Ανάπτυξη χωρίς Δημόσιες Υποδομές; :Αθανάσιος Πρέσβελος,Πρόεδρος ΣΜΕ

πηγή: Εργοληπτικόν βήμα Νο_109 της ΠΕΣΕΔΕ

Γράφει ο Αθανάσιος Πρέσβελος Πρόεδρος ΣΜΕ

Κι όμως υπάρχει ένα θέμα στο οποίο συμφωνούν όλα τα ελληνικά κόμματα. Δεν είναι κάποιο από τα ονομαζόμενα “εθνικά θέματα”, αν και σοβαρότερο από αρκετά εξ αυτών. Είναι η εκτίμηση ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να βγει από την οικονομική κρίση χωρίς ανάπτυξη. Εκτίμηση στην οποία συμφωνούν όλοι οι επιστημονικοί και άλλοι κοινωνικοί φορείς, αλλά και οι δανειστές της χώρας.

Υπάρχει όμως ένα σοβαρό ερώτημα. Μπορεί η χώρα να έχει ανάπτυξη χωρίς τις αναγκαίες δημόσιες υποδομές;

Το πρώτο μεγάλο θύμα της πολιτικής που εφαρμόστηκε για να αντιμετωπιστεί η οικονομική κρίση ήσαν οι δημόσιες επενδύσεις, όπως συνέβαινε πάντα σε ανάλογες, μικρότερης κατά κανόνα έντασης, οικονομικές δυσκολίες του ελληνικού κράτους. Οι δημόσιες επενδύσεις συρρικνώθηκαν και περιορίστηκαν ουσιαστικά στις ανάγκες κάποιων συγχρηματοδοτούμενων έργων που ήσαν σε εξέλιξη.

Σήμερα όλοι μιλούν για ανάπτυξη. Μπορεί όμως μια χώρα να αναπτυχθεί χωρίς τις αναγκαίες υποδομές; Όχι μάλιστα μια οποιαδήποτε χώρα. Η Ελλάδα με τους μεγάλους ορεινούς όγκους και τους πάνω από 13.000 οικισμούς από τους οποίους 830 χαρακτηρισμένοι παραδοσιακοί. Η Ελλάδα με τα πάνω από 6.000 νησιά και βραχονησίδες από τα οποία 117 κατοικούμενα. Η Ελλάδα που εξαιτίας των προηγούμενων έχει ιδιαίτερα μεγάλες για το μέγεθος τις ανάγκες υποδομών.

ΣΜΕ:ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ
Βριλησσού 82, 114 76 Αθήνα, Τ.: 210.8829209, f.: 210.8829385 http://sme.com.gr sme@tee.gr Βριλησσού 82, 114 76 Αθήνα, Τ.: 210.8829209, f.: 210.8829385 http://sme.com.gr sme@tee.gr

Την τελευταία εικοσαετία έγιναν στην Ελλάδα σημαντικά έργα υποδομών. Στην Αττική, με αφορμή και τους Ολυμπιακούς Αγώνες, κατασκευάστηκαν το νέο αεροδρόμιο, η Αττική Οδός, το Μετρό, το Τραμ κ.α.

Κατασκευάστηκαν σύγχρονοι αυτοκινητόδρομοι και η γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου. Έγιναν επίσης σημαντικά βήματα στους τομείς της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών.

Όμως οι ανάγκες για υποδομές φθάνουν μέχρι το τελευταίο χωριό, μέχρι το μικρότερο νησί. Ιδιαίτερα γιατί μπορούν και αυτά να συμβάλουν στην τουριστική ανάπτυξη που θέλουμε να αποτελεί τη “βαριά” βιομηχανία μας. Κάτι που δεν μπορεί να γίνει βέβαια με μια χώρα γεμάτη χωματερές, με πανέμορφα νησιά, σε ελάχιστα από τα οποία μπορούν να “δέσουν” σύγχρονα κρουαζιερόπλοια.

Η σημερινή οικονομική πραγματικότητα θέλει σημαντικούς τομείς των αναγκαίων υποδομών μιας χώρας, ιδιαίτερα στους τομείς της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών, αλλά και στα μεγάλα συγκοινωνιακά και άλλα τεχνικά έργα, να στηρίζονται σχεδόν σε ιδιωτικές επενδύσεις. Για πολλά επίσης έργα οι Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) αποτελούν το καταλληλότερο, τουλάχιστον στην παρούσα φάση, εργαλείο χρηματοδότησης και εκτέλεσης.

Όμως οι παραπάνω τρόποι χρηματοδότησης και υλοποίησης των υποδομών μιας χώρας δεν αρκούν. Ο πολύ μεγάλος αριθμός έργων δημιουργίας υποδομών παραμένει ευθύνη του δημόσιου όλων των βαθμίδων. Τα περισσότερα έργα δεν έχουν άμεσα ανταποδοτικό χαρακτήρα, ώστε να προσελκύσουν ιδιωτικά κεφάλαια. Ιδιαίτερα όταν είναι τοπικής ή περιφερειακής σημασίας και δε μπορούν να συναθροισθούν με ομοειδή έργα άλλων περιοχών.

Τα προηγούμενα ισχύουν κατά μείζονα λόγο για την Ελλάδα. Πρώτα γιατί η χώρα έχει τη γεωμορφολογία και τη διάσπαση του αστικού ιστού που ήδη αναφέρθηκε. Και έπειτα γιατί η χώρα προσπαθεί να βγει από μια βαθειά οικονομική κρίση και η προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων μόνο εύκολη δεν είναι. Εξάλλου οι δημόσιες επενδύσεις για κατασκευή έργων θεωρούνται, σωστά πιστεύω, από μόνες τους το σοβαρότερο ίσως εργαλείο εξόδου από τις περισσότερες περιπτώσεις οικονομικών κρίσεων χωρών.

Αν τα παραπάνω ισχύουν για την κατασκευή δημόσιων έργων, για την εκπόνηση μελετών δημόσιων έργων ισχύουν στο πολλαπλάσιο. Είναι γνωστό ότι στο παρελθόν η χώρα βρέθηκε πολλές φορές με μεγάλες δυνατότητες χρηματοδότησης δημόσιων έργων, κύρια από ευρωπαϊκά προγράμματα, αλλά για έργα που κρίνονταν απόλυτα αναγκαία δεν υπήρχαν μελέτες, ούτε καν σε πρώιμο στάδιο για να θεωρηθούν τα έργα “ώριμα” για ένταξη σε πρόγραμμα χρηματοδότησης.

Έτσι πολύτιμοι πόροι σπαταλήθηκαν σε αντιπαραγωγικές δαπάνες, οδηγώντας μαζί και με άλλους παράγοντες τη χώρα στη μεγαλύτερη ίσως οικονομική κρίση της ιστορίας της.

Η εκπόνηση τεχνικών μελετών είναι φυσικά αναγκαία προϋπόθεση για την κατασκευή έργων υποδομών

Ακόμα και για έργα που θα εκπονηθούν με ιδιωτικά κεφάλαια είναι απαραίτητη η εκπόνηση πρώιμων σταδίων των μελετών. Αλλιώς τα έργα θα “ξεκινούν” μετά από μακροχρόνιες διαδικασίες ανάθεσης, αλλά θα σκοντάφτουν στην αρχαιολογία, στο δασαρχείο, στις προστατευόμενες περιοχές, στις απαλλοτριώσεις.

Δυστυχώς, όπως όλες τις δημόσιες επενδύσεις, έτσι και οι επενδύσεις σε εκπόνηση μελετών αποτέλεσαν θύμα του τρόπου αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης. Δεν υπήρξε οποιοδήποτε πρόγραμμα μελετών την τελευταία οκταετία,33 με εξαίρεση μια σειρά μελετών βελτίωσης της οδικής ασφάλειας και τα προγράμματα μελετών σύνταξης Εθνικού Κτηματολογίου που χρηματοδοτούνται από τα τέλη που καταβάλλουν οι ιδιοκτήτες. Είναι λοιπόν απορίας άξιο πως σχεδιάζεται η έξοδος από τα μνημόνια και η ανάπτυξη.

Χωρίς δημόσια έργα; Μόνο με έργα που ενδιαφέρουν τους ιδιώτες επενδυτές; Και θα έλθει έτσι η “δίκαιη” ανάπτυξη;

Με έργα που θα γίνουν σε επιλεγμένες περιοχές για γρήγορη απόδοση των επενδύσεων; Θα αφορούν αυτά όλους τους κατοίκους αυτής της χώρας;Οι φορείς των μηχανικών φωνάζουν για την ανάγκη δημόσιων επενδύσεων εδώ και χρόνια. Δε ξέρω αν μπορούν να κάνουν κάτι παραπάνω. Αυτοί που πρέπει, έστω και αργά, να αντιληφθούν ότι δεν υπάρχει ανάπτυξη χωρίς δημόσιες υποδομές είναι όσοι σχεδιάζουν τα επόμενα βήματα της χώρας και το νέο αναπτυξιακό μοντέλο.

Διαβάστε επίσης

Η ιστοσελίδα χρησιμοποιεί cookies για λόγους επισκεψιμότητας και στατιστικών. Συνεχίζοντας την περιήγηση, αποδέχεστε τη χρήση αυτών των cookies Αποδοχή Περισσότερα