα η κτηματογράφηση της περιοχής. Ακόμα και στο Ν.4559/2018 το άρθρο 52 «Επείγουσες ρυθμίσεις για κατεδαφίσεις αυθαίρετων κτισμάτων σε αιγιαλό και δασικές εκτάσεις» που ψηφίστηκε στον απόηχο των τραγικών συνεπειών της μεγάλης πυρκαγιάς, προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι κατά των πράξεων κατεδάφισης (πρωτόκολλα κατεδάφισης) είναι δυνατή η άσκηση αίτησης ακύρωσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικράτειας μέσα σε 15 μέρες από την κοινοποίηση. Σύμφωνα λοιπόν με το νέο νομοθετικό πλαίσιο, σε όσους  ιδιοκτήτες κοινοποιούνται πρωτόκολλα κατεδάφισης, μπορούν να προσφύγουν στο ΣτΕ ζητώντας να ακυρωθεί η εκτέλεσή τους. Αυτές οι αιτήσεις ακυρώσεις θα προσδιοριστεί να συζητηθούν στην καλύτερη περίπτωση μετά από ένα χρόνο, ενώ στη συνέχεια απαιτείται άλλο τόσο διάστημα για να εισαχθεί η υπόθεση σε διάσκεψη κεκλεισμένων των θυρών, να γραφεί η απόφαση από τον εισηγητή, να δημοσιευθεί, να καθαρογραφεί και να θεωρηθεί. Όλα αυτά βέβαια χωρίς να λάβουμε υπόψη μας τις αναβολές που είθισται να δίδονται. Με άλλα λόγια, κάτω από τις πλέον θετικές συνθήκες για την τελική ετυμηγορία των συμβούλων Επικρατείας απαιτούνται δυο έτη. Κατά συνέπεια το αυθαίρετο θα διατηρηθεί, τουλάχιστον για δύο χρόνια.

Από τα παραπάνω, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το ζήτημα της αντιμετώπισης της αυθαίρετης δόμησης αξιοποιήθηκε διαχρονικά στην αναζήτηση εκλογικής πελατείας μέσω της «πολιτικής ομηρίας» των ιδιοκτητών αυθαιρέτων. Όσο δε γι’ αυτούς που σέβονται τους νόμους, δεν αυθαιρετούν και ζητούν ίσους όρους, μάλλον αισθάνονται το λιγότερο αφελείς.

Υπάρχει έλλειψη αξιοκρατίας και ισότητας στον τόπο μας. Δεν προσδοκώ τίποτα από το κράτος, γιατί θεωρώ πως η ευθύνη ξεκινά πρωτίστως από τον ίδιο μας τον εαυτό. Για να αλλάξει η κατάσταση, πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία όλων μας. Αν υποστήριζα ότι είμαι αισιόδοξος για το μέλλον, θα έλεγα ψέματα.

Όμως θέλω να ονειρεύομαι ότι οι πολίτες της χώρας μας θα δείξουν σεβασμό στη νομιμότητα, όχι ως προσταγή, αλλά στο πλαίσιο του σεβασμού που ούτως ή άλλως οφείλουμε στους συνανθρώπους μας και στο περιβάλλον. Θέλω να ονειρεύομαι ότι μπορούμε να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα της χώρας μας, αφού πρώτα όμως διορθώσουμε τα δικά μας ελαττώματα.